گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
اجازه کار دارید؟
سکانس اول
صفحات زرد، آگهی روزنامه‌های همشهری را در دست می‌گیرد، تند تند ورق می‌زند تا به آگهی «استخدام دندانپزشک» برسد. امروز روز شنبه است و این ستون پر و پیما‌ن‌تر از هر روز است. انگشتش را از همان بالا روی آگهی‌ها می‌کشد. باید آگهی‌هایی را پیدا کند که با توجه به پیش شماره‌شان، به منزلشان نزدیک باشد. بیشتر آگهی‌ها نوشته‌اند: «به دندانپزشک با پروانه مطب تهران نیازمندیم.» پس فقط باید به دنبال آگهی‌هایی باشد که فقط نوشته‌اند: «به یک دندانپزشک نیازمندیم.»
سکانس دوم
اینجا یکی از خیابان‌های جنوب شهر است. با پرس‌وجوی زیاد سرانجام محل مطب دندانپزشکی ذکر شده در آگهی را پیدا می کند. طبقه سوم یک آپارتمان فرسوده. هر چقدر به دنبال تابلوی مطب می‌گردد، خبری از تابلوی مطب با ذکر نام دندانپزشک نیست. فقط در یک تابلوی کوچک نوشته شده است: «دندانپزشکی». وقتی به در آپارتمان طبقه سوم میرسد، محلی را می‌بیند که فقط داشتن یک یونیت، خاطره مطب دندانپزشکی را در ذهن زنده میکند و دیگر هیچ… .
دندانپزشکان در جست‌و‌جوی کار
این روزها ستون آگهی‌های استخدام دندانپزشک در روزنامه همشهری، مکانی برای یافتن محل کار برای دندانپزشک در مراحل مختلف کاری و تحصیلی به شمار می‌رود. البته برخی دندانپزشکان نیز به سفارش دوستان، آشنایان و استادان خود در مطب‌ها و درمانگاه‌ها مشغول به کار می‌شوند. دندانپزشکان در جست‌و‌جوی کار را می‌توان به گروه‌های زیر تقسیم کرد:
دانشجویان
این دانشجویان معمولا دوره‌های پره کلینیک را گذرانده‌اند و مشغول گذراندن دوره‌های کلینیک و کار روی بیماران هستند. معمولا این دانشجویان ترم هفتم رشته دندانپزشکی را سپری کردهاند. در میان این گروه از دانشجویان تعداد آقایان بیش از بانوان است. بسیاری از دانشجویان کارکردن در این مقطع زمانی را به دلیل نداشتن تجربه و علم کافی مناسب نمی‌دانند ولی برخی به دلایل اقتصادی و عده ای هم که به قول معروف «پر دل و جرات‌تر هستند» دل به دریا زده و به کار دندانپزشکی در خارج از محیط دانشگاه مشغول می‌شوند. ازنظر قانون، این دانشجویان اجازه کار کردن در محیط‌های بهداشتی – درمانی خارج از دانشگاه را ندارند، ولی این اتفاقی است که به دلایل گوناگون در جامعه ما می‌افتد.
در حال گذراندن طرح
معمولا هنگامی که طرح نیروهای انسانی دندانپزشکان آغاز میشود، یک پروانه موقت برای کارکردن در مرکز بهداشتی – درمانی محل خدمت به دندانپزشکان داده میشود. حقوق دندانپزشکان در حین گذراندن طرح، براساس ضریب محرومیت منطقه محل خدمت متغیر است و از حدود ۱۰۰ هزار تومان در شهر تهران تا ۳۵۰ هزار تومان در مناطق محروم متغیر است. البته در مناطق سه پنجم این حقوق اندکی افزایش می‌یابد. اگر دندانپزشکان تمایل داشته باشند به صورت تمام‌وقت طرح خود را در محل خدمت بگذرانند، این مبالغ اندکی افزایش خواهد یافت. حالت تصورش را بکنید که بسیاری از دندانپزشکان در این سنین متاهل هستند و وظیفه تامین مخارج یک خانواده برعهده آنهاست. چنین دستمزدی به هیچ وجه کفاف اداره زندگی آنها را نخواهد داد و همین دلیلی میشود که دندانپزشکان به‌دنبال کار در محلی به جز مراکز بهداشتی- درمانی محل خدمت خود باشند. از سوی دیگر، وظایف دندانپزشک در دوران طرح، پیشگیری‌های سطح اول بهداشتی، یعنی جرم‌گیری، پرکردن سطحی دندان و کشیدن دندان است. بنابراین باید در دوره طرح که از ۱۴ ماه تا دو سال متغیر است تمام فعالیت‌های دیگر دندانپزشکی مانند تراش پروتز ثابت، پروتز متحرک و اندو را ببوسند و کنار بگذارند، در حالی که اینها واحدهایی است که در دوران تحصیل آموخته‌اند و تبحر در آنها نیاز به تمرین دارد. علاقه بسیاری از دندانپزشکان به انجام این فعالیت‌ها دلیلی دیگر برای کارکردن در درمانگاه‌ها و مطب‌های دیگر در حال گذراندن طرح است، جالب است این دندانپزشکان نیز به دلیل نداشتن امتیاز کافی، اجازه کار در درمانگاه و مطب را ندارند.
پس از پایان طرح
بسیاری از دندانپزشکان دوره ۱۴ ماه تا دو ساله طرح خود را به پایان می‌رسانند و با جمع‌کردن حدود ۱۶۰ امتیاز البته اگر مناطق ۴۰ امتیازی را انتخاب کرده باشند به تهران و یا شهرهای بزرگ محل سکونت خود بازمی‌گردند. حال دیگر زمانی است که باید کار کرد ولی در این هنگام نیز، دندانپزشکان امتیاز ۳۶۰ را برای تاسیس مطب ندارند، بنابراین پروانه تاسیس مطب به آنها تعلق نمی‌گیرد. آگهی‌های استخدام بر داشتن پروانه مطب تاکید میکنند و بنابراین این دندانپزشکان جوان باید همچنان به جست‌و‌جوی خود برای یافتن محل کار مناسب ادامه دهند و این در حالی است که این دندانپزشکان توانایی‌های علمی لازم را پس از گذراندن دوره شش ساله تحصیلی در دانشگاه به دست آورده و با گذراندن دوران طرح نیروی انسانی، تجربه عملی مناسبی نیز کسب کردهاند.
دندانپزشکان در استخدام دندانسازان تجربی
اگر شما به‌عنوان یک دندانپزشک به چند محل مختلف سر بزنید که به دنبال دندانپزشک برای کارکردن در مطب یا درمانگاه می‌گردند، چندان خوشحال نخواهید شد. معمولا دندانپزشکان تجربی در این محل‌ها دندانپزشکان را استخدام میکنند، واقعیتی که قاعدتا باید برعکس آن اتفاق بیفتد! این دندانپزشکان تجربی در محل خود مشغول ساخت انواع پروتزهای متحرک کامل و پارسیل برای بیماران هستند و در کنار آن یونیتی را فراهم کردهاند تا یک دندانپزشک مشغول کار شود تا از یک سو فعالیت ایشان جنبه قانونی‌تر پیدا کند و از سوی دیگر در پایان روز، نیمی از درآمد دندانپزشکان به آنها تعلق پیدا کند. در حقیقت دندانپزشکان باید در پایان روز حقوق خود را از دندانپزشکان تجربی دریافت کنند. جالب‌تر اینکه دندانپزشکان در این محل‌ها، اجازه دست‌زدن به بیماران پروتز کامل و پارسیل را ندارند. این بیماران طبق قانون نانوشته این محل‌ها، فقط باید توسط دندانسازان تجربی معاینه و دست دندان مربوطه برایشان ساخته شود این در حالی است که دندانپزشکان شش سال از زندگی خود را در دانشگاه صرف آموختن علمی و عملی همین علوم کردهاند و بدون شک تبحر و دیدگاه علمی‌تری، نسبت به این دندانپزشکان تجربی دارند ولی این واقعیتی است که این روزها در جامعه ما اتفاق می‌افتد. جالب‌تر اینکه این دندانسازان گاهی به امور دیگر دندانپزشکی مانند کشیدن دندان، پرکردن و درمان ریشه نیز مشغول می‌شوند، اموری که کاملا تخصصی بوده و نیاز به گذراندن واحدهای علمی و عملی گوناگون دارند.
قانون چه می‌گوید؟
این دندانسازان اجازه نصب تابلو به عنوان «مطب» را ندارند و فقط می‌توانند تابلو «دفتر کار» را در محل کار خود نصب کنند. وزارت بهداشت با فعالیت دندانسازان تجربی مخالف است اما براساس قانون مصوب سال ۶۶ دندانپزشکان تجربی که در آزمون وزارت بهداشت قبول شده‌اند، مجوز گرفته‌اند اما هم‌اکنون هیچ مجوز جدیدی برای دندانسازان تجربی صادر نمی‌شود. هرچند قانون حتی بد، باید اجرا شود ولی آیا وقت آن نرسیده است که به‌خاطر سلامت مردم هم شده قوانین پزشکی کشور یک بار مورد بازبینی قرار گیرد و با شرایط روز تغییر یابد؟
وقتی دندانپزشکان جوان استثمار می‌شوند
برخی از دندانپزشکان جوان بدون داشتن پروانه مطب، به دلایل اقتصادی و مالی، مجبور به کارکردن در درمانگاه‌ها و مراکز بهداشتی ـ درمانی می‌شوند. گاهی صاحبان این مراکز از همین نقطه ضعف برای استثمار دندانپزشکان جوان استفاده میکنند. روشی که چندی است باب شده است آن است که دندانپزشک جوان مدتی برای رییس مرکز درمانی کار میکند ولی هنگامی که زمان حساب و کتاب مالی از راه میرسد، مسئول مرکز به بهانه اینکه یکی از بیماران قصد شکایت از دندانپزشک جوان را دارد از پرداخت حقوق و دستمزد دندانپزشک جوان طفره می‌رود. در این شرایط دندانپزشک جوان که پروانه‌های لازم برای اشتغال به کار را ندارد، تنها راهی که برایش باقی می‌ماند، گذشتن از حقوق و دستمزد کارکردش است. هزینه‌ای که بنابر ادعای مسئول درمانگاه، صرف پرداختن به بیمار و شاکی به‌عنوان غرامت میشود. در این شرایط، دندانپزشک جوان ما نه تنها به حقوق خود دست نیافته است بلکه در ابتدای فعالیت حرفه‌ای دچار شکست و دلسردی میشود که می‌تواند بر شوق و شور او در ادامه فعالیت اثر بگذارد.
گاهی به قانون نگاه کن
نیم نگاهی به شرایط کاری دندانپزشکان جوان نشان میدهد، نیازهای شغلی دندانپزشکان جوان و آنچه در واقعیت رخ میدهد، نیاز به بازنگری در قانونهای جاری را دارد. می‌توان با بازنگری در قانونهای موجود، شرایط شغلی ویژه‌ای برای کارکردن این گروه از دندانپزشکان به‌وجود آورد تا از یک سو نیازهای تجربی و مالی این دندانپزشکان فراهم شود و از سوی دیگر آنها مجبور نشوند در شرایطی کار کنند که تمام مدت در هراس و نگرانی باشند و اعتبار حرفه‌ای و شغلی ایشان زیر سوال برود.
می‌توان درمانگاه‌های خیریه‌ای را به‌وجود آورد که این دندانپزشکان جوان مطابق با قانون در آنجا به فعالیت بپردازند و از یک سو نیاز مردم جامعه به خدمات دندان پزشکی با قیمت مناسب‌تر فراهم آید و از سوی دیگر بستری برای فعالیت این گروه از دندانپزشکان که تعدادشان کم نیز می‌باشد فراهم شود. در این مراکز دندانپزشکان می‌توانند با دریافت دستمزدهایی مناسب‌تر به درمان بیماران بپردازند و در عین حال تجارب لازم برای تاسیس مطب را تا زمان کامل‌شدن امتیاز خود، کسب کنند. راهکارهایی مانند این بسیارند و نیاز به یک هم‌اندیشی میان دندانپزشکان و مسئولان قانونی (قانون گذاران) دارد.
گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
میگویند شاید در آینده نیازی به خرید خمیردندان نداشته باشید، چون مسواکهای نسل آینده، شما را از مصرف خمیردندان بی‌نیاز میکنند. دانشمندان در داخل این مسواکها، هسته ای از جنس «دی‌اکسید‌تیتانیوم» قرار داده‌اند که موجب نوعی واکنش الکتروشیمیایی میشود که به راحتی پلاک های میکروبی و جرم را از روی دندانها برمی دارد. ولی تا قبل از اینکه چنین مسواک‌‌هایی به بازار بیایند، شما باید همچنان به دنبال خرید یک خمیردندان مناسب باشید.
مطلب زیر را بخوانید تا خمیردندانی را بخرید که علاوه بر طعم و رنگ دلخواه شما، بتواند از پوسیدگی دندانهای شما نیز پیشگیری کند.
خمیردندانهای ضد پوسیدگی
خمیردندان های حاوی فلوراید، اثر کاهش دهندگی پوسیدگی دندانها را بر عهده دارند. مطالعات نشان میدهد اگر شما در سنین کودکی یعنی حدود ۲ سالگی از خمیردندان فلوراید دار استفاده کنید و همچنان به مصرف آن در سنین بزرگسالی ادامه دهید، می توانید تا ۴۴ درصد از پوسیدگی دندان ها جلوگیری کنید. اگر شما دنبال خرید این خمیردندان ها هستید، باید بگویم که در این نوع خمیردندانها معمولا فرمول فلوراید و یا کلمه فلوراید دار را به زبان کشور سازنده روی تیوپ خمیر دندان می نویسند.
خمیردندانهای سفید کننده
این روزها خیلی ها به دنبال خرید خمیردندانهایی هستند که هر چه بیشتر دندان هایشان را سفید کند. از طرفی دیگر شرکتهای سازنده خمیردندان نیز در رقابت شدید با هم هستند تا خمیردندانهایی را ارایه دهند که مشتریان بیشتری را به خاطر خواص سفید کنندگی بیشتر آن، جذب کند.
ولی شما باید به عنوان یک مصرف کننده از خمیردندانهای سفید کننده انتظارات منطقی داشته باشد.
این خمیردندانها دارای مواد ساینده و پاک کننده قوی هستند که موجب تمیزی و سفیدی و شفافیت دندانها می‌شوند.
لذا اگر دندان‌هایی سالم و بدون پوسیدگی دارید، ما خرید این خمیردندانها را به شما توصیه میکنیم، ولی اگر دندانهایتان دارای پوسیدگی متعدد و مینای آسیب دیده است، بهتر است دور این خمیردندانها را خط بکشید، چون مواد شیمیایی قوی موجود در آنها به طور مستقیم روی عاج دندان قرار گرفته و سبب بروز حساسیت دندانی در شما می شود.
خمیردندانهای ضد حساسیت
بیشتر شرکتهای تولید کننده خمیردندان در میان محصولات خود، خمیردندانهای ضد حساسیت را هم به بازار عرضه میکنند. این خمیردندانها مخصوص افرادی است که دندانهای حساسی دارند و با خوردن بستنی یا آب یخ یا چای و قهوه داغ، ناگهان دندانهایشان درد شدیدی را احساس میکند.
اگر شما هم چنین مشکلی دارید یک تیوب از این خمیردندان ها بخرید، ولی فراموش نکنید این خمیردندانها برای استفاده روزمره و دایمی نیست. به طور معمول باید دو هفته از این خمیردندانها استفاده کنید و بعد از آن تا چند هفته با خمیردندان معمولی دندان هایتان را مسواک بزنید. سپس با توصیه دندان پزشک، برای برطرف شدن مشکلتان، یک یا چند دوره دیگر از این خمیردندانها استفاده کنید.
خمیردندانهای ضد جرم
اگر سیگاری باشید، گاهی وسوسه می شوید که یک خمیردندان ضد جرم مخصوص سیگاری‌ها را بخرید و از شر جرم‌‌های روی دندان و تغییر رنگ آن خلاص شوید.
ما به شما توصیه میکنیم که از خمیردندانهای ضد جرم استفاده نکنید. این خمیردندانها حاوی موادی است که قدرت سایندگیشان بالاست. بنابراین اگر شما هر شب از این خمیردندانها استفاده کنید، باید در انتظار سایش مینای دندانهایتان باشید که از این محل‌های ساییدگی، دندانها حساس می شوند و شما با خوردن هر خوراکی یا نوشیدنی سرد و گرم احساس درد خواهید کرد.
ذرات ساینده این خمیردندانها، سایش لثهها را هم در پی دارند. بنابراین اگر سیگاری نیستید، اصلا چنین خمیردندانی را نخرید.
اگر هم سیگاری هستید استفاده از این خمیردندانها را به یک بار در هفته و یا هر دو هفته یک بار کاهش دهید.
خمیردندانهای چینی!
شاید برخی از خمیردندانها، قیمت بسیار ارزانی داشته باشند. بیشتر این خمیردندانها، چینی هستند که استفاده از آنها ممنوع اعلام شده است. چندی پیش اخباری درباره سمی بودن ترکیبات خمیردندانهای چینی در بازارهای جهانی پخش شد و بسیاری از کشور‌ها واردات خمیردندان از چین را ممنوع کردند.
توصیه آخر
هنگام خرید خمیر دندان، باید وجود موادی مانند «دی‌اتیلن گلیکول، دی گلیکول» و یا «دی گلیکول استئارات» را در آن بررسی کنید، اما ممکن است بعضی از خمیردندان ها، لیست مواد تشکیل دهنده را ذکر نکرده باشند که در این صورت باید به نام کشور سازنده، نشان استاندارد و مجوز وزارت بهداشت توجه کنید.
گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
افراد زیادی هستند که از رفتن به مطب دندانپزشکی می‌ترسند؛ یکی از سرنگ تزریق می‌ترسد، یکی هم از صدای گوشخراش گریزان است؛ ولی خیلی‌ها از ترس مبتلا شدن به ایدز به دندانپزشکی نمی‌روند.
ترس از مبتلا شدن به بیماری ایدز یکی از مهم‌ترین دلایل کاهش مراجعه افراد به مطب‌های دندانپزشکی در سال‌های گذشته بوده است. در ایران هم خیلی از کسانی که باید به دندانپزشک مراجعه کنند، به‌دلیل ترس از انتقال عفونت در مراجعه به دندانپزشک تردید دارند.
این در حالی است که هنوز هیچ مورد ابتلایی از طریق مطب‌های دندانپزشکی و انتقال ویروس ایدز از وسایل دندانپزشکی به بیمار گزارش نشده است.
میگویند: از کجا مطمئن باشیم که وسایل دندانپزشکی مطب کاملاً استریل شده‌اند و روش‌های استریل کردن وسایل کامل انجام شده است؟ واقعیت این است که دندانپزشک و کارکنان مطب دندانپزشکی اولین کسانی هستند که خودشان در معرض خطر ابتلا به ایدز از طریق وسایل آلوده به خون بیماران مبتلا به ایدز قرار دارند.
این وسایل تیز ممکن است به صورت ناگهانی در دست دندانپزشک و کارکنان مطب فرو رود و آنها را مبتلا کند. بنابراین خود دندانپزشکان بیش از هر کس دیگری استریل بودن وسایل را کنترل میکنند. از طرف دیگر برای اینکه خیال بیماران آسوده باشد، اداره سلامت دهان و دندان وزارت بهداشت، برای پیشگیری از انتقال ویروس‌های ایدز و هپاتیت دستورالعمل‌های خاصی برای رعایت نکات بهداشتی را به مراکز دندانپزشکی ابلاغ کرده است.
در این طرح مطبی استاندارد است که مجهز به دستگاه اتوکلاو برای استریل کردن وسایل دندانپزشکی باشد و همه مراکز دندانپزشکی موظفند این دستگاه را خریداری کنند. از طرف دیگر در این دستورالعمل آمده است که برای بیماران از وسایل یکبار مصرف مثل سر سوزن، پیشبند، سر ساکشن، دستکش و ماسک استفاده شود. این مجوز استاندارد بودن پس از بازدید بازرسان اداره بهداشت دهان و دندان برای آن مرکز دندانپزشکی صادر خواهد شد.
همه بیمارند مگر خلافش ثابت شود!
دندانپزشکان هم از بیماران گله دارند که اگر مبتلا به ایدز یا هپاتیت باشند، بیماری خود را از دندانپزشکان پنهان میکنند. به همین دلیل دندانپزشکان مجبورند همه بیماران را مبتلا به ایدز فرض کنند تا خلاف آن ثابت شود. با این دیدگاه (پیش‌فرض) دندانپزشکان تمام اصول کنترل عفونت را درباره هر بیمار رعایت میکنند.
در مطب‌های دندانپزشکی با این پیش‌فرض، حداکثر اطمینان از استریل بودن دستگاه‌ها و تجهیزات دندانپزشکی به عمل می‌آید. استریل کردن همه وسایل دندانپزشکی که به نوعی با خون و بزاق بیماران تماس دارند و همچنین استفاده از وسایل یکبار مصرف برای هر بیمار در مطب از جمله اقداماتی است که دندانپزشکان برای حفاظت خود و بیمارانشان در برابر بیماری ایدز انجام می‌دهند.
این رعایت نکات باعث میشود شانس انتقال عفونت‌ها به حداقل میزان ممکن کاهش پیدا کند. فراموش نکنیم بیشتر درمان‌های دندانپزشکی مثل جرم‌گیری، خارج کردن دندانها و… منجر به خونریزی می‌شوند و وسایل دندانپزشکی به ویژه وسایل تیز و برنده، به خون بیماران آلوده میشود. بنابراین اگر استریلیزاسیون وسایل به دقت در مطب انجام نشود، ویروس‌های عفونی به راحتی می‌توانند از بیماری به بیمار دیگر یا از بیماران به پرسنل مطب انتقال یابند.
پنهان نکنید!
شاید شما هم مبتلا به یک بیماری عفونی مثل هپاتیت باشید و از ترس اینکه مبادا در مطب دندانپزشکی پذیرفته نشوید وقتی دندانپزشک از شما درباره سابقه داشتن بیماری پرسش میکند، به او بگویید که هیچ بیماری و مشکلی ندارید. ولی نترسید! این به نفع شما و سایر همشهریان شماست.
وقتی دندانپزشک را در جریان بیماریتان قرار دهید، اکثر دندانپزشکان شما را می‌پذیرند و با رعایت اصول ایمنی ویژه‌ای که انتقال عفونت را به حداقل می‌رساند، درمان دندانپزشکی شما را انجام خواهند داد یا اگر امکانات پذیرش شما را نداشته باشند، شما را به مراکز مجهز‌تر که مخصوص پذیرش چنین بیمارانی برای درمان‌های دندان‌پزشکی‌اند، معرفی خواهند کرد. طبق آمارهای رسمی ۱۴ هزار بیمار ایدزی در کشور وجود دارد.
دکتر محمد مهدی وردی، مدیر کل سابق دفتر سلامت دهان و دندان با تأکید بر اینکه دندانپزشکان موظف به راهنمایی و پذیرش بیمارانی هستند که صادقانه بیماریشان را با پزشکشان در میان می‌گذارند، می‌گوید: «تمامی مراکز موظف به پذیرش بیمار هستند و هیچ پزشکی حق پاسخ ندادن به بیمار را ندارد؛ مگر در یک صورت و آن هم نداشتن تجهیزات لازم برای بیمار.
اگر مواردی این‌چنینی دیده شود بیمار حق شکایت داشته و با پزشک برخورد خواهد شد.»، رئیس دفتر سلامت دهان و دندان تأکید کرد که به هیچ عنوان تاکنون گزارشی از انتقال بیماری ایدز از دندانپزشکی به بیماران به این اداره گزارش نشده و تا به حال موردی این‌چنینی دیده نشده است.
مطب‌ها زیر ذره‌بین کمیته مبارزه با ایدز
دکتر مینو محرز، متخصص عفونی و عضو کمیته کشوری مبارزه با ایدز است. این نظر خانم دکتر محرز است: «ویروس‌های خطرناک مانند ایدز و هپاتیت از طریق وسایل نوک‌تیز که در مطب مورد استفاده قرار می‌گیرد، انتقال می‌یابد و افراد باید پیش از اینکه نگران انتقال ایدز باشند، باید انتقال ویروس هپاتیت را جدی بگیرند، چراکه احتمال انتقال ویروس هپاتیت ۱۰۰برابر ویروس ایدز است.»
عضو کمیته کشوری مبارزه با ایدز نیز پیشگیری از انتقال و احتیاط را مهم‌ترین راه انتقال این ویروس‌ها به بیماران در مطب‌های دندانپزشکی می‌داند و می‌افزاید: «باید درصورت امکان وسایل دندانپزشکی یکبار مصرف باشند، وسایلی هم که به‌دلیل هزینه سنگین یا علل دیگر نمی‌تواند یکبار مصرف باشد، باید پس از هر بار مصرف و آغشته شدن به خون، ضدعفونی، شسته و خشک شود. اگر این اصول رعایت نشود به راحتی ویروس‌ها منتقل می‌شوند.»
دکتر محرز اشاره میکند که تاکنون در زمینه ابتلای افراد به بیماری ایدز از طریق اقدامات دندانپزشکی، در کشور گزارش رسمی ارائه نشده است.
دندانپزشکان در خط اول خطر
شاید بگویید از کجا می‌توان مطمئن بود که دندانپزشک از وسایل درست استریل شده استفاده میکند؟ در حقیقت راهی برای اطمینان هر بیمار به صورت شخصی از این مسئله وجود ندارد. حتی توجه به پاکیزگی مطب و ظاهر آن نمی‌تواند شما را از این نکته مطمئن کند ولی یادآوری نکاتی ممکن است نگرانی شما را تا حدود زیادی کاهش دهد: خود دندانپزشکان هر روزه به هر دلیلی با بیمارانی برخورد دارند که احتمال آلودگیشان به ویروس ایدز وجود دارد.
بنابراین بیش از هر فرد دیگری در معرض خطرند. بنابراین حداقل دندانپزشکانی که نگران سلامت خود هستند، به سلامت بیماران خود می‌اندیشند در حالی‌که بیشتر دندانپزشکان سلامت و ایمنی بیمارانشان حرف اول را در حرفه‌شان می‌زند.
دکتر علی یزدانی، عضو هیات‌مدیره سازمان نظام‌پزشکی تهران می‌گوید: «اگر دندانپزشک رعایت نکات بهداشتی را هنگام انجام اقدامات دندانپزشکی نکند، خودش نخستین کسی است که در معرض ابتلا قرار می‌گیرد.»
او می‌افزاید: «بیماران با مراجعه به دندانپزشکی در معرض خطر ابتلا به بیماریهای عفونی قرار ندارند و تا به حال گزارشی مبنی بر انتقال ایدز از مطب دندانپزشکی به بیماران نشده است ولی دندانپزشکان به واسطه ارتباط زیاد با وسایل دندانپزشکی که اغلب آنها نوک‌تیز هستند، هر لحظه در معرض خطر ابتلا به بیماریهای ویروسی خطرناک هستند بنابراین باید نکات بهداشتی را به دقت رعایت کنند. هم اکنون نیز با ارائه اطلاعات به دندانپزشکان، اغلب افراد نسبت به رعایت این مسائل آگاهی دارند، بنابراین دلیلی ندارد که مردم به این علت به دندانپزشکی مراجعه نکنند.»
خطرناک ولی حساس
ویروس ایدز، ویروسی دلهره‌آور است ولی بسیار حساس هم هست. بنابراین رعایت اصول بهداشتی در مطب‌های دندانپزشکی می‌تواند خیال دندانپزشکان و بیماران را برای همیشه از آن آسوده کند. درواقع ویروس HIV یک ضعف خوب دارد و آن اینکه زود از بین می‌رود. دلیل عدم انتقال از طریق عطسه و سرفه شاید همین خصلت باشد که ویروس در محیط خشک و در مقابل آفتاب در عرض چند ساعت از بین می‌رود.
حرارت خشک یا حرارت مرطوب که فشار هوا در آن بالا است و در دستگاهی به نام اتوکلاو فراهم میشود می‌تواند در عرض ۲۰ دقیقه ویروس ایدز را از روی وسایل دندانپزشکی نابود میکند. فراموش نکنید هر قدر میزان آگاهی شما در به حق بودن خواسته‌هایتان به‌عنوان بیمار جهت گرفتن درمان سالم و مناسب، افزایش یابد، دندانپزشک را بیش از پیش ملزم به رعایت بهداشت و ارائه کردن خدمات دندانپزشکی در بالا‌ترین سطوح استاندارد و ایمنی به شما خواهد کرد.
گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
تقریبا همه افرادی که نزد دندانپزشک رفته‌اند، تجربه گرفتن عکس از دندانهایشان را دارند. در دندانپزشکی نیز مانند سایر رشته‌های پزشکی از پرتونگاری برای کمک به تشخیص بیماری یا آسیب دندان استفاده میشود. عکس‌ها در تعیین وجود و وسعت حفره یا کرم‌خوردگی‌های دندان به کار می‌آیند. با عکس رادیوگرافی می‌توان فساد و پوسیدگی دندان را حتی زمانی که مینا هنوز سالم به نظر می‌آید، تشخیص داد، به ویژه وقتی پوسیدگی بین دندانها مخفی شده یا زیر خط لثه باشد. عکس رادیوگرافی به تشخیص آبسه دندان، آسیب استخوان ناشی از بیماری پیر دندانی، شکستگی‌های فک و دندان سایر ناهنجاری‌های فک و دندان نیز کمک میکند. به علاوه، اطلاعاتی در زمینه دندانهای درنیامده یا گیرکرده، در اختیار دندانپزشکان میگذارد. برای گرفتن عکس رادیوگرافی می‌توان از فیلم‌های سنتی یا فناوری دیجیتال استفاده کرد. برای کرم‌خوردگی‌ها از عکس «بایت وینگ» استفاده میشود. علت نامگذاری آن است که بخش کوچکی از فیلم در دهان و نزدیک دندانها قرار می‌گیرد و شما برای نگه داشتن فیلم با دندانهای خود روی پوشش کاغذی فیلم فشار می‌آورید. سپس دستگاه را روی دندان تنظیم کرده و اشعه می‌دهند. تصویر دیجیتال بلافاصله آماده میشود و ظهور فیلم رادیوگرافی هم چند دقیقه بیشتر طول نمی‌کشد.
عکس دندان، عصای دست دندانپزشک
به هر شکل که عکس گرفته شود، تصویر حاصل به دندانپزشک شما در تعیین اقدام مناسب کمک شایانی خواهد کرد. میزان اشعه‌ای که در خلال رادیوگرافی سنتی ساطع میشود، بی‌‌‌نهایت ناچیز است و مقدار اشعه به کار رفته برای گرفتن عکس دیجیتال حتی از این هم کمتر است. با این وجود هیچ‌کس نباید بیش از مقدار لزوم در مواجهه با اشعه قرار گیرد. در مورد اینکه چند وقت یکبار باید عکس بگیرید با دندانپزشک خودتان مشورت کنید. به عنوان اقدامی برای جلوگیری از دریافت اشعه‌ای بیش از حد، به شما پیش‌بندی داده میشود که از سینه تا پایین شکم را می‌پوشاند.
عکس تک دندان
این عکس را دندانپزشکان عکس «پری‌اپیکال» می‌نامند. معمولا این عکس از تک دندان و یا حداکثر ۲ تا ۳ دندان گرفته میشود. از روی این عکس می‌توان پوسیدگی‌های سطح جونده دندانها را تشخیص داد. علاوه بر این با استفاده از این عکس درمان ریشه دندان انجام میشود. در طول درمان ریشه دندان حداقل ۴ عدد از این نوع عکس از دندان شما گرفته میشود. عکس اولیه که وضعیت ریشه دندان را نشان میدهد. عکس دوم که طول فایل و یا سوزن را در کانال دندان شما نشان میدهد و دندانپزشک می‌تواند به طول ریشه دندان از روی این عکس پی ببرد. عکس سوم که نشان‌دهنده این است که مواد پر کننده ریشه تمام طول ریشه را پر کردهاند و در نهایت عکس آخر کیفیت درمان ریشه دندان را تایید میکند. دستگاهی که این رادیوگرافی با آن تهیه میشود و در هر مطبی موجود است و در انواع پیشرفته آن دوز اشعه‌ای که به شما میرسد اندک است.
معمولا در انواع قدیمی‌تر پزشک و پرستار هنگام تاباندن اشعه پشت یک دیوار سربی پنهان می‌شوند چون در طول روز لازم است از چند بیمار عکس بگیرند، در حالی که شما فقط در طی درمان چند عکس می‌گیرید و دوز بسیاری از اشعه را دریافت نمی‌کنید. برای بررسی کامل دهان حداقل ۱۴ عدد از این نوع عکس لازم است.
عکس مخصوص کودکان
عکس مخصوص کودکان مانند نوع قبلی است با این تفاوت که فیلم اندازه کوچک‌تری دارد تا در دهان کودک جا بگیرد. میزان اشعه لازم برای عکس‌برداری از دندانهای کودکان هم کمتر از نوع بزرگسالان است که دستگاه تولید اشعه X، این میزان را تنظیم خواهد کرد.
عکس پانورامیک
این همان عکس بزرگی است که همه دندانهای فک بالا و پایین در آن دیده می‌شوند. برای تهیه این نوع عکس شما باید معمولا به مطب‌های مخصوصی مراجعه کنید که دستگاه مخصوص تهیه این عکس را داشته باشند. این دستگاه معمولا دور سر شما می‌چرخد تا تصویر مناسبی از همه دندانهای شما تهیه کند. دندانپزشکان به دلایل متفاوتی این عکس را سفارش می‌دهند. یکی از کاربردهای آن بررسی شکستگی فک‌ها بر اثر ضربه ناشی از تصادف و یا زمین خوردن است. با این عکس می‌توان همچنین وجود تومور و کیست در فک‌ها را بررسی کرد. قبل از درمان ارتودنسی و یا جراحی دندان عقل نیز لازم است که این عکس را تهیه کنید.
عکس بایت وینگ
شما کمتر با تهیه این عکس میانه خوبی دارید ولی این عکس خوبی برای نشان دادن پوسیدگی‌های بین دندانی است. معمولا برای بررسی پوسیدگی بین دندانهای عقبی شما ۴ عدد از این عکس‌ها کافی است. اسم این عکس به معنای «بال پروانه» است چون شما دندانهای فک بالا و پایین را در این عکس تقریبا به شکل بال پروانه خواهید دید. در چکاپ‌های سالانه از دندانپزشک بخواهید این عکس را نیز حتما از دندانهای شما تهیه کند.
عکس سفالومتری
این عکس را هم حتما باید در مراکزی مجهز به انواع دستگاه‌های رادیوگرافی تهیه کنید. معمولا اگر شما نیاز به ارتودنسی داشته باشید، لازم است این عکس را از دندانهایتان تهیه کنید. این عکس برای بررسی رشد فک و صورت و جمجمه بسیار عالی است، در عین حال مسیر رشد فک و صورت و الگوی صورت را نیز مشخص میکند.
گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
پیدا کردن دندانپزشک در ایام عید کار دشواری است ولی در دید و بازدیدهای عید و مسافرت های نوروزی، فرو رفتن پوست تخمه در لثه و دندان درد و شکستن دندان را شاید تجربه کنید. اینها را می توان اورژانس های دندانپزشکی در ایام نوروز دانست. اگر شما بدانید که در این شرایط چگونه به خودتان کمک کنید، می توانید سر فرصت یک کلینیک دندانپزشکی پیدا کنید تا درمان های تکمیلی را انجام دهید….
پیدا کردن دندانپزشک در ایام عید کار دشواری است ولی در دید و بازدیدهای عید و مسافرت های نوروزی، فرو رفتن پوست تخمه در لثه و دندان درد و شکستن دندان را شاید تجربه کنید. اینها را می توان اورژانس های دندانپزشکی در ایام نوروز دانست. اگر شما بدانید که در این شرایط چگونه به خودتان کمک کنید، می توانید سر فرصت یک کلینیک دندانپزشکی پیدا کنید تا درمان های تکمیلی را انجام دهید….
وقتی برای دید و بازدید عید از این خانه به آن می روید، مسلما یک عالم شیرینی و آجیل میل می کنید که باقی مانده آن بین دندان های تان می ماند. در این میان حتما دور از ادب است که در پایان مهمانی، دست شویی بروید و مسواک بزنید. برای اینکه دهان تان تمیز شود، یک آدامس کوچک در دهان تان بگذارید و بجوید. بزاق دهان و جویدن آدامس، دندان ها ی تان را موقتا تمیز می کنند و اسید دهان تان را پایین نگه می دارند تا به خانه برسید و مسواک بزنید.
1. اگر دندان تان شکست…
بازار شکستن تخمه، پسته هایی که خندان نیستند و فندق با دندان، در ایام عید داغ است. در درجه اول، توصیه ما به شما این است که این کار را انجام ندهید. پسته ها و فندق های سربسته را در ظرفی نگهداری کنید و سرفرصت آنها را با چکش بشکنید و نوش جان کنید. شکستن این دانه ها به ویژه با دندان های جلویی خطرناک است و می تواند سبب ترک برداشتن، لب پر شدن و یا حتی شکستن دندان های شما شود. اگر شما دندان هایتان را با مواد هم رنگ دندان ترمیم کرده باشید، این مواد ترمیمی از سطح دندان هایتان ممکن است جدا شوند. نشانه برخی از ترک های دندانی این است که وقتی دندان های تان را روی هم فشار می دهید و رها می کنید، آن دندان در لحظه جدا شدن درد می گیرد. خب، اگر شما به توصیه های ایمنی دندان پزشکان عمل نکردید و قطعه ای از دندان تان شکست، باید در اولین فرصت به دندانپزشک مراجعه کنید. گاهی می توان ترک های ایجاد شده روی دندان ها را به خوبی ترمیم کرد. اگر قطعه ای از دندان تان هم شکست و جدا شد، آن را به حال خود تا پایان تعطیلات رها نکنید. بهتر است پیش از اینکه پوسیدگی در محل شکستگی آغاز شود، آن را ترمیم کنید ولی اگر دوست دارید دندانپزشک خودتان پس از تعطیلات عید دندان تان را ترمیم کند، حتما با مراجعه به یک کلینیک دندانپزشکی دندانتان را به صورت موقت پانسمان کنید.
2. اگر دندان از دهان تان بیرون پرید…
سیزده به در و سایر روزهای تعطیلی عید، زمان مناسبی است که کودکان را به پارک و طبیعت ببرید تا کمی بازی کنند و انرژی خود را مصرف کنند ولی در این بازی ها و دویدن ها گاهی کودکان زمین می خورند و به دندان های شان ضربه وارد می شود. این هم یکی از شرایط اورژانسی است که شما باید آن را جدی بگیرید. اگر کودک شما دندان های خرگوشی جلو آمده ای دارد یا با دوستانش فوتبال یا بسکتبال بازی می کند، احتمال ضربه به دندان هایش بیشتر است. اگر دندان شیری کودک تان در یکی از روزهای تعطیل بر اثر زمین خوردن از دهانش بیرون افتاد، باید سریع آن را در یک ظرف شیر پاستوریزه قرار دهید و یا از کودک تان بخواهید آن را گوشه لپش نگه دارد. فراموش نکنید برای تمیز کردن خرده های خاک و خاشاک از روی دندان به جان دندان نیفتید و یا آن را با آب نشویید. یک قطعه گاز استریل روی محل دندان در لثه قرار دهید و به مدت پنج دقیقه فشار دهید تا خون ریزی کاهش یابد. کودک تان را هر چه سریع تر با دندانش به یک کلینیک دندانپزشکی برسانید. در بسیاری از موارد، دندانپزشک پس از شستشوی مناسب محل، دندان را دوباره در حفره اش می کارد و در طولانی مدت دندان قابل نگهداری است. نکته طلایی برای نجات دادن جان این دندان، زمان است. اگر شما بتوانید کودک تان را در زمانی کمتر از نیم ساعت به یک کلینیک دندانپزشکی برسانید، احتمال اینکه بتوان درمان موفقیت آمیزی برای این دندان انجام داد، بیش از ۹۰ درصد خواهد بود.
3. اگر دندان درد گرفتید…
قطعا ناراحت کننده است اگر در دید و بازدید عید، یک شیرینی در دهان تان بگذارید و بلافاصله دندان تان درد بگیرد ولی زیاد نگران نباشید. اگر فقط با خوردن یک عدد شیرینی دندان تان درد می گیرد و درد دیگری ندارید، احتمالا دندان تان پوسیدگی دارد و باید برای برداشتن پوسیدگی و ترمیم دندانتان به دندانپزشک مراجعه کنید. اگر می توانید با مراجعه به یک کلینیک، دندان تان را پانسمان کنید؛ و گرنه می توانید ترمیم دندان تان را تا بعد از تعطیلات به تاخیر بیندازید ولی دردی در ایام نوروز اورژانسی به حساب می آید که اجازه ندهد شب بخوابید و از حوالی غروب شروع شود و شبانه این درد همراه تان باشد. اگر دندان تان در طول روز هم خود به خود و بدون هیچ تحریکی درد می گیرد، این هم یکی از اورژانس های دندانپزشکی است که باید در همین تعطیلات عید به فکر چاره اش باشید. این دردهای شبانه و خودبه خودی دندان ها نشانه این است که عصب دندان تان درگیر شده و دندان تان نیاز به عصب کشی دارد. اگر در مسافرت و یا مهمانی هستید، می توانید با مسکن های رایج مانند استامینوفن، بروفن و مفنامیک اسید درد را به طور موقت کاهش دهید ولی در اولین فرصت باید به یک کلینیک دندانپزشکی مراجعه کنید و دندان تان را عصب کشی کنید. اگر فرصت این کار را ندارید، دندانپزشک فقط یک درمان اورژانسی ریشه دندان برای تان انجام دهد که «پالپوتومی» و یا «پالپکتومی» نامیده می شود و به طور موقت درد دندان تان را درمان می کند تا پس از تعطیلات بتوانید درمان ریشه دندان را کامل کنید. فراموش نکنید که شستن دهان با آب ولرم و بیرون آوردن خرده های غذا از بین دندان ها با استفاده از نخ دندان (و نه خلال دندان) بعضی از دندان دردها را کاهش می دهد.
4. اگر زبان تان را گاز گرفتید…
گاهی در تعطیلات پیش می آید که شما لب یا گونه یا زبان تان را ناخودآگاه گاز می گیرید. این اتفاق برای کودکان در حین پیک نیک و سیزده به در در اثر زمین خوردن هم ممکن است رخ دهد. در این شرایط، بهترین کار این است که ناحیه صدمه دیده را با یک گاز استریل تمیز کنید و ناحیه متورم شده را کمپرس سرد کنید. کمپرس سرد تورم آن ناحیه را کاهش خواهد داد اما اگر خون ریزی لب، گونه و یا زبان شدید و غیرقابل کنترل است سریع به یک کلینیک دندانپزشکی مراجعه کنید. در این موارد برای کنترل خون ریزی نیاز به بخیه است.
5. اگر پوست تخمه در لثه تان فرو رفت…
خیلی ها تجربه کرده اند که فرو رفتن تکه ای از پوست تخمه آجیل های شب عید در لثه بین دندانی چه درد و ناراحتی ایجاد می کند. اگر این پوست تخمه در لثه باقی بماند می تواند موجب آبسه لثه شما شود. بنابراین سعی کنید آن را با استفاده از نخ دندان از میان دندان ها و داخل لثه خارج کنید. فراموش نکنید که بهترین وسیله برای خارج کردن آن قطعه، نخ دندان است. از خلال دندان و اجسام تیز و برنده دیگر استفاده نکنید. در صورتی که نتوانستید جسم خارجی را به این روش خارج کنید، به کلینیک دندانپزشکی مراجعه کنید.
6. اگر دندان مصنوعی تان شکست…
گاهی پدر بزرگ ها و مادربزرگ ها هم دچار اورژانس های نوروزی می شوند و آن وقتی است که دست دندان شان از وسط می شکند و یا حتی از دست شان می افتد و یکی از دندان هایش و یا یک تکه از لبه اش جدا می شود. در این شرایط با چسب مایع به جان دست دندان تان نیفتید چون نه تنها این چسب می تواند موجب التهاب مخاط شما شود، خودتان نمی توانید به درستی قطعه شکسته شده را در سر جایش قرار دهید. در این شرایط دست دندان را همراه قطعه شکسته شده اش به یک کلینیک دندانپزشکی ببرید تا آن را مانند روز اولش تعمیر کنند تا تطابق مناسبی با بافت دهانتان داشته باشد.
گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
دندانهایتان بدرنگ شده اند؟
معمولا دندانها به وسیله مواد غذایی و نوشیدنی‌هایی که در آن مواد رنگی وجود دارد، رنگ می‌گیرند. نوشابه، چای، قهوه، زعفران، ادویه‌ها و… همه و همه می‌توانند دندانهای شما را رنگی کنند. اگر هم سیگاری هستید، باید سیگار را یکی از دلایل اصلی تغییر رنگ دندانهایتان بدانید. بهترین پیشنهاد دندانپزشکان برای پیشگیری از رنگ گرفتن دندانهایتان این است که به‌طور منظم و روزانه دندانهایتان را مسواک بزنید و نخ بکشید ، به ویژه پس از خوردن مواد غذایی رنگی و یا حتی سیگار کشیدن.
شیمی‌درمانی و رادیوتراپی نیز می‌توانند دندانهای شما را بدرنگ کنند. داروهای ضد مالاریا، برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضد آکنه و آرتریت روماتویید می‌توانند ردپای رنگی روی دندانهایتان به جا بگذارند. در صورتی که احتمال می‌دهید داروهایی که مصرف می‌کنید رنگ دندانهایتان را عوض کردهاند از پزشک‌تان بخواهید داروهایی جایگزین این داروهای رنگ‌زا را به شما معرفی کنند.
اگر به داروخانه سری بزنید، می‌توانید انواع ژل‌ها، خمیردندانها ، چسب‌ها و نوارهایی را پیدا کنید که می‌توان از آنها برای سفید کردن دندانها استفاده کرد. با وجود این گاهی لازم است برای سفید کردن دندانهایتان حتما به مطب دندانپزشکی بروید.
توصیه می کنیم پیش از استفاده از این مواد سفید کننده ، به یک دندانپزشک مراجعه کنید تا یک معاینه کامل از دندانها و لثه‌هایتان انجام دهد. پیش از استفاده از محصولات سفیدکننده لازم است تمام پوسیدگی دندانهایتان ترمیم شوند، ولی تصور نکنید سفیدکردن دندانها کاملا بی‌خطر است. بسیاری از افراد پس از این عمل، دندانهایشان حساس میشود و با خوردن یا نوشیدن هر غذای سرد و گرم دندانهایشان تیر می‌کشد. گاهی این محصولات به لثهها آسیب می‌رسانند، به ویژه مواد سفیدکننده‌ای که حاوی اسید هستند می‌توانند پا را از این فراتر گذاشته و مینا که لایه محافظ دندان است را از بین ببرند.
بنابراین پیش از آنکه هر یک از محصولات سفیدکننده خانگی دندانها را خریداری کرده و در منزل استفاده کنید، حتما با دندانپزشکتان مشورت کنید.
سیم‌های ارتودنسی، دهانتان را زخم کرده است؟
سیم‌های ارتودنسی به خودی خود ایجاد درد و ناراحتی میکنند، زیرا این سیم‌ها باید به مرور زمان به دندانهایتان فشار آورند و آنها را حرکت دهند و وارد آمدن همین فشار، ایجاد درد خفیفی میکند. تماس سیم‌ها با لب، گونه و زبانتان می‌تواند آنها را زخمی کند.
اگر دهانتان زخم شده است و غذا خوردن برایتان دشوار است، از یک آب نمک ولرم و رقیق (نصف قاشق چایخوری نمک در یک لیوان آب ولرم) استفاده کنید و دهانتان را با آن شستشو دهید. غذاهای نرم مانند سوپ یا آش میل کنید. در صورتی که زخم دهانتان بسیار وسیع است و دایما سیم ارتودنسی با آن تماس پیدا میکند، سعی کنید بخش آزاردهنده سیم را با یک قطعه موم ارتودنسی بپوشانید. شما می‌توانید از یک محلول بی‌حسی موضعی (اسپری لیدوکایین) روی زخم استفاده کنید تا به صورت موقتی بی‌حس شده و درد و ناراحتی آن را حس نکنید. گاز زدن سیب و جویدن آبنبات سفت می‌تواند سیم‌های اردتودنسی شما را شل و جدا کند. لذا سیب را قطعه‌قطعه کرده و نوش جان کنید.
با دندان مصنوعی‌تان مشکل دارید؟
حفظ بهداشت دندان مصنوعی باعث میشود پای بسیاری از میکروبها و قارچ‌ها را از دهانتان کوتاه کنید، در حالی که اگر آن را مرتب تمیز نکنید، یک دنیا میکروب را هر روز در دهانتان باقی میگذارید. شما باید حداقل یک بار در طول روز دندان مصنوعی را با محلول شستشودهنده رنچر بشویید. برای تمیز کردن دندان مصنوعی یک مسواک نرم بخرید، چون انواع دیگر مسواکها می‌توانند موجب سایش و خط انداختن دست‌دندان‌تان شوند. شما می‌توانید از خمیردندانهای معمولی برای مسواک زدن دندان مصنوعی تان استفاده کنید، ولی پیش از آن لازم است آن را زیر آب روان نگه دارید. فقط دقت کنید دندان مصنوعی تان از دست‌تان در رو‌شویی نیفتد، زیرا به آسانی می شکند.
بهتر است هنگام خواب شب، دندان مصنوعی تان را از دهان خارج کنید تا التهاب مخاط دهانتان کاهش یابد و آن را درون آب نگه دارید تا خشک نشود و ترک برندارد.
از بوی بد دهانتان شکایت دارید؟
شاید از بوی بد دهانتان به ستوه آمده باشید. اولین قدم این است که پس از صرف هر غذا دندانهایتان را مسواک بزنید و از یک دهانشویه نعنایی استفاده کنید. دهانشویه را 20 ثانیه در دهانتان بچرخانید و به بیرون تف کنید. هر شب قبل از مسواک زدن، دندانهایتان را نخ بکشید. در هنگام مسواک زدن حتما سطح زبانتان را مسواک بزنید. در طول روز مقدار کافی آب بخورید تا دهانتان خشک نشود. اگر دهانتان خشک شود، بقایای سلول‌های مرده پوست از دهانتان پاک نمی‌شود. برای افزایش بزاقتان می‌توانید آدامس بدون قند بجوید. غذاهای حاوی سیر و پیاز را کمتر مصرف کنید. این مواد حتی پس از هضم و جذب نیز می‌توانند باعث تراوش و تبخیر مواد بودار از ریه شما شوند و نفس‌تان را بدبو کنند. اگر این راهکارها مفید نبود، به پزشک یا دندانپزشکتان مراجعه کنید.
بوی بد دایمی دهان می‌تواند نشانه آبسه دندانها ، بیماریهای لثه‌ای ، عفونت‌های سینوسی و سینوزیت مزمن، برونشیت مزمن و یا حتی مشکلات گوارشی باشد.
دندانهای کودک‌تان درد دارد؟
بین 6 ماهگی تا 2 سالگی دندانهای شیری کوچولوی شما جوانه می‌زنند و در دهان‌اش پشت سر هم ردیف می‌شوند. بچه‌ها در این سنین دردی را در دهانشان حس میکنند که چون نمی‌توانند آن را بیان کنند، بی‌قراری کنند. برای اینکه درد و ناراحتی کوچولوی‌تان را کاهش دهید، یک شی خنک و نرم به او بدهید تا بجود، ولی دقت کنید این شیء به اندازه کافی بزرگ باشد تا کودک آن را نبلعد. شما می‌توانید برای خنک کردن آن را 30 دقیقه در یخچال بگذارید.
دندانها و لثه‌های کودک را با یک مسواک انگشتی ماساژ دهید و تمیز کنید. مصرف شربت استامینوفن با مشورت پزشک می‌تواند درد و ناراحتی فرزندتان را کاهش دهد. وقتی دندانها جوانه می‌زنند آب دهان کودک جاری میشود، بنابراین هنگام خواب یک دستمال زیر سر او بیندازید تا آب دهانش باعث ایجاد جوش و خارش روی پوست صورت او نشود.
گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
وقتی شما دندانتان درد می‌گیرد و دنبال یک دندانپزشک می‌گردید، چگونه دندانپزشک مورد نظرتان را پیدا می‌کنید؟ وقتی نیاز به ارتودنسی و ردیف کردن دندانها دارید، چه‌طور؟ برای زیباتر کردن لبخندتان می‌دانید به کدام دندانپزشک مراجعه کنید؟ حقیقت این است که خیلی از ما تخصص‌های گوناگون رشته دندانپزشکی را نمی‌شناسیم و نمی‌دانیم برای چه درمان‌های دندانپزشکی باید با کدام متخصص مشورت کنیم…
همه ما کم و بیش با رشته‌های تخصصی پزشکی آشنایی داریم اما با رشته‌های تخصصی دندانپزشکی چه‌طور؟ آیا می‌دانید شاخه‌های «تخصصی» دندانپزشکی کدام‌اند و چه بیمارانی را درمان میکنند؟ در این مطلب ما به شما خواهیم گفت که برای چه کارهایی باید کدام متخصص را ملاقات کنید و چه انتظاراتی از او داشته باشید.
تخصص دارد یا نه؟
دندانپزشکی که در یک رشته تخصصی خاص «ادامه تحصیل» داده باشد (پس از اخذ مدرک دکترای دندانپزشکی) عنوان «متخصص» حتما زیر اسم او و قبل از گرایش مورد نظر ذکر میشود. مثلا متخصص اردتودنسی. بنابراین اگر فقط زیر نام و نام خانوادگی او نوشته شده باشد: ارتودنسی به این معنی است که او در این رشته تخصص ندارد و فقط براساس تجربه و دوره‌های کوتاه مدتی که گذرانده است آن خدمات را ارایه میدهد. بنابراین دقت کنید که دندانپزشکانی که تخصص دارند حتما واژه «متخصص» را روی تابلوی مطب و سربرگ‌های خود درج میکنند تا شما متوجه شوید که آنها در یک رشته خاص تخصص دارند و دوره‌های تکمیلی دانشگاهی این رشته را گذرانده‌اند.
1. متخصص ارتودنسی
متخصصان این رشته به درمان ناهنجاری‌های دندانی و فک و صورت می‌پردازند. ارتودنسی ثابت که پس از پایان سن رشد انجام میشود، تنها در حیطه توانایی این متخصصان می‌باشد. طول دوره این تخصص سه سال پس از مدرک دکترای دندانپزشکی می‌باشد. قابل ذکر است که معمولا بهترین رتبه‌های آزمون تخصص وارد این رشته می‌شوند.
البته شما می‌توانید وقتی کودک شما شش ساله شد و پا به مدرسه گذاشت او را برای چکاپ اولیه پیش این متخصص ببرید. او به شما خواهد گفت که آیا فرزند شما در آینده نیاز به ارتودنسی کردن دندان‌هایش دارد و یا نه. همچنین اگر شما بالای ۲۰ سال سن دارید و از نامرتبی دندانهایتان گله دارید می‌توانید با کمک این متخصص و بستن سیم و براکت روی دندانهایتان آنها را ردیف و مرتب کنید. متخصصان این رشته در ردیف کردن دندانها قبل و بعد از جراحی‌های فک و صورت هم تبحر دارند.
2. متخصص آسیب‌شناسی فک و صورت
توانایی متخصصان این رشته بررسی‌های میکروسکوپیک نمونه‌های برداشته شده از ضایعات دهان، فک و صورت از لحاظ تشخیص انواع بدخیمی، سرطان و سایر ناهنجاری‌های بافتی می‌باشد. اگر شما خدای ناکرده تومور و یا کیستی در فک و صورت و یا اطراف دندانهایتان داشته باشید، متخصص جراحی فک و صورت پس از برداشتن و خارج کردن آن، نمونه‌ای از این بافت‌ها را برای این متخصصان می‌فرستد که با بررسی آزمایشگاهی از سرطانی نبودن آن مطمئن شوند.
3. متخصص درمان ریشه
وظیفه متخصصان این رشته درمان‌های پیچیده ریشه و یا جراحی‌ها‌یی است که معمولا از عهده توانایی‌های دندانپزشکان عمومی خارج است. معمولا دندانپزشکان عمومی، عصب‌کشی بیشتر دندانها را انجام می‌دهند ولی اگر دندانهای شما کانال‌های مسدودی داشته باشند و یا به شدت انحنا داشته باشند و یا احیانا دندان شما سوراخ شده باشد، متخصصان درمان ریشه می‌توانند دندان شما را به بهترین صورت ممکن درمان کنند. همچنین گاهی نیاز به قطع ریشه دندان شما و یا عصب‌کشی آن از ته ریشه دندان و درون لثه است که در این صورت، این متخصصان به شما بهترین کمک را میکنند.
4. متخصص دندانپزشکی ترمیمی
این متخصصان به درمان‌های خاص و پیچیده «تاج دندان» از دو جنبه برگرداندن عملکرد صحیح و تامین زیبایی می‌پردازند. «لامینیت» نمونه‌ای از درمان‌های زیبایی می‌باشد که توسط متخصصان این رشته انجام می‌پذیرد. فراموش نکنید این رشته این روزها طرفداران زیادی دارد و اگر شما بخواهید لبخندی زیباتر داشته باشید، می‌توانید با کمک این دندانپزشکان زودتر به هدفتان برسید. سفید کردن دندانها، لامینیت، روکش‌های چینی، اصلاح طرح لبخند از توانایی‌های این متخصصان است.
5. متخصص بیماریهای دهان و دندان
این دسته از متخصصان در واقع به بررسی و تشخیص بیماریهای دهان، فک و صورت و ارتباط آنها با سایر دستگاه‌های بدن می‌پردازند. این افراد در واقع «متخصصان داخلی» در دندانپزشکی میباشند. اگر شما ضایعه‌ای سفید و یا قرمز و یا پلاک و برجستگی مانند آن در دهانتان داشته باشید که دندانپزشکان عمومی متوجه نشوند که آن ضایعه دقیقا چه بیماری است، این متخصصان به شما کمک میکنند تا آن را بشناسید و درمان کنید. در واقع آنها در تشخیص ضایعات دهان و دندان تبحر خاصی دارند.
6. متخصصان جراحی لثه
این تخصص هم از تخصص‌هایی است که ممکن است زیاد به آن نیاز پیدا کنید. اگر شما بخواهید «ایمپلنت» بگذارید و یا لثه‌هایتان را که در اثر پیری و یا بیماری تحلیل رفته‌اند جراحی کنید، باید پیش این دسته از متخصصان بروید. این افراد در تشخیص بیماریهای لثه هم به شما کمک شایانی خواهند کرد.
7. جراحی فک و دهان و صورت
فک پایین شما بیش از حد بیرون زده است و یا فک بالایتان در صورتتان فرو رفته به نظر میرسد؟ در این صورت یک متخصص جراحی فک و دهان و صورت می‌تواند به شما بهترین خدمات جراحی را ارایه دهد تا زیبا شوید. جراحی‌های دندانهای عقل نهفته و نزدیک عصب و دندانهای نابه‌جا روییده را هم می‌توانید به این متخصصان بسپارید.
گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
«خانم دکتر! من دندان‌هایم را همیشه مسواک می‌زنم، ولی باز هم دندان‌هایم پوسیده اند. نمی‌دانم واقعا باید چه کار کنم؟…» این حرفی است که بسیاری از بیماران به دندانپزشک‌شان میگویند ولی واقعا مشکل کار از کجاست؟ چرا دندانهای بسیاری از افراد نسبت به پوسیدگی مستعدند؟
قصد داریم محصولاتی را به شما معرفی کنیم که از دندانهای شما در برابر پوسیدگی محافظت میکنند. شما می‌توانید این محصولات را در تمام داروخانه‌ها پیدا کنید: «محصولات حاوی فلوراید».
1. آدامس فلورایددار
اگر شما بخواهید از پوسیدگی دندانهایتان پیشگیری کنید، آدامس‌ها به شما کمک میکنند. آدامس‌هایی در بازار وجود دارند که حاوی «فلوراید» هستند. فلوراید را اغلب به آب آشامیدنی شهرها، نمک، شیر و شکر می‌افزایند. فلوراید روند پوسیدگی دندان را متوقف میکند و همچنین پوسیدگی‌هایی را که در مراحل اولیه و ابتدایی خود هستند، ترمیم میکند. امروزه به «آدامس‌های بدون قند» فلوراید افزوده‌اند. وقتی شما این آدامس‌ها را در دهان میگذارید و می‌جوید، فلوراید از آدامس آزاد شده و در سطح مینای دندان شما می‌نشیند و به تدریج جذب ساختار دندان شده و مینای دندانتان را مقاوم میکند. منظور از «آدامس بدون قند» این نیست که این آدامس‌ها شیرین نیستند، بلکه برعکس، حتی ممکن است از آدامس‌های معمولی هم شیرین‌تر باشند! تنها تفاوت این آدامس‌ها با آدامس‌های معمولی در این است که شیرین‌کننده‌های مصنوعی در آنها استفاده شده است: اریتریول، ایزومالت، سوربیتول، زایلیتول و مانیتول از جمله این قندهای مصنوعی هستند. این شیرین‌کننده‌ها در نوشابههای رژیمی هم استفاده می‌شوند.
اگر آدامس دارای قند معمولی باشد، قند در اختیار باکتری‌های مولد پوسیدگی دندان قرار می گیرد و این باکتری‌ها با تولید اسید، باعث پوسیدگی دندانها می‌شوند، ولی قندهای مصنوعی نمی‌توانند به وسیله باکتری‌های مولد پوسیدگی تجزیه شوند و از آنها اسیدی حاصل نمی‌شود و در نتیجه باعث پوسیدگی دندان نمی‌شوند. به همین دلیل است که دندانپزشکان جدیدا در کنار مسواک و خمیر دندان، جویدن «آدامس‌های بدون قند و فلورایددار» را نیز به بیمارانشان توصیه میکنند.
2. ژل فلورایددار
در مطب‌های دندانپزشکی، ژل‌های خاصی به نام ژل فلوراید وجود دارد. ثابت شده است که کاربرد موضعی فلوراید به خصوص توسط دندانپزشک، باعث کاهش میزان پوسیدگی به خصوص در کودکان میشود. لذا کاربرد موضعی فلوراید برای کودکان و نوجوانان در مطب‌های دندانپزشکی اکیدا توصیه میشود. دندانپزشک بعد از تعیین میزان استعداد ابتلای بیمار به پوسیدگی و احیانا انجام درمان‌های لازم اولیه مثل حذف پوسیدگی‌ها، درمان با فلوراید را انجام میدهد. در این روش، دندانپزشک ابتدا سعی میکند که پوسیدگی‌های دندانهای شما را درمان کند، سپس از دهان شما قالب‌گیری کرده و قاشقک‌های مخصوصی برای درمان دندانهایتان با فلوراید آماده میکند. گاهی هم این قاشقک‌ها به صورت آماده در مطب وجود دارند، سپس ژل فلوراید در این قاشقک‌ها گذاشته شده و روی دندانهای شما قرار داده میشود و چند دقیقه می‌ماند. در این مدت نباید بزاق به دندانهایتان برسد، سپس ژل از روی دندانهایتان پاک میشود. لازم است شما تا چند ساعت پس از این درمان از خوردن و آشامیدن خودداری کنید تا فلوراید جذب دندانهایتان شود. دندانپزشکان میگویند بهتر است شما هر سال این درمان را انجام دهید تا با این روش، فلوراید کافی به دندانهایتان برسد. این روش به خصوص در مورد کودکان و نوجوانان توصیه میشود تا دندانهایشان از همان ابتدا مقاوم شود و در برابر پوسیدگی در امان باشد. دقت کنید که این روش و این ژل‌ها باید حتما در مطب و زیر نظر دندانپزشک انجام شود تا از بلعیدن غیر ارادی مقدار زیاد فلوراید توسط کودک پیشگیری شود.
3. خمیر دندان فلورایددار
استفاده از خمیر دندان در هنگام مسواک زدن فواید متعددی دارد، اما اصلی‌ترین و مهم‌ترین فایده خمیردندان، اثر آن در پیشگیری از پوسیدگی دندان‌هاست که به علت وجود ماده فلوراید در آن است. تقریبا همه خمیردندانهای داخلی و اکثر خمیردندانهای خارجی فلورایددار هستند. اثر فلوراید خمیردندان در پیشگیری از پوسیدگی ثابت شده است و استفاده از خمیردندان حاوی فلوراید اکیدا توصیه میشود. همه خمیردندانها دارای میزانی از فلوراید هستند، اما میزان فلوراید همه انواع خمیردندانها کافی نیست. خمیردندانهای مناسب از نظر میزان فلوراید دارای 1300ppm تا 1500ppm فلوراید هستند. طبق مطالعات انجام شده میزان فلوراید اغلب خمیردندانهای ایرانی حدود 1000ppm یا کمتر است. بنابراین به کارخانه‌های سازنده خمیردندان توصیه میشود که در برخی محصولات خود به صورت انتخابی میزان فلوراید را افزایش دهند. نکته قابل توجه به خصوص هنگام استفاده بچه‌ها از خمیر دندان این است که فلوراید اولا ماد‌ه‌ای سمی است و در صورتی که بیش از حد مجاز خورده شود، ممکن است به مسمومیت منجر شود؛ و ثانیا، اگر میزان فلوراید دریافتی بیش از حد باشد، به ایجاد لکه‌های سفید روی دندانها منجر میشود که به آن فلوروزیس میگویند.
4. دهانشویه فلورایددار
در حال حاضر دهانشویههای فلورایددار (مثل همان دهان‌شویه‌هایی که در مدارس استفاده می‌شوند) در کنار ژل‌ها و خمیر دندانهای فلورایددار و چند محصول دیگر در دسترس قرار دارند و باعث عملکرد موضعی فلوراید می‌شوند. استفاده از دهانشویههای فلورایددار یکی از روش‌های موضعی استفاده از فلوراید است که هم‌اکنون نیز طرح همگانی استفاده از آن در مدارس کشور در حال اجراست. این طرح به صورت استفاده یک روز در هفته از دهانشویه توسط دانش‌آموزان با نظارت مسوولان مدارس انجام میشود. استفاده از هر گونه دهانشویه فلورایددار برای کودکان زیر شش سال ممنوع است، مگر این که دندانپزشک تجویز کند، چون کودکان این دهانشویه را می‌بلعند و باعث مسمومیت آنها با این ماده میشود. اگر شما این دهانشویه را از داروخانه می‌خرید، هفته‌ای یک بار از آن استفاده کنید.
5. آبنبات فلورایددار
این فوق‌العاده است که شما با مکیدن آبنبات بتوانید دندانهایتان را در برابر پوسیدگی مقاوم کنید، چون تا به حال احتمالا فقط این را شنیده بودید که آب‌نبات‌ها و شکلات‌ها، دندانها را پوسیده میکنند، ولی آب‌نبات‌های حاوی فلوراید درست اثر عکس دارند. این آب‌نبات‌ها حاوی شیرین‌کننده مصنوعی هستند و در عین حال با مکیدن‌شان، فلوراید در دهان شما آزاد می شود و روی دندانهایتان رسوب میکند.
گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
شما وقتی آدامس می جوید، یک طرفه می جوید؟ وقتی غذا می خورید، چه طور؟ یک طرفه جویدن برای دندان ها و مفصل فک تان اصلا خوب نیست و حتی اگر شما دندان های یک طرف فک تان را از دست داده باشید، باز هم نباید به یک طرفه جویدن عادت کنید. دندان پزشکان می گویند این کار حداقل 4 خطر دارد:
خطر اول: مفصل گیجگاهی فکی تان آسیب می بیند
اگر شما هنگامی که دهان تان را باز و بسته می کنید، صدای ” تق تق ” یا ” خش خش ” می شنوید، ممکن است دچار مشکلات مفصل گیجگاهی فکی باشید. مفصل گیجگاهی فکی تنها مفصل متحرک در میان استخوان های سر و صورت و اتفاقاً مفصل بسیار پُرکاری است. این مفصل در بین استخوان فک پایین و استخوان های سر قرار گرفته و هر بار که حرف می زنید، غذا می جوید یا دهان تان را باز می کنید، این مفصل را به کار می اندازید، بنابراین شما باید از این مفصل مهم بدن تان بسیار مراقبت کنید.
عادت هایی مانند دندان قروچه، فشار دادن دندان ها روی هم بر اثر استرس و نگرانی و همچنین جویدن یک طرفه، فشار زیادی به این مفصل وارد می کنند و ممکن است در طولانی مدت موجب آسیب مفصل و دردهای عضلات سر و گردن و صورت شوند. تحقیقات جدید نشان می دهند که جویدن آدامس باعث کاهش استرس و ایجاد آرامش در فرد می شود، اما فراموش نکنید که نباید در جویدن آدامس زیاده روی کنید چون شاید استرس را از روی ذهن شما بردارد ولی استرس زیادی را به این مفصل وفادار و پُرکار بدن شما وارد می کند. علاوه بر این که آدامس را معمولاً یک طرفه می جویم و خود این یکی از عوامل آسیب رساندن به مفصل است، جویدن آدامس با فشار و نیروی زیاد در طول چند ساعت در روز، هم باعث خستگی و اسپاسم عضلات جونده صورت شما خواهد شد و هم، مفصل گیجگاهی فکی را در معرض آسیب بعدی قرار خواهد داد، بنابراین عادت کنید که به جویدن آدامس عادت نکنید! اگر فک های شما شروع به ” تق تق ” یا ” خش خش ” کرده اند، زیاد نگران نباشید چون اگر مشکل دیگری غیر از این ندارید، نیاز به درمان نخواهید داشت ولی اگر همراه این صداها در سر و صورت و گردن خود دردی را احساس می کنید آدامس خوردن را برای مدتی کنار بگذارید. روزی نیم ساعت با یک حوله نیم گرم عضلات صورت تان را کمپرس کنید و فک پایین خود را ورزش دهید. اگر بعد از یک ماه هم چنان مشکل شما باقی مانده بود، به دندانپزشک مراجعه کنید.
خطر دوم: دندان ها و لثه های یک طرف آسیب می بینند
محل قرار گرفتن دندان ها را، فشارهای وارده از طرف لب، زبان و گونه تعیین می کند. به عبارت دیگر دندان ها در محلی قرار گرفته اند که برآیند نیروهای وارده به آن ها صفر است. از نظر سطوح قدامی – خلفی و جونده نیز وجود دندان های دیگر دندان را محدود می سازد. یک دندان تا هنگامی به رویش و حرکت فعال خود ادامه می دهد تا به دندان مقابل برسد. در ضمن دندان های خلفی تر تمایل به حرکت به سمت جلو دارند.
حال تجسم کنید که اگر یک دندان برای مثال اولین آسیای بزرگ فک پایین از دست برود، چه اتفاقاتی ممکن است بیفتد؟ با از دست رفتن این دندان، مقداری از فضای حاصل از کشیده شدن آن با حرکت دندان های مجاور(نه به طور کامل) اشغال می گردد. در نتیجه، فاصله ای بین دندان های مجاور با دندان کناری ایجاد می گردد که علاوه بر گیر غذایی و احتمال بروز پوسیدگی، باعث آزردگی و بیماری لثه نیز می شود. در ضمن، حرکت دندان های مجاور به صورت کامل و بدنه ای نبوده و با خم شدن و انحراف محوری آن ها همراه است. ما حصل این خم شدن و ضرر حاصله، ایجاد بیماری لثه با به وجود آمدن پاکت لثه ای(عمیق شدن شیار لثه ای) در ناحیه زیر خم شدگی است. دیگر این که در صورت خم شدن، موقع جویدن غذا، نیرو در امتداد محور طولی دندان به آن وارد نشده و نیروی وارده مخرب خواهد شد. با کشیدن یک دندان تغییرات احتمالی فقط منحصر به فک مربوطه نبوده و نظم و آرایش دندان های فک مقابل را نیز برهم می زند. همان طور که گفته شد دندان ها تا هنگامی به رویش خود ادامه می دهند تا به دندان مقابل برسند. نتیجتاً دندان مقابل به سمت ناحیه کشیده شده شروع به رویش می نماید. این رویش اضافی علاوه بر این که از نظر زیبایی ناخوشایند است به علت مزاحمتی که در موقع حرکات طرفی فک ایجاد می کند، برای مفصل گیجگاهی فکی نیز مضر می باشد. باز هم مساله به اینجا ختم نمی شود. اگر شکل یک دندان را در نظر بگیرید از قطر آن به سمت نوک ریشه کاسته می شود. بدیهی است با رویش بیشتر یک دندان، قسمتی از آن که مجاور دندان های کناری قرار می گیرد اینک باریک تر بوده و ایجاد فضا و فاصله ای را می نماید که محل گیر غذایی بوده و عوارضی چون پوسیدگی و بیماری لثه را به دنبال دارد.
باید بدانید که با کشیدن دندان، استخوان نیز دستخوش تغییرات می شود. استخوان هر فک از دو قسمت ساختمانی تشکیل شده است. یک قسمت آن استخوان اصلی بوده و بدنه اصلی فک می باشد. قسمت دیگر آن لانه دندانی بوده و دندان ها را در بر می گیرد و وجود آن بسته به وجود دندان ها است. اگر دندانی از دست برود و جایگزین نشود، این قسمت از استخوان تحلیل رفته و اگر در آینده نیازی به استفاده از دندان های مصنوعی به صورت دست دندان باشد، به علت تحلیل شدید استخوان گیر آن کم شده، بیمار را اذیت نموده و یا غیر قابل استفاده می شود. در حالت طبیعی و سلامت، عمل جویدن غذا متناوباً با استفاده از دندان های هر دو طرف فک صورت می گیرد. در صورت از دست دادن دندان یا دندان هایی در یک طرف دهان، یا بیمار از آن طرف فک کمتر استفاده نموده و یا اصلاً استفاده نمی کند. اگر از یک طرف فک استفاده نشود دندان ها تمیز نشده و جرم می بندند و علاوه بر این که مستعد پوسیدگی می شوند ناراحتی لثه هم افزوده می گردد زیرا که غذا خوردن در تمیز شدن دندان ها و حفظ سلامتی لثه مؤثر است. با عادت یک طرفه غذا خوردن تغییراتی به صورت سایش در سطح جونده ایجاد می گردد که در صورت شدت، ممکن است ایجاد ناقرینگی در سطح جونده کرده و در شکل و قیافه شخص نیز تأثیر بگذارد.
خطر سوم: دندان های طرف مقابل جرم می گیرند و لثه تان تحلیل می رود
اگر شما عادت داشته باشید که یک طرفه غذا را بجوید، در واقع شما از یک طرف دهان تان اصلا استفاده نمی کنید. این موجب می شود که دندان های طرف مقابل تان جرم بگیرند و به مرور زمان دچار تحلیل لثه و بیماری های لثه شوید. دندان ها و الیاف نگه دارنده ی آن ها برای سالم و زنده ماندن نیاز دارند که از آن ها استفاده کنید، در غیر این صورت الیاف نگه دارنده دندان ها تحلیل می روند.
خطر چهارم: یک طرفه جویدن برای دندان های مصنوعی هم خطر دارد
دلیل چهارم برای دو طرفه جویدن مخصوص دست دندانی ها است. اگر شما دست دندان در دهان تان دارید، بهتر است که دو طرفه بجوید چون جویدن یک طرفه به بلند شدن دست دندان تان از جای خودش منجر می شود و ثبات دست دندان تان به هم خواهد خورد.
گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
شاید شما هم دیده باشید بعضی از سالمندانی را که موقع حرف زدن، آب در گوشه دهانشان جمع میشود و به قول معروف، دهانشان کف میکند! می‌دانید مشکل از کجاست؟ کوتاه بودن ارتفاع دندان مصنوعی‌شان! یعنی اگر دندانپزشک بتواند این مشکل را در ساختار دندان مصنوعی آنها رفع کند، مشکل آنها نیز به کلی حل میشود.
اگر شما هم پا به سن گذاشته‌اید و دارید با دندان مصنوعی زندگی می‌کنید، شاید با همین مشکل روبرو باشید؛ مشکلی که دندانپزشکان آن را «التهاب گوشه دهان» می‌خوانند.
از دندان مصنوعی کوتاه تا کمبود ویتامین
حتما برای شما هم پیش آمده است که اگر زیاد عادت دارید حین صحبت کردن گوشه لب تان را با زبان لمس کنید، زخم شود و به سوزش بیفتد. همچنین اگر دندان مصنوعی شما بیش از حد کوتاه باشد، هم همین مشکل را تجربه خواهید کرد. بعضی‌ها هم بر اثر کمبود برخی از ویتامین‌ها دچار این مشکل می‌شوند. معمولا کمبود ویتامین B2 در بدن می‌تواند چنین التهابی را در گوشه دهان به وجود آورد. پزشکان اعتقاد دارند که کمبود آهن در رژیم غذایی افرادی که به کم‌خونی فقر آهن مبتلا هستند، نیز چنین التهابی را به وجود می‌آورد. کمبود روی در رژیم غذایی هم یکی دیگر از علل اصلی این بیماری است، ولی علت اصلی چنین التهابی دندان مصنوعی نامناسب است.
در حقیقت اگر ارتفاع عمودی دندان مصنوعی شما کوتاه شده باشد، بروز چنین مشکلی دور از انتظار نیست. حال ممکن است دندان مصنوعی شما در مراحل ساخت به صورت صحیح اندازه‌گیری نشود و این مشکلات را به وجود آورد، و یا دندان مصنوعی شما بسیار قدیمی باشد و دندانهای آن سایش پیدا کرده و ارتفاع خود را از دست داده باشند. در هر دو صورت در این شرایط شما بیش از اندازه دهانتان را می‌بندید.
البته کودکان و نوجوانان هم از این عارضه در امان نیستند. وقتی فصل زمستان از راه میرسد و هوا سرد میشود، کودکان در هوای سرد بیرون از منزل لبهایشان را بیش از اندازه روی هم فشار می‌دهند و همین موضوع باعث «التهاب گوشه لب» میشود. کودکان معمولا با مکیدن گوشه لب خود اوضاع را بدتر هم میکنند.
فراموش نکنید مصرف برخی از داروها مثل راکوتان که این روزها برای درمان آکنه استفاده میشود هم می‌تواند باعث این دردسر شود.
همیشه پای یک قارچ در میان است
در التهاب گوشه دهان، همیشه پای یک قارچ به نام «کاندیدا» در میان است. در واقع این التهاب در گوشه دهان شما پدید می‌آید و این قارچ روی آن رشد میکند. قارچ «کاندیدا» بومی دهان هر انسانی است و در حالت عادی تعداد آن از مقدار مشخصی بیشتر نمی‌شود، ولی در این شرایط تعداد آن در گوشه دهان شما افزایش پیدا کرده و دردسرهایی برای شما ایجاد میکند.
معمولا التهاب گوشه دهان در دو طرف به صورت هم‌زمان رویت میشود. در موارد ساده فقط گوشه‌های لب ترک برمی‌دارد، ولی در موارد پیشرفته حتی ممکن است دچار زخم و خونریزی شود. گاهی حتی این زخم‌ها دلمه می‌بندند و مشکلات و دردهایی را هنگام باز کردن دهان ایجاد خواهند کرد.
نکته اصلی این است که اگر گوشه دهان شما بیش از حد فشرده شود، این محل به دلیل رطوبت و تاریکی، مکان مناسبی برای رشد قارچ خواهد شد.
چه باید کرد؟
خیلی‌ها وقتی با این مشکل در گوشه‌دهانشان رو به رو می‌شوند، فورا سراغ وازلین و یا رژلب می‌روند و گوشه لبهایشان را به آن آغشته میکنند، ولی این اصلا درمان صحیحی نیست، چون باعث میشود میکروبها از محل عفونت به نواحی پوست و مخاط سالم، پخش شوند. اما اگر این عارضه در شما به دلیل ابتلا به بیماری خاصی ایجاد شده است، می‌توانید به مدت 1 تا 2 هفته پارافین بهداشتی را در گوشه لب‌هایتان بمالید.
روش بهتر برای درمان این عارضه این است که همواره به جای خیس کردن آن با زبانتان، محل عارضه را خشک نگه دارید. شما می‌توانید در ابتدا محل زخم را با یک صابون غیرسمی بشویید. سپس روی آن آب ولرم بریزید و یک دستمال کاغذی تمیز روی آن بگذارید تا رطوبت اضافی گرفته شود. باید تلاش کنید این محل را 10 تا 20 دقیقه خشک نگه دارید.
می‌توانید محل را با پماد بپوشانید. دلیل اصلی خشک نگه داشتن محیط این است که قارچ‌ها در محیط خشک نمی‌توانند چندان رشد کنند.
می‌توانید قبل از رفتن به رختخواب، یک بانداژ مناسب روی گوشه دهانتان بگذارید.
معمولا با این مراقبت‌ها، این عارضه طی سه روز بهبود می‌یابد.
اگر با این مراقبت‌ها، زخم گوشه دهان شما در طی سه روز بهبود پیدا نکرد، باید به این فکر باشید که شاید پای قارچ در میان نیست و ممکن است لازم باشد در روش تغذیه ای خودتان، تغییری ایجاد کنید و آهن و ویتامین B2 و روی را به آن اضافه نمایید.
دندان مصنوعی تان را اصلاح کنید
اگر شما دندان مصنوعی دارید و دچار این عارضه هستید، به احتمال خیلی زیاد، دندان مصنوعی شما عامل بروز چنین عارضه‌ای است. باید نزد دندانپزشکتان بروید و از او بخواهید ارتفاع عمودی دندان مصنوعی تان را اصلاح کند و این کار گاهی با یک ریلاین و یا «ریبیس» (عوض کردن بیس پروتز) امکان‌پذیر است، ولی اگر دندانهای مصنوعی شما بیش از اندازه سایش پیدا کرده باشند، باید حتما آن را عوض کنید.
دندان مصنوعی که ارتفاع عمودی مناسبی داشته باشد، از فشرده شدن بیش از حد گوشه لب‌های شما به هم جلوگیری کرده و مانع ایجاد این عارضه خواهد شد.
گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
خوردن یک بستنی سرد در تابستان یا نوشیدن یک فنجان چای داغ در یک روز برفی حسابی می‌چسبد. ولی اگر دندانتان با نوشیدن یا خوردن این خوراکی‌های سرد و گرم، آنچنان درد بگیرد که از جا بپرید، دیگر شاید این خوراکی‌ها به دلتان ننشیند. دندانپزشکان به این مشکل میگویند “حساسیت دندانی”. شما حتماً انواع خمیر دندانهای ضد حساسیت را در بازار دیده‌اید، ولی هر حساسیت دندانی با خرید یک خمیر دندان ضد حساسیت بهبود نمی یابد.
حساسیت دندانی علل گوناگونی دارد و روش‌های گوناگونی هم برای درمانش وجود دارد که برای هر فردی فرق میکند.
در این زمینه با دکتر کسری طبری، متخصص ترمیمی و زیبایی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی به گفت‌وگو نشسته‌ایم.
آقای دکتر، گاهی وقتی «چای داغ یا بستنی سرد و یا آب یخ می‌خوریم» همه دندانها تیر می‌کشند. این همان حساسیت دندانی است؟
نه. گاهی در اثر خوردن و یا نوشیدن خوراکی‌های داغ یا سرد، همه دندانها هم‌زمان درد می‌گیرند، این طبیعی است و دلیلی بر حساس بودن دندانها نیست. در این موارد فقط باید دمای غذا را تعدیل کرد و آن را کم کم خورد.
پس چه موقع می‌گوییم دندانها حساس شده‌اند؟
زمانی‌که یک یا چند دندان در جای مشخصی از فک دهان در اثر سرما یا گرما و لمس (مثل مسواک زدن یا ناخن کشیدن) درد می‌گیرند و یا اصطلاحاً تیر می‌کشند، این درد را حساسیت دندانی می‌گوییم و به بیمار می‌گوییم دندانهای شما حساس شده‌اند.
گاهی بعضی بیماران میگویند وقتی مسواک نمی‌زنند، دندانهایشان حساس نیست، ولی وقتی مسواک می‌زنند دندانهایشان حساس میشود و درد می‌گیرد، این دلیلی است که مسواک زدن را کنار بگذارند؟
به هیچ وجه. گاهی در اثر رعایت نکردن بهداشت دهان ومسواک نزدن، لثهها تحلیل می‌روند و سطح ریشه دندان در دهان نمایان میشود. در این شرایط با کشیدن مسواک روی دندان، موهای مسواک با سطح ریشه تماس پیدا کرده و دندان را حساس میکند و شما در دندانهایتان احساس درد می‌کنید. این گروه از بیماران نباید مسواک زدن را کنار بگذارند، بلکه باید به فکر درمان تحلیل لثه و رفع حساسیت دندانی‌شان باشند.
گاهی کسانی‌که دندان قروچه میکنند، از درد دندانها شکایت دارند. این هم حساسیت دندانی است؟
بله، گاهی کسانی در اثر استرس عادت دارند، در شب دندانهایشان را روی هم سایش دهند و وقتی صبح از خواب بیدار می‌شوند، احساس میکنند عضلات فک و صورتشان خسته است. بعضی‌ها هم در اثر این استرس‌ها عادت دارند، در بیداری دندانهایشان را روی هم فشار دهند.
در اثر این فشارهای شدید طوق دندانها به تدریج ترک برمی‌دارد و مینا خرد میشود و می‌ریزد و از آن نواحی، دندان حساس میشود.
چرا طوق(گردن) دندان؟ چرا بیشتر حساسیت‌های دندانی از این بخش احساس میشود؟
چون مینا که لایه ی محکم پوشاننده دندان است، در قسمت گردن دندان کمترین ضخامت را دارد، لذا به آسانی در اثر وارد آمدن نیروی زیاد دچار ترک میشود و یا اگر بهداشت دهان را رعایت نکنید، دندان از گردن دچار پوسیدگی شده و حساس خواهد شد.
بعضی از بیماران ترک‌های ریزی در سطح دندانهایشان دارند و بیشتر به سرما حساسند. این ترک‌ها در رادیوگرافی (عکس دندان) به سختی قابل تشخیص‌اند. این ترک‌ها دندانها را حساس میکنند. راه چاره هم فقط این است که دندانهای ترک‌دار را روکش کنیم تا حساسیت برطرف شود.
خود روکش‌ها چطور؟ بعضی‌ها مدتی پس از روکش کردن دندانهایشان احساس میکنند این دندانهای روکش شده، به سرما و گرما حساسند. چرا؟
درد پس از روکش کردن، در چند روز اول به دلیل تراش دندان، طبیعی است، ولی اگر این درد ادامه یابد، باید به دندانپزشکتان مراجعه کنید تا علت را پیدا کند. ممکن است لبه‌های روکش کوتاه باشد، لثه تحلیل رفته باشد و یا همان (چپ روکش) حل شده باشد که باید این مشکلات برطرف شوند تا درد از بین برود.
گاهی کسانی‌که دندانهایشان را سفید کردهاند، میگویند دندان‌هایم حساس شده‌اند. درمان‌های دندانپزشکی هم می‌توانند باعث حساسیت دندانی شوند؟
بله روکش‌‌هایی که بلندند و یا ترمیم‌هایی که بلند شکل داده شده‌اند نیز می‌توانند دندانها را حساس کنند.
همچنین روش‌های سفید کردن دندان (bleaching) هم گاهی دندانها را حساس میکنند. در این‌صورت باید مدت زمان استفاده از ژل سفیدکننده را در روز کاهش دهید و یا با مراجعه به دندانپزشک غلظت ژل فلوراید را کاهش دهید. گاهی نیز باید قبل از ژل سفید کننده، از دهان شویه فلوراید استفاده کنید و با خمیر دندان ضد حساسیت دندان را بشویید و سپس ژل سفیدکننده را بگذارید. سپس دندانها را دوباره بشویید و دهان شویه فلوراید استفاه کنید.
گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
در قسمت اول این مطلب ، درباره‌ی عواملی که باعث می شوند دندان ها حساس شوند برای شما مطالبی را بیان کردیم. حال در مورد کاهش این حساسیت صحبت می کنیم.
خب، با وجود همه دلایلی که دندانها را حساس میکنند، چه‌کار کنیم که دندان‌هایمان حساس نشوند؟
بهترین روش این است که شرایطی را که باعث حساس شدن دندانها می‌شوند، در دهان از بین ببریم.
با رعایت بهداشت دهان ، روزی دو بار مسواک زدن و استفاده از دهان شویه فلوراید و مراجعه منظم به دندانپزشک از پوسیدگی دندانها و تحلیل لثه جلوگیری کنیم.
اگر دندان قروچه دارید و یا دندانهایتان را روی هم فشار می‌دهید، باید با ورزش‌های فکی و کم کردن استرس‌های روزانه، این فشارها را از روی دندانها حذف کنید. گاهی دندانپزشک برایتان یک محافظ شبانه شفاف (تایت گارد) می‌سازد که به کاهش فشار دندان قروچه کمک میکند.
اگر حساس شدن دندان در اثر پودگی بلند و یا روکش بلند است، باید با مراجعه به دندانپزشک روکش و ترمیم، اصلاح شود.
بیماران باید روش درست مسواک زدن را از دندانپزشکان بیاموزند.
اگر با این مراقبت‌های خانگی، حساسیت دندانها کاهش پیدا نکرد، چه کنیم؟
در این صورت باید در مطب دندانپزشکی، محلول‌های حساسیت‌زدا روی دندانها مالیده شود و فلوراید با غلظت بالا روی سطوح دندانی قرار گیرد. اگر همچنان حساسیت باقی بود، دندانپزشک با مواد هم رنگ دندان، نواحی که باعث حساسیت دندان می شوند را ترمیم میکند. فلوراید و مواد حساسیت‌زدا، دهانه لوله‌های عاجی را مسدود میکنند و با جلوگیری از حرکت مایع درون این لوله‌ها، مانع تحریک انتهای اعصاب دندان و بروز درد و حساسیت می‌شوند.
آیا همه بیماران با این روش‌ها، حساسیت دندانی‌شان برطرف میشود و جواب می‌گیرند؟
آستانه درد در افراد مختلف، متفاوت است. بعضی‌ها آستانه درد پایینی دارند و به آسانی دندانهایشان حساس میشود. در این افراد باید درمان‌های پیشرفته‌تر دندانپزشکی برای رفع حساسیت انجام شود.
این روزها، خمیر دندانهای ضد حساسیت را در تبلیغات روزنامه‌ای زیاد می‌بینیم. این خمیر دندانها در رفع حساسیت دندانی مفیدند؟
این خمیر دندانها مفیدند، به شرط آنکه حساسیت دندانی بیمار، خیلی پیشرفته نباشد. این خمیر دندانها در حساسیت‌های متوسط و کم می‌توانند باعث کاهش حساسیت دندانی شوند.
دستورالعمل مصرف آنها چگونه است؟
روزی دو مرتبه، به مدت دو هفته باید استفاده شوند.
مطالعات نشان می دهند که اگر بیمار 1 تا 5 هفته پس از یک دوره مصرف، خمیر دندان ضد حساسیت را کنار بگذارد، حساسیت دندانی دوباره باز خواهد گشت. بنابراین برای دستیابی به نتایج مطلوب، باید به طور منظم و پیوسته استفاده شوند.
لیزر چطور؟
جدیداً آن را برای رفع حساسیت دندانی توصیه میکنند. استفاده از لیزر برای رفع حساسیت دندانی، روش جدیدی است. لیزر با انعقاد پروتئین‌ها، دهانه لوله‌های عاجی را می‌بندد و حساسیت را رفع میکند. لیزر در ایران بیشتر در مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی استفاده میشود.
بعضی از بیماران مسن همه دندانهایشان سایش پیدا کردهاند و به همین دلیل حساس‌اند. در این شرایط، استفاده از خمیر دندان ضد حساسیت، می‌تواند درمان این دردها باشد؟
در اثر افزایش سن و رژیم غذایی خام و سخت، همه دندانها سایش پیدا کرده و دندانها دچار گودی‌ها و فرورفتگی‌هایی می شوند که گاهی حساس می گردند. باید این ضایعات ترمیم شوند. بر اساس میزان سایش، دندانها ترمیم یا روکش می‌شوند.
گاهی وقتی به تازگی دندان را با مواد ترمیمی نقره‌ای (آمالگام) ترمیم میکنیم، آن دندانها با خوردن غذاهای سرد و گرم تیر می‌کشند و درد می‌گیرند با این حساس شدن دندان چه کنیم؟
حساسیت دندان پس از ترمیم با مواد نقره‌ای، اگر فقط به صورت حساسیت به سرما باشد، تا دو ماه طبیعی است و در طول این مدت این دردها باید به تدریج کمتر شوند و در نهایت برطرف گردند. اگر پس از دو ماه همچنان باقی بود، ترمیم باید تعویض شود.
گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
همه دوست دارند لبخندی زیبا داشته باشند، ولی داشتن لبخندی زیبا، فقط داشتن یک ردیف دندان سفید در هنگام لبخند زدن نیست.
دیده شدن لثه‌هایی سالم و خوش رنگ نیز یکی دیگر از شاخص‌های یک لبخند زیباست؛ شاخصی که دکتر رکن، رئیس‌هیأت مدیره انجمن پریودونتیست‌های ایران درباره آن صحبت می کند. با این متخصص درباره پیشگیری از بیماریهای لثه‌ای به گفت‌وگو نشستیم.
می گویند بیماریهای لثه، بیماری‌هایی خاموشند، چرا ؟
بیماریهای لثه بی سر و صدا و به آرامی پیشرفت می کنند و چون دردی ایجاد نمی کنند، بیشتر افراد فکر می کنند چنین بیماری ای ندارند و تا کار از کار نگذرد، به دندانپزشک مراجعه نمی کنند، در حالی‌که در سنین بالا یعنی 60-50 سالگی، حدود 70 درصد افراد به نوعی از بیماریهای لثه مبتلا هستند.
شایع‌ترین نوع بیماری لثه‌ای که افراد به آن مبتلا می شوند، کدام است؟
شایع‌ترین بیماری لثه‌ای، همان التهاب لثه است که با خونریزی از لثه آشکار می شود. خونریزی لثه در بسیاری از بیمارانی که به مطب دندانپزشکی مراجعه می کنند، شایع است.
حالا از کجا بفهمیم که به این بیماری خاموش مبتلا شده‌ایم؟ بیماریهای لثه‌ای علامت مشخصه‌ای هم دارند؟
خونریزی لثه یکی از اولین نشانه‌های بیماریهای لثه‌ای است. این خونریزی می تواند به صورت خودبه‌خود یا هنگام مسواک زدن یا حتی گاز زدن یک سیب اتفاق بیفتد.
دومین نشانه بیماریهای لثه، تغییر رنگ لثه است.
بوی بد دهان هم از دیگر علایم بیماریهای لثه‌ای به شمار می آید.
تغییر رنگ لثه که به آن اشاره کردید به گونه‌ای هست که به سادگی مشاهده شود؟
بله. کافی است شما جلوی آیینه بروید و نگاهی به رنگ لثه‌هایتان بیاندازید. رنگ لثه سالم صورتی صدفی است. در شروع بیماریهای لثه‌ای، رنگ لثه قرمز رنگ به نظر می آید و به تدریج به سمت خاکستری متمایل به سفید و مات در می آید.
علاوه بر این، لثه طبیعی نباید تحلیل داشته باشد و به حالت هلالی (دالبوری) به دندان متصل شده باشد. تورم و تغییر قوام لثهها نیز علائمی هشدار دهنده هستند که باید افراد را به فکر رسیدگی به وضعیت لثه‌هایشان بیاندازند.
آقای دکتر، اصلاً چرا لثهها بیمار می شوند؟
بیماریهای لثه‌ای منشاء عفونی دارند، یعنی مجموعه‌ای از میکروبها می توانند لثهها را بیمار کنند. شاید این میکروبها در حالت عادی در دهان همه ما وجود داشته باشند، ولی وقتی تعدادشان از میزان مشخصی بالاتر رفت، قدرت تخریب لثه و بافت‌های نگهدارنده دندان را پیدا می کنند و بیماریهای لثه‌ای آغاز می شوند.
بنابراین افراد باید تلاش کنند با مسواک زدن مرتب و نخ‌کشیدن منظم، تعداد میکروب‌های بیماری‌زا برای لثه و بافت‌های نگهدارنده دندان را پایین نگه دارند.
شاید تشخیص اینکه لثهها بیمار شده‌اند برای خیلی‌ها دشوار باشد، به نظر شما چند وقت به چند وقت برای چکاپ و معاینه لثهها باید به متخصص لثه مراجعه کرد؟
توصیه ما این است که افراد نه فقط به متخصص لثه، بلکه هر 6 ماه یک بار به دندانپزشک عمومی مراجعه کنند تا از سلامت دندانها و لثه‌هایشان مطئن شوند. در این صورت بیماریهای لثه‌ای نیز تشخیص داده می شود.
آیا دندانپزشک عمومی می تواند درمان‌های اولیه برای بهبود بیماریهای لثه‌ای را انجام دهد؟
در بسیاری موارد این گونه است، مثلاً التهاب لثه ناشی از وجود جرم که منجر به خونریزی از لثهها یا تحلیل آن شده است را می توان در مطب یک دندانپزشک عمومی با یک جرم‌گیری درمان کرد و لثهها پس از چند هفته به حالت طبیعی خود باز خواهند گشت.
ولی اگر بیماری لثه در مراحل پیشرفته باشد و نیاز به درمان‌های پیچیده‌تری مثل پیوند لثه، جراحی‌های وسیع در لثهها و… باشد، همین دندانپزشک عمومی، بیمار را به یک متخصص لثه ارجاع می دهد تا اقدامات درمانی مناسب برای او انجام گیرد.
به طور کلی متخصص لثه، چه اقدمات درمانی به بیماران ارائه می کند؟
لازمه داشتن سلامت دهان و دندان، داشتن لثهها و بافت‌های نگهدارنده دندان سالم است که از دندانهای درون خود به خوبی حمایت کنند.
متخصصان لثه به بیماران کمک می کنند که از بیماریهای لثه و بافت‌های نگهدارنده دندان پیشگیری کرده و بیماریهای این بافت‌ها را درمان می کنند.
جرم‌گیری زیر لثه، جرم‌گیری بالای لثه، پیوند لثه، جراحی‌های لثه، محکم کردن دندان‌هایی که اندکی لقی دارند(اسپلینت کردن)، تقسیم دندان‌هایی که دچار مشکلاتی شده‌اند به چند بخش و استفاده از آنها پس از روکش کردن به عنوان واحدهایی مستقل، کار گذاشتن ایمپلنت‌های دندانی به جای دندانهای از دست رفته و… از جمله درمان‌هایی است که متخصصین لثه برای بیماران انجام می دهند.
گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
در ادامه ی مطلب قبلی با عنوان «بیماری های لثه، خاموشند»، در این مقاله روش های پیشگیری و درمان این بیماری ها را برای شما بیان می کنیم.
چه کنیم که از بیماریهای لثه‌ای پیشگیری کنیم تا نیازی نباشد برای چنین درمان‌های پیشرفته‌ای به متخصصان لثه مراجعه کنیم؟
کلید اصلی برای پیشگیری از بیماریهای لثه‌ای، مسواک زدن و نخ کشیدن مرتب و منظم دندان‌هاست. آنچه باید به آن توجه کرد، مدت زمان نخ کشیدن و مسواک زدن است.
30 ثانیه قبل از رفتن به رختخواب، تند تند مسواک زدن و نخ کشیدن را هم به صورت نامنظم انجام دادن یا اصلاً از نخ دندان استفاده نکردن، نمی تواند از بیماریهای لثه پیشگیری کند.
مسواک زدن به روش صحیح و نخ کشیدن باید حداقل 4 تا 5 دقیقه طول بکشد.
5 دقیقه در طول شبانه‌روز برای سلامت دهان و دندان وقت گذاشتن، زمان بسیار اندکی است، ولی سلامت دندانها و لثهها را به بهترین صورت ممکن تضمین می کند.
نکته دیگر آموختن روش صحیح مسواک زدن و نخ کشیدن است، افراد می توانند این روش ها را از دندانپزشکان عمومی در جلساتی که برای معاینه دندانهایشان مراجعه می کنند، بیاموزند.
ممکن است بیماریهای لثه‌ای، موجب بیماری سایر اندام‌ها شوند؟
بله، امروزه ثابت شده است که بیماریهای لثه می توانند موجب بروز بیماری در بافت‌های دیگر بدن شوند. مثلاً اگر خانم‌های باردار مبتلا به بیماریهای لثه‌ای پیشرفته شوند، ممکن است دچار زایمان زودرس شوند و نوزاد نارس به دنیا آورند.
به همین دلیل از خانم های باردار خواسته می شود در طول بارداری، چندین بار برای معاینه لثهها و دندانهایشان به دندانپزشک مراجعه کنند تا با یک جرم‌گیری ساده از تبدیل یک بیماری لثه‌ای خفیف به بیماری پیشرفته پیشگیری شود. همچنین وجود بیماری لثه می تواند موجب تشدید بیماری قلبی در مبتلایان به آن شود.
آیا عکس این قضیه هم صادق است؟
بله، مطالعات نشان می دهد میزان بروز بیماریهای لثه‌ای در افرادی که بیماری قلبی دارند بیش از سایر افراد است. چون منشأ بیماریهای لثه‌ای و برخی از بیماریهای قلبی، هر دو عفونی است، مثلاً بیماری دریچه‌های قلب یکی از بیماریهای قلبی است که در اثر عفونت دریچه‌ها با میکروب‌های بیماری‌زا ایجاد می شود. حالا اگر کسی بیماری لثه‌ای داشته باشد، میکروبها می توانند خود را از طریق خون به قلب رسانده و آغازگر بیماریهای عفونی بافت قلب باشند.
آیا روش زندگی، می تواند شانس ابتلا افراد به بیماریهای لثه‌ای را بالا ببرد؟
صد درصد همین گونه است. برای ابتلا به بیماریهای لثه‌ای یک سری عوامل خطرساز (Risk Factor) وجود دارد که اگر در زندگی روزمره افراد وجود داشته باشند، بیش از دیگران در خطر ابتلا به بیماریهای لثه‌ای قرار می گیرند.
یکی از این عوامل، سیگار کشیدن است که چون از فعالیت مؤثر عوامل دفاعی در محیط دهان علیه میکروبها جلوگیری می کند، سرعت تکثیر و قدرت بیماری‌زایی میکروبها را افزایش می دهد. همچنین تغییرات هورمونی که در دوران بلوغ، حاملگی و شیر‌دهی در بدن روی می دهند نیز شانس ابتلا به بیماریهای لثه‌ای را افزایش می دهند.
لثه‌های بسیاری از افراد مسن، به ویژه در بخش جلویی تحلیل می رود، چه درمانی برای آن پیشنهاد می کنید؟
در درجه اول باید علت تحلیل لثه مشخص گردد و بر اساس آن، از شیوه ی درمانی صحیح استفاده شود. یکی از علت‌های تحلیل لثه روش غلط مسواک زدن و وارد کردن نیروی سنگین به لثهها و استفاده از مسواک سخت (Hard) است. در این موارد تعویض مسواک و تصحیح روش مسواک زدن از تحلیل بیشتر لثه پیشگیری می کند.
در موارد پیشرفته نیاز به جراحی و پیوند لثه است که در یک جراحی کوتاه مدت، حدود نیم ساعت، مقداری لثه معمولاً از کام (سقف دهان) برداشته شده و به محلی که لثهها تحلیل رفته است پیوند زده می شود. این پیوند لثه، لقی دندانها را نیز کاهش می دهد.
گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
روبوت‌های دندانپزشک به بازار می‌آیند
اینجا مدرن‌ترین مطب دندانپزشکی دنیاست. کافی است شما فقط روی صندلی دندانپزشکی بنشینید. همین که روی صندلی نشسته‌اید، یک عینک مخصوص روی چشمانتان قرار می‌گیرد که در طول جلسه درمان دندانپزشکی‌تان می‌توانید فیلم مورد علاقه‌تان را ببینید و صداها و موسیقی‌های دلخواه‌تان را از گوشی هدفونی که روی گوش‌هایتان قرار می‌گیرد، بشنوید.
در این مطب دندانپزشکی دیگر خبری از دندانپزشک نیست، چون به جای دندانپزشک قدیمی شما، در کنارتان یک روبوت دندانپزشک نشسته است که قرار است دندانهایتان را برایتان ترمیم کند.
ولی کمی صبر کنید، نشانی این مطب را نخواهید؛ شما باید تا چند دهه دیگر صبر کنید، چون اکنون فقط نسل‌های اول روبوت‌های دندانپزشک ساخته شده‌اند و هنوز پروانه تاسیس مطب نگرفته‌اند!
نخستین دریل دندانپزشکی روبوتیک به تازگی در اروپا و آمریکا روی بیماران امتحان شده است. این روبوت انقلابی در علم دندانپزشکی به شمار می‌رود، چرا که نخستین گام به سوی دندانپزشکی اتوماتیک به شمار می‌آید.
این روبوت با تکنولوژی لمسی کار میکند. متخصصان، آن را برای کار گذاشتن ایمپلنت‌های دندانی در دهان بیماران طراحی کرده و ساخته‌اند، البته ایمپلنت‌هایی که نیاز به مراحل پیچیده در کار گذاشتن آنها در دهان بیمار وجود دارد؛ به عنوان مثال، اگر دندانپزشک دید یا دسترسی کافی برای کار گذاشتن ایمپلنت در نواحی خلفی دهان بیمارش نداشته باشد، می‌تواند با استفاده از این روبوت به راحتی و با صرف وقت بسیار کمتر این کار را انجام دهد.
بیمارانی که با استفاده از این روبوت دندانپزشک، ایمپلنت در دهانشان کار گذاشته شده است، معتقدند که درمان با این روش درد بسیار کمتری داشته و ارزان‌تر هم برایشان تمام شده است.
ایمپلنت‌های دندانی، میله‌های کوچکی از جنس فلز هستند که در استخوان فک کاشته می‌شوند که نقش ریشه یک دندان را برای بیمار ایفا می کنند. سپس روی این ریشه‌ها، روکش میشود و درست مانند یک دندان طبیعی می‌توان از آنها برای جویدن استفاده کرد.
این محققان پیش از این، از روبوت‌ها برای قرار دادن ایمپلنت در دهان حیوانات با موفقیت استفاده کردهاند و به تازگی اداره غذا و داروی آمریکا (FDA) اجازه داده است از این روبوت‌های دندانپزشک برای بیماران نیز استفاده شود، البته در حال حاضر فقط به صورت آزمایشی.
یک روبوت هزار دلاری
شاید دوست داشته باشید بدانید این روبوت دندانپزشک چگونه کارش را انجام میدهد و اگر زیر دستش قرار بگیرید چگونه ایمپلنت‌ها را در دهانتان کار خواهد گذاشت.
اول یک فریم روی دهانتان قرار می‌گیرد، سپس یک سوزن خیلی باریک در لثه شما فرو می‌رود تا موقعیت، ضخامت و ارتفاع استخوان فکتان برای کار گذاشتن ایمپلنت را ارزیابی کند. این اطلاعات به صورت بی‌سیم به یک کامپیوتر منتقل میشود، این اطلاعات در کنار اطلاعاتی که در گذشته با یک تصویر سی‌تی‌اسکن از فکتان در کامپیوتر وجود دارد، قرار می‌گیرد و راهنمای دریل دندانپزشکی روبوتیک برای درمان ایمپلنت شما خواهد شد. در این لحظه دندانپزشک فقط یک دکمه را فشار میدهد و روبوت دندانپزشک ایمپلنت را با استفاده از این اطلاعات در محل صحیح خود قرار خواهد داد.
طراحان این روبوت معتقدند که قرار دادن ایمپلنت با استفاده از روبوت، درد و ضربه کمتری برای بیمار دارد.
در حال حاضر، فقط متخصصان می‌توانند از این روبوت استفاده کنند ولی در آینده‌ای نه چندان دور دندانپزشکان عمومی نیز می‌توانند این روبوت را در مطب‌شان به کار بگمارند.
یکی از متخصصان دندانپزشکی مدرسه پزشکی و دندانپزشکی ملکه ماری می‌گوید: «اینکه اطلاعات به وسیله یک سوزن بسیار باریک به کامپیوتر منتقل میشود، بسیار مفید است، ولی همین سوزن ممکن است فشاری با اثر طولانی مدت روی لثه ایجاد کند که سبب اختلال در چسبندگی بافت نرم لثه به گردن ایمپلنت شود. قیمت این روبوت دندانپزشک 1000 دلار ارزیابی شده است».
گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
1. شیرینی نخور، دندان ات کِرم می گذارد!
شما هم حتما این جمله را شنیده اید. آیا شما هم به وجود کِرم دندان اعتقاد دارید یا این موضوع را یک باور عامیانه می دانید؟ محققان در یک پژوهش جدید تصاویر میکروسکوپی از ساختارهای بسیار کوچک و عجیب شبیه به کِرم را در درون دندان کرسی انسان به دست آورده اند.
براساس این گزارش، از زمان های بسیار قدیم و در بسیاری از فرهنگ ها، این اصطلاح در بین مردم رواج داشته است که دندان ها دچار کِرم خوردگی شده و پوسیده و تخریب می شوند و اکنون محققان با کشف این ساختارهای جدید و بسیار کوچک، این باور قدیمی را اثبات کرده و نشان داده اند.محققان دانشکده پزشکی دانشگاه مریلند که کاشف این اجزای کِرمی شکل هستند، در این باره می گویند: «ما می دانیم که این ساختارها کِرم نیستند اما ماهیت اصلی آنها هنوز نامعلوم است.» در این پژوهش معلوم شده است که اجرام استوانه ای یا لوله ای شکلی از میان حفره های طبیعی دندان ها به سمت بیرون رشد کرده اند. درون یک دندان انسان بیش از ۵۰۰ هزار عدد از این استوانه ها در هر میلی مترمربع وجود دارد که به عنوان کانال های کشیده شده از اعصاب به سمت دندان عمل می کنند. این استوانه ها احساس گرما و سرما را به اعصاب دندان منتقل می نمایند. نظر دندانپزشکان درباره ماهیت و منشأ این ساختارها متفاوت است. در پژوهش جدید تصاویر دقیق تری از این ساختارها به دست آمده است، اما در عین حال سوالات بیشتری را در ذهن محققان به وجود آورده است. از این رو بررسی های دانشمندان برای کشف ماهیت این ساختارها ادامه خواهد داشت.
2. جرم گیری به مینای دندان آسیب می رساند!
بیشتر مردم تصور می کنند جرم گیری دندان موجب نازک شدن مینای دندان و پوسیدگی آن می شود اما در واقع، هنگامی که جرم روی دندان ها تشکیل می شود، لایه ای روی دندان ها قرار گرفته و آن را از تحریکات سرما و گرما حفظ می کند. به هنگام جرم گیری این لایه برداشته می شود و حساسیت به سرما و گرما در دندان ها رخ می دهد و این باور غلط را به وجود می آورد که دندان ها در اثر جرم گیری تراشیده شده و خالی شده اند. باید توجه داشت که اساسا دستگاه جرم گیری قادر به تراش دندان نیست و این حساسیت تنها به علت برداشته شدن لایه جرم است. تنها وسایلی که قادر به تراش دندان ها هستند، فرزهایی هستند که سر الماسی و یا کارباید دارند و روی مته دندانپزشکی سوار می شوند.
3. در هر بارداری، مادر یک دندان اش را از دست می دهد!
حتما این را شنیده اید که «زنان به ازای هر بارداری، یک دندان خود را از دست می دهند» اما این یک عقیده کاملا اشتباه است. بارداری به خودی خود هیچ اثری روی دندان ها ندارد. این باور غلط از آنجا شکل گرفته که در گذشته تصور می شد جنین کلسیم مورد نیاز خود را از دندان های مادر می گیرد اما امروزه ثابت شده که جنین کلسیم و سایر مواد مورد نیاز خود را از مواد غذایی ای که مادر می خورد دریافت می کند. واقعیت این است که علت از دست رفتن دندان در بیشتر زنان باردار، رژیم غذایی پر شکر همراه با بی توجهی به بهداشت دهان و دندان مادر و مراجعه نکردن او به دندانپزشک است.
4. قاشق را قبل از گذاشتن در دهان کودک، اول در دهان خودتان بگذارید تا کاملا تمیز شود!
یکی از عادت های غلط برخی مادران این است که قاشق و یا پستانک کودک را قبل از اینکه در دهان کودک بگذارند، به منظور تمیز کردن، اول آن را داخل دهان خود می گذارند. هم زمان با رویش دندان ها، میکروب های پوسیدگی زا وارد دهان می شوند و آغاز به فعالیت می کنند که این عادت غلط برخی مادران باعث می شود این میکروب های پوسیدگی زا زودتر وارد دهان کودک شوند و به همین دلیل پوسیدگی های دندان را در کودک افزایش دهند. دهان مادر به هیچ وجه از دهان کودک تمیز تر نیست و این کار باعث می شود بسیاری از میکروب های بیماری زا وارد دهان کودک شوند که مهم ترین این میکروب ها میکروب های پوسیدگی زا هستند.
5. عمر دندان های شیری تا ۷سالگی است
در میان مردم این باور غلط وجود دارد که عمر دندان های شیری تا ۷سالگی است. این تصور باعث شده در حفظ و بهداشت دندان های شیری سهل انگاری شود. حدود ۷۰درصد از ناهنجاری های دندانی در سنین بالا ناشی از کم توجهی به دندان های شیری و زود از دست دادن این دندان ها است. زود از دست دادن دندان های شیری که باید تا سن ۱۰ تا ۱۲ سالگی حفظ شوند باعث می شود فضای خالی آنها توسط دندان های مجاور پر شود که این مشکل باعث می شود جایی برای رویش دندان های دایمی وجود نداشته باشد و ناهنجاری های دندانی و فکی ایجاد شود. افتادن دندان های شیری از شش و هفت سالگی آغاز می شود و تا۱۰ـ ۱۲سالگی ادامه می یابد؛ بنابراین والدین باید درست مانند دندان های دایمی از دندان های شیری هم مراقبت کنند و برای ترمیم و عصب کشی این دندان ها به دندانپزشک مراجعه کنند.
6. دود سیگار و اسپری بی حسی درد دندان را از بین می برد!
حتما شما هم افرادی را دیده اید که وقتی دندان شان درد می گیرد، سیگار می کشند که دود آن در اطراف دندان باعث کاهش درد شود و یا از داروخانه یک اسپری بی حسی می خرند و به دندانی که درد می کند می زنند تا درد دندان شان بهتر شود ولی این هم یک باور غلط است؛ چون اسپری بی حسی فقط لثه را بی حس می کند و موقتا شما احساس بی دردی می کنید ولی در واقع این احساس گذرا است و با عصب کشی دندان تان درد آن واقعا بهبود پیدا می کند.
7. مکیدن پستانک باعث نامرتبی دندان های کودک می شود!
این هم یک باور غلط است که برخی افراد برای اینکه کودک شان در آینده نیاز به ارتودنسی پیدا نکند، به او پستانک نمی دهند ولی دندانپزشکان اعتقاد دارند که مکیدن پستانک تا سال دوم زندگی مانعی ندارد و حتی به تقویت قدرت جویدن کودک و عضلات جونده کمک می کند.
8. در عصب کشی، عصب دندان کشته می شود!
خیلی ها فکر می کنند با عصب کشی، عصب دندان شان کشته می شود ولی واقعیت این است که عصب دندان شان قبلا در اثر عفونت، مرده است و با عصب کشی این عصب مرده از داخل دندان خارج می شود و فضای داخل دندان با مواد دندانی پر می شود.
گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
فرسایش اسیدی عبارت است از تحلیل مینای دندان که به دلیل شیوه زندگی نوین بشر در قرن 21 اتفاق افتاده و مردان و زنان را در تمامی سنین تهدید میکند. این وضعیت دندانی، شکلی از فرسایش ناشی از نرم شدن سطح خارجی مینای دندان توسط اسید است که درنهایت از قطر مینای دندان کاسته و تغییراتی را به ساختار دندان فرد تحمیل میکند که شامل تغییر در بافت، شکل و ظاهر دندان است. در این حالت احتمال حساس شدن دندانها نیز وجود خواهد داشت. امروزه بشر به شناختی عمیق‌تر از شیوه زندگی، سلامت و تغذیه دست یافته است.
رژیم غذایی مدرن نیز به لطف میزان قند و چربی نسبت به گذشته کمتر سالم به شمار می‌آید، با این حال غذا و نوشیدنی‌های نوین که به عنوان بخشی از رژیم‌غذایی مدرن بشر مصرف می‌شوند، عموما به میزان زیادی اسیدی بوده و توانایی وارد ساختن لطمات جبران‌ناپذیری را به دندان دارند.
در دوران ما گرایشی در میان مردم به نوشیدن آب‌میوه، که سالم‌تر و مفیدتر به نظر میرسد و انتخاب نوشیدنی‌های با کالری کمتر و غذاهای کم‌چرب به وجود آمده است اما اسید موجود در بسیاری از میوه‌ها، آب‌میوه‌ها، انواع چای‌ها، سرکه و بسیاری از نوشیدنی‌های غیرالکلی رژیمی و معمولی از قبیل نوشابههای گازدار می‌تواند موجب نرم‌شدگی سطح مینای دندان شده و دندان را در معرض فرسایش تدریجی و پوسیدگی قرار دهد.
شیوه‌های پخت و پز نوین نیز از سویی دیگر بر میزان اسید موجود در غذا تاثیرگذار هستند. دانشگاه داندی بریتانیا اعلام کرد که بر پایه یافته‌های پژوهشی که توسط این دانشگاه صورت پذیرفته است، «تنوری‌پز» کردن سبزیجاتی همچون کدو، فلفل و پیاز سطح اسید موجود در این سبزیجات را در مقایسه با روش‌های سنتی پخت و پز مانند آب‌پز کردن، افزایش میدهد.
نیازهای نوظهور زندگی مدرن نیز به بالا گرفتن خطر دچار شدن دندانها به فرسایش اسیدی کمک میکنند. از آن جمله، مد بودن دندان‌هایی سفیدتر هم اکنون به افزایش عرضه خمیر دندانهای سفیدکننده به شدت ساینده در بازار منجر شده است. این خمیردندانهای به شدت ساینده با تعداد دفعات مسواک زدن پی در پی به‌ویژه پس از غذا به همراه یک رژیم غذایی اسیدی می‌توانند به میزان بالایی به فرسایش اسیدی دندان از طریق فرسایش مینای دندان منجر شوند.
نخستین مراحل فرسایش اسیدی دندان
در مراحل اولیه فرسایش اسیدی، احتمال مشاهده تغییر ظاهری در رنگ و روشنی دندانها به علت تحلیل رفتن سطح آنها وجود دارد. در مرحله بعد، با فرسایش مینای دندان احتمال ظاهر شدن عاج زردرنگ زیر آن وجود دارد. این امر در ظاهر دندانها را زردرنگ‌تر نشان داده و همچنین آنها را در مقابل نوشیدنی‌ها و خوراکی‌های سرد و گرم حساس‌تر میکنند.
فرسایش شدید دندانی ممکن است موجب ایجاد لکه‌های زردرنگ، بی‌رنگی، شکاف‌های کوچک در لبه‌های دندانها، حساسیت بیشتر به تورفتگی‌های کوچک در سطح دندان شود.
تاثیرات سوء فرسایش اسیدی قابل جبران نیست. از این رو این بار که به دندانپزشکی رفتید، از دکتر خود بخواهید برای یافتن نشانه‌های تاثیرات فرسایش اسیدی دندانهایتان را مورد معاینه قرار دهد.
شیوه امروزین زندگی روی وضعیت کلی سلامت ما تاثیری به‌سزا داشته و اگر چه رژیم غذایی مدرن شما برای سلامت‌تان مفید است، این ژریم ممکن است برای دندانهایتان مضر باشد. آنچه در پی می‌آید، مطالبی برای به حداقل رساندن تاثیرات مخرب فرسایش اسیدی دندان است:
1 درباره عادات خود در خوردن و آشامیدن به خوبی فکر کنید. خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های اسیدی را برای کم کردن تماس آنها با دندانهایتان زودتر ببلعید.
2 به جای جرعه‌جرعه نوشیدن نوشیدنی‌های بدون الکل، آنها را سریع بنوشید.
3 برای نوشیدن از یک نی استفاده کنید که نوشیدنی را کمتر به دندانهایتان تماس دهد.
4 در مواقعی که مثلا می‌خواهید گاز نوشیدنی‌های گازدار را کم کنید، نوشیدنی‌ها را در دهان خود نگاه نداشته و مزه‌مزه نکنید.
5 میوه‌ها را برای مدت زمان طولانی گاز نزده و نمکید.
6 با فکر غذا میل کنید. بعد از هر غذا یا نوشیدنی اسیدی به مقدار کافی موادغذایی خنثی‌کننده مانند پنیر بخورید.
7 از مسواک زدن بلافاصله بعد از میل کردن غذا یا نوشیدنی اسیدی پرهیز کنید. زیرا در آن زمان مینای دندان بسیار نرم بوده و خیلی راحت آسیب خواهد دید. بهترین زمان برای مسواک زدن یک ساعت بعد از صرف غذا یا نوشیدنی اسیدی است.
8 دندانهای خود را به کمک یک مسواک نرم و یک خمیردندان غیرساینده به آرامی اما به صورت کامل مسواک بزنید.
9 به توصیه‌های متخصصان بهداشت دهان و دندان توجه کرده و حتما به‌صورت منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
10 بهترین دفاع، آموزش است. مواظب باشید که رفتارهای روزمره شما به سلامت دندانهایتان آسیب وارد نسازد.
گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
شاید باور نکنید از عمر دندانپزشکی در ایران بیش از ۷۰ سال نمی گذرد. شاید برایتان جالب باشد اگر بدانید در سال ۱۳۰۰ هجری شمسی یعنی حدود ۸۷ سال پیش فقط سه نفر دندانپزشک در شهر تهران وجود داشت. یکی از برجسته ترین آنها، دکتر دندانپزشک اهل کشور لهستان بود که دندانپزشک مخصوص رضاخان به شمار می رفت و تبحر فوق العاده ای در طراحی و ساخت پروتزهای دندانی داشت. دو دندانپزشک دیگر تهران قدیم نیز اهل کشور سوئیس و ترکیه بودند.
پس از تاسیس دانشگاه تهران در سال ۱۳۱۶، دندانپزشکان به صورت مجزا در آن تحصیل نمی کردند بلکه درمان بیماری های دهان و دندان به عنوان واحدی جداگانه به پزشکان تدریس می شد.
۲۳ فروردین؛ روز دندانپزشک
تا چندی پیش از این، هنگامی که صفحات تقویم رومیزی خود را ورق می زدید و به روز ۲۳ فروردین می رسیدید، مشاهده می کردید که در گوشه ای از صفحه نوشته شده است: «روز بهداشت کار دهان و دندان». ولی اکنون چند سالی است که این روز به نام روز دندانپزشک نام گذاری شده است. هرچند به نظر می رسد بهتر بود روز جداگانه به این نام اختصاص می یافت تا بیشتر نشانگر نقش این گروه از پزشکان در ارتقای سطح بهداشت دهان و دندان افراد جامعه و درمان بیماری های دهان و دندان باشد.
دندانپزشکی، حرفه ای بسیار قدیمی است و شاید پیدایش آن به زمانی بازگردد که انسان ها به فکر سلامت و بهداشت و زیباتر کردن دندان هایشان افتادند. اولین مسواک ها را اهالی خاورمیانه استفاده می کردند و آن را با همین نام یعنی Misswak می خواندند. مسواک آنها شامل شاخه کوچکی از درخت <سالوادوراپرسیکا> بود که آن را روی آب به مدت یک روز غوطه ور می کردند تا الیاف آن از هم جدا شوند. چوب این درخت اثرات مثبتی نیز روی لثه ها داشت.
جالب است بدانید نخستین صندلی های دندانپزشکی که در جهات گوناگون حرکت می کنند، در موزه <دانشکده کپنهاک> به نمایش گذاشته شده است، در صورتی که به هلند سفر کردید حتما از این موزه دیدن کنید ولی اغلب دندانپزشکان تا سال ۱۹۵۰ یعنی حدود ۵۰ سال پیش ترجیح می دادند ایستاده کار کنند، برخلاف دندانپزشکان امروزی که اغلب در حالت نشسته روی دندان های شما کار می کنند.
تفاوت دندانپزشک و دندان ساز
شاید شما هم شنیده اید که برخی افراد که ازنظر تحصیلات در مراتب بالایی قرار دارند می گویند «ساعتی پیش برای عصب کشی دندان به مطب دندان سازی رفته بودم»، در حالی که این اصطلاح کاملا اشتباه است. «دندانپزشکی» و «دندان سازی» دو حرفه متفاوت هستند.
اولین دانشکده دندانپزشکی در سال ۱۳۳۵ در دانشگاه تهران دایر شد و دندانپزشکان قدیمی تری که می شناسید، نخستین دانشجویانی بودند که از این دانشکده فارغ التحصیل شدند.
▪ دندانپزشک:
فردی است که پس از گذراندن شش سال دوره عمومی دندانپزشکی و ارائه پایان نامه، از دانشکده دندان پزشکی فارغ التحصیل شده و با مدرک دکترای دندان پزشکی کلیه خدمات عمومی دندانپزشکی را ارائه می کند. یک دندانپزشک می تواند دندان های شما را ترمیم کند، دندان ها ی تان را عصب کشی کند، ارتودنسی متحرک و ثابت انجام دهد و دندان های تان را مرتب کند، به درمان بیماری های لثه شما بپردازد و انواع دست های دندان های متحرک کامل و تکه ای (پارسیل) و روکش ها را برای دندان های تان بسازد. دندانپزشکان اجازه جراحی های در محدوده دهان و لثه را نیز دارند.
▪ دندان ساز:
دندان سازان معمولا افرادی هستند که دندان سازی را به صورت تجربی فراگرفته اند. شما تابلوهایی با این عنوان در سطح شهرها مشاهده می کنید. این افراد دارای تحصیلات علمی و دانشگاهی نیستند بلکه به صورت تجربه و آزمون و خطا برخی از اقدامات دندان پزشکی را زیرنظر افراد هم صنف خود آموخته اند. جالب است بدانید که به این گروه از افراد مطابق قانون مصوب شورای اسلامی سال ۶۴، مجوز فعالیت به عنوان «دندان سازان تجربی» داده شده ولی به نظر می رسد این مجوز فقط برای افراد قدیمی تر این رشته صادر شده است و در سال های اخیر مجوز جدیدی برای فعالیت این افراد صادر نمی شود. دکتر سید مهدی وردی، مدیرکل دفتر سلامت دهان و دندان وزارت بهداشت تاکید دارد: «این افراد اجازه نصب تابلوی مطب را ندارند و فقط می توانند کلمه دفتر کار را روی تابلوی خود بنویسند. مطابق قانون، این افراد فقط مجاز به ساخت دندان مصنوعی متحرک، پرکردن پوسیدگی های سطحی و جرم گیری دندان ها هستند».
دندانپزشکی علم و هنری است که تبحر و مهارت در آن با مطالعه علمی ساختمان و بافت های دهان و طبیعت زنده آنها و سال ها تجربه بالینی در مطب یا درمانگاه به دست می آید، بنابراین به نظر می رسد که در زمان کنونی که دندانپزشکی نوین روز به روز پیشرفت می کند، کم کم زمان آن رسیده که سلامت و بهداشت دهان و دندان مردم به طور کامل به متولیان آن، یعنی دندانپزشکان سپرده شود، کاری که امروزه در تمام کشورهای دنیا انجام می شود.
نیم نگاهی به متخصصان دندانپزشکی
شما ممکن است هنگامی که با مشکلی در ارتباط با دهان و دندان خود برخورد می کنید، سردرگم باقی بمانید که باید به کدام متخصص دندانپزشکی مراجعه کنید. در این مطلب شما با تخصص های متفاوت این رشته آشنا می شوید:
▪ آندودونتیکس (تخصص ریشه دندان)
شما معمولا برای «عصب کشی» دندان باید به این گروه از دندانپزشکان مراجعه کنید. هنگامی که بافت های درون دندان شما بر اثر رسیدن میکروب های پوسیدگی زا و یا ضربه آسیب ببینند و ملتهب و عفونی شوند، معمولا دندان های شما خود به خود دچار دردی گنگ می شوند که در زمان شب تشدید می شود. وجود این علایم نشانه این است که باید برای عصب کشی به دندانپزشک مراجعه کنید.
▪ ارتودنسی (مرتب کردن دندان ها)
اگر دندان هایتان نامرتب و پس و پیش باشند و یا مشکلات و ناهنجاری هایی در فک بالا و یا پایین شما وجود داشته باشد، باید برای درمان به مطب این گروه از دندانپزشکان بروید. این دندانپزشکان پس از قالب گیری و عکس برداری از دهان تان، از پلاک های متحرک و نگین ها و سیم های ثابت که روی دندان های کار گذاشته می شوند، برای ردیف کردن دندان های تان استفاده می کنند.
▪ پریودونتیکس (تخصص بیماری های لثه و بافت های نگهدارنده آن)
این روزها خیلی ها به دنبال جایگزین کردن دندان از دست رفته شان، به وسیله «ایمپلنت های دندانی» هستند. ایمپلنت گرچه درمانی پرهزینه است، ولی زیبایی و عملکرد قبلی دندان را به شما بازمی گرداند. برای کارگذاشتن ایمپلنت در فک های تان باید به متخصصان بیماری های لثه مراجعه کنید. در صورتی که لثه های تان قرمز و متورم شده اند و یا خون ریزی می کنند و یا روی سطح دندان های تان جرم انباشته شده است، این گروه از دندانپزشکان می توانند بهترین روش های درمانی را به شما ارائه دهند.
▪ دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی:
سفیدکردن دندان های بدرنگ، لامینیت کردن دندان ها (تیغه ای چینی که بر سطح لبی دندان های جلویی چسبانده می شوند و دندان ها را ردیف و هم رنگ نشان می دهند)، از مهارت های این گروه از دندانپزشکان است. شما می توانید برای ترمیم دندان های تان با مواد هم رنگ دندان و یا آمالگام (ماده پرکننده نقره ای رنگ دندان) به این گروه از دندانپزشکان مراجعه کنید.
▪ پروستودونتیکس (متخصص پروتزهای دندانی)
ساخت دست دندان کامل، تکه ای (پارسیل) و انواع روکش برای دندان های تان را به این گروه از دندانپزشکان بسپارید. این متخصصان می توانند دست دندانی را برای شما بسازند که بهترین گیر را در دهان تان داشته باشد و بتوانید به راحتی با آن غذا بخورید.
گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
اگر اسمی از «پیوره» لثهها نشنیده باشید احتمالا وقتی دندانپزشکتان حین معاینه نام آن را بر زبان بیاورد با تعجب و کنجکاوی بسیار به دهان او چشم بدوزید و از خود بپرسید: این دیگر چه مشکلی است؟ با برخی از مشکلاتی که درباره سلامت لثه و دندان است در این نوشتار آشنا شوید.
تا به حال برایتان پیش آمده است که لثه‌های شما پیوره کرده باشد؟ حتما از خونریزی و درد عفونت لثه‌هایتان به ستوه آمده‌اید ولی پیوره نشانه این است که به لثه‌هایتان خوب نرسیده‌اید.
1. آیا راهی وجود دارد که من بتوانم از سلامت لثه‌هایم مطمئن شوم؟
لثه سالم بین دندانها را پر میکند و از این رو حالت کنگره‌ای دارد. رنگ آن صورتی متمایل به قرمز است و در فرد بالغ در حد طوق فاصله بین تاج و ریشه قرار دارد. بین لثه و دندان در حالت عادی شیار باریکی وجود دارد که به آن شیار لثه میگویند و عمقی حداکثر تا حدود ۳ میلی متر دارد. سطح لثه در حالت طبیعی دان دان است. تغییر در هرکدام از فاکتورهای فوق می‌تواند نشانه‌ای از بیماری لثه باشد.
2. پلاک میکروبی و جرم دندان چیست؟
پلاک میکروبی لایه‌ای است نازک شامل باکتری‌ها و میکروبها که به صورت یک پدیده دایمی و در داخل دهان تمام افراد بالغ بر سطح دندانها می‌نشیند. این لایه دارای مواد پروتئینی و سلول‌های پوششی و مواد دیگری با منشأ بزاقی است.
اما ساختمان اصلی این پلاک از میکروبها تشکیل شده است. اگر یک گرم پلاک را به صورت خشک تهیه نماییم دارای دویست میلیارد(۰۰۰. ۰۰۰. ۰۰۰. ۲۰۰)باکتری است. این لایه چسبنده بر سطح دندان با شستشوی آب برطرف نمی‌شود و باید با روش‌های مکانیکی(مسواک زدن)آن را تمیز نمود. با سخت شدن تدریجی پلاک میکروبی لایه‌ای به نام جرم تشکیل می‌گردد که به علت داشتن سطح زبر، مقادیر بیشتری پلاک میکروبی را بر سطح خود نگه می‌دارد.
3. چرا بعضی لثهها پیوره میکند؟
از این تعداد بی شمار میکروب که در پاسخ به سوال قبلی برایتان گفتم، عده‌ای برای لثه به شدت بیماری‌زا هستند و در صورت تمیز نشدن دقیق دندانها سبب بروز بیماریهای لثه می‌گردند. مهم‌ترین نوع بیماریهای لثه عبارتند از ژنژیویت (التهاب لثه) و پریودنتیت (تخریب استخوان اطراف دندان).
در ژنژیویت که به معنای التهاب لثه است، استخوان اطراف دندان سالم است ولی در پریودنتیت که عامه مردم به آن پیوره میگویند، استخوان اطراف دندان دچار تخریب می‌گردد. همواره مسیر پیشرفت بیماری لثه از ژنژیویت به سوی پیوره می‌باشد. پس اگر بیماری لثه در مرحله اول کنترل گردد، می‌توان از تخریب استخوان نیز جلوگیری نمود.
از مهم‌ترین علایم التهاب لثه می‌توان به خونریزی از لثه و تغییر رنگ لثه اشاره نمود. در بسیاری از موارد قوام لثه در اثر التهاب، نرم و متورم می‌گردد و گاهی اوقات لثه دچار افزایش حجم نیز می‌گردد. تبدیل ژنژیویت به پیوره معمولاً به دلیل عدم رعایت کافی بهداشت دهان و در صورت مستعد بودن فرد خصوصاً از نظر عوامل ایمنی بدن صورت می‌گیرد. علایم بیماری در این موارد خونریزی از لثه، بوی بد دهان، درد گنگ در فک‌ها، احساس درد بین دندانها، احساس خارش در لثه، تمایل به فرو بردن مثلاً خلال دندان در بین دندانها،ترشح چرک از لثه، لقی دندان، ریخته شدن خون روی بالش، جابه‌جا شدن دندانها،گیر کردن غذا بین دندانها، آبسه در لثه و موارد دیگر می‌باشد. از علایمی‌که معمولاً موردنظر دندانپزشک می‌باشد عمیق شدن شیار لثه است که همگام با تحلیل استخوان صورت می‌گیرد، تحلیل استخوان نیز از روی رادیوگرافی تعیین می‌گردد.
4. بیماریهای قلبی باعث پیوره می‌شوند؟
امروزه رابطه میان بیماریهای قلبی‌عروقی (تنگی عروق قلب) و عفونت‌های دهانی (خصوصاً بیماریهای لثه) شناخته شده است. تنگی عروق قلب به صورت بروز یک لایه از سلول‌های مرده و کریستال‌های کلسترول و پروتئین و…. در داخل رگ‌های با قطر متوسط است که به تدریج با ایجاد این لایه به تنگ شدن عروق منجر می‌گردد.
از مهم‌ترین عوامل مستعدکننده بیماریهای قلبی و عروقی به فشار خون، بالا بودن کلسترول، کشیدن سیگار، سن، دیابت، استرس و کم‌تحرکی اشاره می‌گردد که امروزه عفونت‌های دهانی و بیماریهای لثه نیز به این فاکتورهای خطر اضافه می‌گردد.
5. از کجا بفهمم که لثه‌ام بیمار شده‌است؟
خونریزی از لثه، بوی بد دهان، درد گنگ در فک‌ها، احساس درد بین دندانها، احساس خارش در لثه، تمایل به فرو بردن مثلاً خلال دندان در بین دندانها، ترشح چرک از لثه، لقی دندان، ریخته شدن خون روی بالش، جابه‌جا شدن دندانها، گیر کردن غذا در بین دندانها، آبسه در لثه به طور خلاصه باید بدانیم که فاکتورهای ایمنی‌ترشح شده در داخل بدن در اثر بیماری و التهاب لثه در ایجاد و افزایش پلاک‌های پلاکتی در داخل عروق قلب موثر است.
تحقیقات نشان داده‌اند که در افرادی که مبتلا به بیماریهای قلبی و عروقی میباشند میزان بیماریهای لثه بیش از افراد سالم است. از آنجایی که عامل اصلی تمام بیماریهای لثه پلاک میکروبی است، منطقی است قبل از ایجاد و پیشرفت بیماری در برطرف کردن آن بکوشیم.
6. بهترین روش برای پیشگیری از پیوره چیست؟
بهترین راه نگهداری بهداشت دهان استفاده از مسواک می‌باشد. حداقل دفعات توصیه شده برای مسواک زدن دو بار در شبانه روز می‌باشد. از آنجایی که بیش از تعداد دفعات مسواک زدن، روش مسواک زدن اهمیت دارد، توصیه میشود روش مسواک زدن را از دندانپزشک خود سوال نمایید. به نظر متخصصان لثه بهترین روش مسواک زدن دندان به این ترتیب است: مسواک را با زوایه ۴۵ درجه نسبت به سطح دندان به سمت لثه نگه دارید و به مسواک حداقل ده تا پانزده مرتبه حرکت لرزشی دهید. سپس می‌توانید چند مرتبه مسواک را به سمت نوک تاج بچرخانید. این عمل را ناحیه به ناحیه و سپس در سطح داخل دندانها نیز انجام دهید. از مسواک زدن روی سطوح جونده دندانها نیز غافل نشوید. نواحی بین دندانها را باید با نخ دندان و در صورت باز بودن دندانها از یکدیگر با خلال دندان یا برس‌های بین دندان تمیز نمایید.
معاینات منظم دوره‌ای ۶ ماه یکبار برای بررسی دندانها و لثهها همیشه توصیه می‌گردد. به خاطر داشته باشید همیشه پیشگیری از درمان بهتر است. پس با رعایت دقیق بهداشت دهان سعی کنید از ایجاد بیماریهای لثه جلوگیری نمایید. در صورت بروز علایم بیماریهای لثه که آنها را شناختید، سعی کنید قبل از ایجاد مراحل پیشرفته بیماری با کنترل منظم و درمان‌های ساده در نزد دندانپزشک خود از پیشرفت بیماری و از دست رفتن احتمالی دندانهای ارزشمندتان جلوگیری نمایید.
7. جرم‌گیری مینای دندان را نازک میکند؟
جرم به صورت فیزیکی بین لثه و دندان شما فاصله می‌اندازد و چسبندگی لثه به دندان را از بین می‌برد بنابراین لثهها شل شده و تحلیل می‌روند. به همین علت است که خیلی اوقات پس از جرم‌گیری تصور می‌کنید از بلندی لثه‌هایتان کاسته شده و بین دندانها فاصله افتاده است اما حقیقت این است که لثه‌های شما در اثر وجود جرم، عقب نشسته‌اند و این فاصله تا به حال توسط جرم پر شده بود و قابل رویت نبود. وقتی جر‌م‌ها را بر می‌دارید، تازه متوجه می‌شوید که لثه‌های شما بر اثر وجود جرم تا چه‌اندازه تحلیل رفته‌اند. جرم به عنوان کانونی برای رشد و فعالیت میکروب‌های بیماری‌زا برای لثه شماست که محصولات سمی این میکروبها لثهها را بیمار میکند. یک لثه سالم صورتی رنگ و براق بوده و محکم به سطح دندان چسبیده است اما ترشحات و مواد‌زاید ناشی از فعالیت این میکروبها، موجب التهاب و عفونت لثه میشود و به همین دلیل است که لثه در مجاور جر‌م‌ها، قرمز، شل و اسفنجی است.
شاهکارهای جرم به همین جا ختم نمی‌شود. به دنبال التهاب لثه، استخوان اطراف دندان نیز تحلیل رفته و دندان با از دست دادن بافت‌های نگه دارنده خود به مرور زمان لق خواهد شد. جالب است بدانید نتایج مطالعات جدید نشان داده‌اند، بیماریهای لثه باعث تشدید بیماریهای سایر اعضای بدن می‌شوند. سموم باکتری‌های موجود در جرم با انتشار در رگ‌های خونی لثه وارد سیستم گردش خون میشود و می‌تواند موجب بالا رفتن قند خون در افراد دیابتیک، تشدید بیماریهای قلب و عروق و حتی زایمان زودرس شود.
فواصل جرم‌گیری برای افراد مختلف، متفاوت است. اگر بهداشت دهانی شما مناسب باشد، بیماریهای لثه نداشته باشید و میزان مواد معدنی بزاقتان کم باشد، احتمالاً در فواصل زمانی بیشتری نیاز به جرم‌گیری خواهید داشت. هر ۶ ماه به دندانپزشک مراجعه کنید تا نیاز شما به جرم‌گیری را با توجه به شرایط تان پیش بینی کند.
گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
اگرچه دهانشویه‌ها جای مسواک و نخ دندان را نمی‌گیرند، اما دندانپزشکان استفاده از آنها را برای کامل شدن بهداشت دهان و دندان توصیه میکنند.
مدتی است که توجه به دهانشویه‌ها بیش از گذشته شده است. وزارت بهداشت با هدف نهادینه کردن فرهنگ استفاده از دهانشویه و پیشگیری از پوسیدگی دندانهای کودکان، تلاش کرده است که کودکان را در مدرسه با دهانشویه آشنا کند.
دکتر وردی، مدیرکل دفتر سلامت دهان و دندان وزارت بهداشت در این باره می‌گوید: «ما سالانه 5 میلیون و دویست هزار بطری دهانشویه سدیم فلوراید در مدارس توزیع میکنیم که با همکاری مربیان بهداشت، کودکان از این دهانشویه‌ها در مدرسه استفاده میکنند».
در این برنامه کودکان در مدرسه پیش از استفاده از دهانشویه، دندانهایشان را مسواک می‌زنند، سپس مطابق دستورالعمل روی بطری دهانشویه و زیرنظر مربی بهداشت، از دهانشویه استفاده میکنند.
در مدارس نظارت بر مدت زمان نگهداری دهانشویه در دهان و کنترل کودکان پس از استفاده از دهانشویه به مربیان بهداشت سپرده شده است، چرا که کودکان نباید تا نیم ساعت پس از استفاده از دهانشویه چیزی بخورند و یا دهانشان را بشویند.
معمولاً این برنامه یک بار در هفته انجام میشود و در طول ایام تابستان که مدارس تعطیل است، کودکان پس از آموزش و توجیه والدین، بطری دهانشویه را با خودشان به منزل می‌برند تا از آن استفاده کنند.
دهانشویه‌ها، از پیشگیری تا درمان
اگر به یکی از داروخانه‌های سطح شهر، سری بزنید انواع و اقسام دهانشویه‌ها را خواهید یافت که ممکن است در انتخاب دهانشویه مناسب سردرگم شوید. برخی از آنها حس طراوت و تازگی به دهانتان می‌بخشند و بوی بد دهان را از بین می‌برند، برخی دیگر نیز به دلیل داشتن ماده «فلوراید» می‌توانند از پوسیدگی دندانها جلوگیری کرده و پوسیدگی‌های اولیه دندانها را ترمیم کند.
برخی دیگر از دهانشویه‌ها نیز اثرات درمانی دارند و در کنترل بیماریهای لثه مؤثرند. بطورکلی دهانشویه‌ها را می‌توان به دو گروه تقسیم کرد: خوشبوکننده و درمانی.
دهانشویههای خوشبو کننده
این دهانشویه‌ها را شما می‌توانید بدون تجویز پزشک و بدون نسخه از داروخانه‌ها تهیه کنید. اگر گرفتار بوی بد دهان هستید، خرید یک بطری از این دهانشویه‌ها را به شما پیشنهاد میکنیم، چرا که این دهانشویه‌ها می‌توانند نفس شما را طراوت و تازگی ببخشند. برخی انواع این دهانشویه‌ها می‌توانند باکتری‌های دهان را کاهش دهند. فراموش نکنید اثر این دهانشویه‌ها کوتاه مدت است و بیش از 10 تا 15 دقیقه باقی نمی‌ماند.
بنابراین اگر از بوی بد دهان رنج می‌برید به فکر پوشاندن آن با دهانشویه نباشید شما باید علت اصلی بوی بد دهان را به کمک پزشک و دندانپزشک کشف کنید و در پی رفع مشکل باشید. بیماریهای لثه، پوسیدگی دندانها، سینوزیت مزمن، مشکلات دستگاه گوارش از دلایل اصلی ایجاد بوی بد دهان هستند.
دهانشویههای درمانی
این دهانشویه‌ها علاوه بر آثاری که دهانشویههای خوشبوکننده در دهان ایجاد میکنند اجزایی دارند که در درمان بیماریهای دهان و دندان مؤثر هستند. این دهانشویه‌ها را حتماً پزشک یا دندانپزشک برای شما تجویز میکند. استفاده از این دهانشویه‌ها دستورالعمل ویژه‌ای دارد و شما نباید بیش از اندازه مجاز از آنها استفاده کنید، چون عوارضی مانند سوختگی و سوزش مخاط، تغییر رنگ دندانها، و مسمومیت را به دنبال دارند.
دهانشویههای درمانی به دو گروه تقسیم می‌شوند: یک گروه از این دهانشویه‌ها که ضد باکتری است برای درمان بیماریهای لثه و پس از جراحی دهان تجویز میشود و گروه دوم از این دهانشویه‌ها که با هدف پیشگیری از پوسیدگی دندانها استفاده می‌شوند.
این دهانشویه‌ها حاوی فلوراید هستند و می‌توانند پوسیدگی را در مراحل اولیه متوقف کرده و ترمیم کنند و نیز از پوسیدگی بقیه دندانها جلوگیری کنند. به کسانی که پوسیدگی دندانهایشان به کندی پیشرفت میکند توصیه میشود هفته‌ای یک بار، دهانشان را با دهانشویه فلوراید بشویند، ولی اگر پوسیدگی دندانهایتان بسیار سریع پیشرفت میکند، بد نیست یک شب در میان از این دهانشویه استفاده کنید.
انتخاب دهانشویه
شما می‌توانید دهانشویههای متفاوتی را انتخاب کنید. آب‌نمک ساده‌ترین دهانشویه‌ای است که می‌توانید در منزل تهیه کنید و برای تهیه آن کافی است نصف قاشق چایخوری نمک را در یک لیوان آب ولرم بریزید. این دهانشویه فقط برای ضدعفونی دهان استفاده میشود.
در داروخانه‌های ایران، دهانشویههای ایرانی و خارجی در دسترس شما هستند. از دهانشویههای خارجی بازار ایران، اورال B و کلگیت و جوردن را می‌توان نام برد. این دهانشویه قیمتشان نسبت به انواع ایرانی گرانتر است.
در تولید دهانشویههای ایرانی گام‌های بلندی برداشته شده است و دهانشویههای متنوعی در بازار هستند که می‌توانید آنها را امتحان کنید و یکی را به سلیقه خودتان انتخاب کنید. نکته مهم این است که، شما از دهانشویه استفاده کنید. نوعش، بیشتر به سلیقه خودتان بستگی دارد.در ترکیبات دهانشویههای گیاهی، گیاه مسواک و گیاهانی مثل بومادران و نعناع استفاده میشود.
گیاه مسواک به دلیل میزان بالای کلراید موجب کاهش تشکیل پلاک میکروبی روی دندانها میشود و عصاره بومادران نیز اثر ضد باکتریایی دارد به علاوه در کاهش خونریزی لثه مؤثر است. بعضی دهانشویه‌ها برای ضدعفونی دهان و کاهش پلاک باکتریایی هستند و ترکیبات ضدعفونی‌کننده دارند و بعضی هم حاوی فلوراید بیشتری هستند.
طرز استفاده
استفاده صحیح از دهانشویه‌ها هم راه و رسمی دارد. بنابراین برای اینکه بهترین نتیجه را از استفاده از دهانشویه‌ها ببرید مراحل زیر را به ترتیب اجرا کنید.
1. مسواک بزنید. اولین قدم قبل از استفاده از دهانشویه‌ها، مسواک زدن است. مسواک زدن غذاها و پلاک میکروبی را از سطح دندانها و لثهها برمی‌دارد و سطح را آماده پذیرش مواد دهانشویه میکند.
2. مقدار کافی از دهانشویه را مطابق دستور روی بطری یا تجویز دندانپزشک، درون در بطری دهانشویه بریزید. معمولاً از در بطری دهانشویه به عنوان پیمانه استفاده میشود و در دهان بریزید.
3. دهانشویه را با فشار در دهانتان بچرخانید تا با تمام سطوح دندانها و لثهها و سطوح بین دندانی تماس یابد.
4. معمولاً 30 ثانیه تا 1 دقیقه زمان برای نگهداشتن دهانشویه در دهان کافی است. پس از پایان این زمان باقیمانده دهانشویه را به بیرون تف کنید.
5. پس از مصرف دهانشویه، حداقل به مدت نیم ساعت دهانتان را نشویید، غذا نخورید و مایعات ننوشید تا مواد مؤثر آن در تماس با سطح دندانها و لثه‌هایتان باقی بماند.
گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
تا به حال برایتان پیش آمده است که لثه‌های شما پیوره کرده باشد؟ حتما از خونریزی و درد و عفونت لثه‌هایتان به ستوه آمده‌اید، ولی پیوره (بیماری لثه) نشانه این است که به لثه‌هایتان خوب نرسیده‌اید.
ما در اینجا تعدادی از سئوالات اصلی مردم درباره سلامت لثه و پاسخ‌های آنها را برای شما آورده‌ایم.
1. آیا راهی وجود دارد که من بتوانم از سلامت لثه‌هایم مطمئن شوم؟
لثه ی سالم، بین دندانها را پُر میکند، از این رو حالت کنگره‌ای دارد. رنگ آن صورتی متمایل به قرمز است و در فرد بالغ در حد طوق (فاصله بین تاج و ریشه) قرار دارد. بین لثه و دندان در حالت عادی شیار باریکی وجود دارد که به آن شیار لثه میگویند و عمقی حداکثر تا حدود 3 میلی متر دارد. سطح لثه در حالت طبیعی دان دان است. تغییر در هر کدام از موارد فوق می‌تواند نشانه‌ای از بیماری لثه باشد.
2. پلاک میکروبی و جرم دندان چیست؟
پلاک میکروبی لایه‌ای است نازک از میکروبها که به طور دایمی، بر سطح دندانها می‌نشیند و در داخل دهان تمام افراد بالغ وجود دارد.
این لایه دارای مواد پروتئینی و سلول‌های پوششی و موادی دیگر با منشا بزاقی است.اما ساختمان اصلی این پلاک از میکروبها تشکیل شده است. اگر یک گرم پلاک را به صورت خشک تهیه نماییم، دارای دویست میلیارد باکتری است. این لایه با شستشوی آب برطرف نمی‌شود و باید با مسواک زدن آن را تمیز نمود.
با سخت شدن تدریجی پلاک میکروبی، لایه‌ای به نام جرم تشکیل می‌گردد که به علت داشتن سطح زبر، مقادیر بیشتری پلاک میکروبی را بر سطح خود نگه می‌دارد.
3. چرا بعضی لثهها پیوره میکنند؟
از این تعداد بی شمار میکروبی که در پلاک دندان وجود دارند، عده‌ای برای لثه به شدت بیماری‌زا هستند و در صورت تمیز نکردن دقیق دندانها، سبب بروز بیماریهای لثه می‌گردند.
4. از کجا بفهمیم لثه مان بیمار شده است؟
مهم‌ترین بیماریهای لثه عبارتند از ژنژیویت Gingivits (التهاب لثه) و پریودنتیت Periodontal (تخریب استخوان اطراف دندان).
در ژنژیویت که به معنای التهاب لثه است، استخوان اطراف دندان سالم است، ولی در پریودنتیت که عامه مردم به آن پیوره میگویند، استخوان اطراف دندان دچار تخریب می‌گردد. همواره مسیر پیشرفت بیماری لثه از ژنژیویت به سوی پیوره می‌باشد. پس اگر بیماری لثه در مرحله اول کنترل گردد، می‌توان از تخریب استخوان جلوگیری نمود.
از مهم‌ترین علایم التهاب لثه می‌توان به خونریزی از لثه و تغییر رنگ آن اشاره نمود. در بسیاری از موارد، لثه در اثر التهاب، نرم و متورم می‌گردد و گاهی اوقات لثه دچار افزایش حجم نیز می‌گردد.
تبدیل ژنژیویت به پیوره معمولاً به دلیل عدم رعایت کافی بهداشت دهان و مستعد بودن فرد خصوصاً از نظر عوامل ایمنی بدن صورت می‌گیرد. علایم پیوره شامل خونریزی از لثه، بوی بد دهان، درد مبهم در فک‌ها، احساس درد بین دندانها، احساس خارش در لثه، تمایل به فرو بردن خلال دندان در بین دندانها، ترشح چرک از لثه، لقی دندان، ریخته شدن خون روی بالش، جابه‌جا شدن دندانها، گیر کردن غذا بین دندانها، آبسه ی لثه و … است. از علایمی که معمولاً مورد نظر دندانپزشک می‌باشد، عمیق شدن شیار لثه است که همگام با تحلیل استخوان صورت می‌گیرد. تحلیل استخوان نیز از روی رادیوگرافی تعیین می‌گردد.
5. آیا پیوره باعث بیماریهای قلبی میشود؟
امروزه رابطه میان بیماریهای قلبی‌عروقی (تنگی عروق قلب) و عفونت‌های دهانی (خصوصاً بیماریهای لثه) شناخته شده است. یک لایه از سلول‌های مرده و کریستال‌های کلسترول و پروتئین و…. در داخل رگ‌های قلب با قطر متوسط تشکیل می گردد که به تدریج باعث تنگ شدن عروق قلب می شوند.
مهم‌ترین عوامل مستعدکننده ی ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی شامل فشار خون بالا، کلسترول خون بالا، کشیدن سیگار، افزایش سن، دیابت، استرس و کم‌تحرکی هستند که امروزه عفونت‌های دهانی و بیماریهای لثه نیز به این عوامل خطر اضافه می‌گردند.
فاکتورهای ایمنی‌ترشح شده در داخل بدن در اثر بیماری لثه، در ایجاد و افزایش پلاک‌های پلاکتی در داخل عروق قلب موثر است. تحقیقات نشان داده‌اند در افرادی که مبتلا به بیماریهای قلبی و عروقی میباشند، میزان بیماریهای لثه بیش از افراد سالم است.
6. بهترین روش برای پیشگیری از پیوره چیست؟
بهترین راه حفظ سلامت دهان و دندان ها، استفاده از مسواک است. حداقل دفعات توصیه شده برای مسواک زدن دو بار در شبانه روز می‌باشد. از آنجایی که روش مسواک زدن بیش از تعداد آن، اهمیت دارد، توصیه میشود روش صحیح مسواک زدن را از یک دندانپزشک سوال نمایید.
به نظر دندانپزشکان بهترین روش مسواک زدن دندان ها به این ترتیب است:
مسواک را با زوایه 45 درجه نسبت به سطح دندان ها نگه دارید و به مسواک حداقل 10 تا 15مرتبه حرکت لرزشی دهید. سپس می‌توانید چند مرتبه مسواک را به سمت نوک تاج بچرخانید. این عمل را ناحیه به ناحیه و سپس در سطح داخل دندانها نیز انجام دهید. از مسواک زدن روی سطوح جونده دندانها نیز غافل نشوید.
نواحی بین دندانها را باید با نخ دندان و در صورت باز بودن دندانها از یکدیگر با خلال دندان یا برس‌های بین دندان تمیز نمایید.
معاینات منظم دوره‌ای 6 ماه یکبار توسط دندانپزشک، برای بررسی دندانها و لثهها همیشه توصیه می‌گردد.
به خاطر داشته باشید همیشه پیشگیری از درمان بهتر است. پس با رعایت دقیق بهداشت دهان سعی کنید از ایجاد بیماریهای لثه جلوگیری نمایید.
از آنجایی که عامل اصلی تمام بیماریهای لثه پلاک میکروبی است، منطقی است قبل از ایجاد و پیشرفت بیماری در برطرف کردن آن بکوشیم.
در صورت بروز علایم بیماریهای لثه، سعی کنید قبل از ایجاد مراحل پیشرفته بیماری، با درمان‌های ساده در نزد دندانپزشک خود از پیشرفت بیماری و از دست رفتن احتمالی دندانهای ارزشمندتان جلوگیری نمایید.
گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
شاید شما هم از جمله افرادی باشید که تا دندانتان درد نگیرد، پایتان را در مطب دندانپزشکی نمی‌گذارید ولی اگر دوست دارید در سال جدید، هیچ وقت دچار دندان درد نشوید، باید از آن پیشگیری کنید. بیماریهای دهان و دندان معمولا آهسته و پاورچین پاورچین سر و کله‌شان در دهان شما پیدا میشود و معمولا وقتی به خودتان می‌آیید که کار از کار گذشته است…
برای رعایت کامل بهداشت دهان و دندان باید به نکات زیر توجه کافی داشت:
– حذف پلاک میکروبی که ایجادکننده پوسیدگی در دندان و بیماریهای لثه است با استفاده از نخ دندان ، مسواک زدن ، جرم‌گیری و استفاده از دهانشویه آب و نمک (نصف قاشق چایخوری نمک در یک لیوان آب جوشیده سرد شده).
– کنترل مصرف مواد قندی
– افزایش مقاومت دندان از طریق افزودن فلوراید به آب آشامیدنی، استفاده از دهانشویه سدیم فلوراید، قرص و ژل فلوراید و مسدودکردن شیارهای دندانی
– مراقبت از دندانها با روش صحیح مسواک کردن
– مراجعه مرتب و منظم به دندانپزشک
پوسیدگی دندان یک بیماری عفونی است
پوسیدگی دندانی نتیجه یک عفونت باکتریایی است. برای ایجاد پوسیدگی، وجود پلاک میکروبی، قندهای ساده و دندان مستعد لازم است. پس از خوردن قندهای ساده، باکتری‌ها غذا را تجزیه کرده و اسید تولید میکنند. پلاک میکروبی اسید را در سطح دندان نگه داشته و به مینای دندان حمله میکند.
پس از حملات مداوم اسید، مینا شروع به حل شدن میکند و پوسیدگی آغاز میشود. شیرینی‌هایی مانند گز، سوهان، آبنبات و… که به سطح دندانها می‌چسبند، در ایجاد پوسیدگی نقش مهمی دارند، به طوری که تعداد دفعات مصرف غذاهای قندی، طول مدتی که قند در دهان می‌ماند و شکل ظاهری غذا همه جزو عوامل مهم در ایجاد پوسیدگی هستند. پوسیدگی با فعالیت میکروب‌های داخل دهان در سطح دندان شروع میشود و به تدریج به داخل لایه‌های دندان نفوذ میکند. وقتی پوسیدگی فقط روی مینای دندان باشد می‌توان با رعایت بهداشت و درمان‌های ساده پوسیدگی را مهار کرد، در غیر این صورت پوسیدگی به آرامی به داخل عاج و از آنجا به مغز دندان نفوذ میکند. پوسیدگی ممکن است از هر قسمت از سطح دندان شروع شود ولی شروع پوسیدگی در سه محل به ترتیب زیر شایع‌تراست:
1. شیارهای سطح جونده
2. سطح بین دندانی
3. گردن دندان
شرط پوسیدگی
1. مستعد بودن مینای دندان و ضعیف بودن آن در مقابل اسید
2. وجود پلاک میکروبی. وقتی از دندانها به خوبی مراقبت نشود، میکروبها با مواد موجود در بزاق دهان لایه نرم، بی‌رنگ و چسبنده‌ای را تشکیل می‌دهند که روی دندانها می‌چسبد. این لایه را پلاک میکروبی می‌نامند.
3. وجود مواد قندی در دهان
4. طول مدتی که لازم است تا پوسیدگی ایجاد شود.
باکتری‌های موجود در پلاک از مواد قندی غذاها تغذیه میکنند و در جریان این کار اسید تولید میشود. اسید تولیدشده مینای دندان را که یک ماده آهکی است حل میکند و پوسیدگی ایجاد میشود.
پوسیدگی دندان از کجا می‌آید؟
پوسیدگی دندانی تقریباً به اندازه سرماخوردگی شایع است بنابر این برای جلوگیری از پوسیدگی استفاده از مسواک و خمیردندان حاوی فلوراید، استفاده از نخ دندان، حذف یا کنترل مواد قندی و افزایش مقاومت دندان با استفاده از نفوذ فلوراید به داخل ساختمان دندان ضروری است.
بزاق یا آب دهان، تا حدود زیادی مانع از پوسیدگی دندانها می‌گردد چون در حین خواب، تراوش بزاق به مقدار زیاد کاهش می‌یابد لذا تاثیر حفاظتی آن برای دندانها به حداقل میرسد.
اگر روزانه دو بار مسواک بزنیم و سپس با نخ دندان فواصل بین دندانی را تمیز کنیم، در پیشگیری از پوسیدگی دندانها تاثیر بسیار زیادی خواهد داشت. خمیر دندان فلورایددار میزان پوسیدگی دندانها را به مقدار 15 تا 30 درصد کاهش میدهد.
جوش شیرین، ممنوع!
استفاده از نمک خشک، جوش شیرین و سایر پودرها برای مسواک کردن صحیح نیست و باعث ساییدگی مینا و خراشیدن لثه میشود. درصورتی که موهای مسواک خم شده باشد، مسواک توانایی تمیزکردن سطوح دندانی را ندارد و به لثه آسیب می‌رساند. توجه داشته باشید که هیچ وقت مسواک خیس را در جعبه سر بسته نگذارید چون مرطوب ماندن مسواک باعث رشد میکروبها در آن میشود.
مناسب ترین روش جهت پاک کردن سطوح بین دندانی استفاده از نخ دندان است. نخ دندان برای تمیزکردن دندانها و پیشگیری از پوسیدگی دندانها از اهمیت زیادی برخوردار بوده و مکمل مسواک است. وقتی فاصله دو دندان خیلی کم است، مسواک قدرت نفوذ به آن را ندارد. در این موارد نخ دندان با عبور از بین دندانها ذرات ریز غذایی بین آنها را خارج کرده و فاصله بین دندانی را تمیز میکند بنابر این استفاده روزمره از نخ دندان در حفظ سلامتی دندانها تاثیر زیادی دارد.
علامت‌های پوسیدگی دندان را جدی بگیرید هر دندان پوسیده یک یا چند مورد از علامت‌های زیر را دارد:
– تغییر رنگ مینای دندان (در محل پوسیدگی مینا قهوه‌ای یا سیاه رنگ میشود).
– سوراخ شدن دندان در محل پوسیدگی
– حساس بودن یا درد گرفتن دندان در موقع خوردن غذاهای سرد، گرم، ترش یا شیرین
– حساس بودن یا درد گرفتن دندان وقتی که دندانها را روی هم فشار می‌دهیم.
– بوی بد دهان
گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
شغل شما می‌تواند روی دندانهای تان اثر بگذارد. یک دندانپزشک ماهر در بسیاری مواقع می‌تواند با مشاهده دندانهای شما تشخیص دهد که تقریبا چه شغلی دارید.
در محیط شغلی بسیاری از حرفه‌ها، مواد و وسایلی وجود دارند که می‌توانند ردپای مشخصی روی دندانها بر جای بگذارند. در بیشتر اوقات این نشانه‌ها بسیار واضح‌‌اند.
اگر شما بدانید که در محیط حرفه‌ای تان چه خطراتی دندانهای شما را تهدید میکند، می‌توانید با اقدامات مناسب از آن پیشگیری کنید.
در این زمینه با دکتر شیرین معماران، متخصص پروتزهای دندانی و عضو هیات علمی دانشگاه شاهد به گفتگو نشسته‌ایم.
خانم دکتر! چرا بسیاری از خیاط‌ها، شیارهای واضحی روی دندانهای جلویی‌شان دارند؟
خب؛ بسیاری از شیارهای به وجود آمده روی دندانهای جلویی و کناری این افراد، ناشی از عادت‌های شغلی آنهاست. بسیاری از خیاط‌ها عادت دارند هنگام کار، سوزن ته‌گرد را بین دندانهای جلویی فک بالا و پایین خود قرار دهند و یا عادت دارند نخ را با دندانهای جلویی خود ببرند. این عادت شغلی ممکن است در کوتاه‌مدت اثری روی ساختمان دندانهای افراد نداشته باشد. ولی وقتی این عمل سی چهل سال تکرار میشود، آن وقت آثار مخرب خود را روی بافت سخت دندان بر جای میگذارد.
مثلا چه اثری؟
بافت دندان از مینا و عاج تشکیل شده است. مینای دندان یکی از سخت‌ترین مواد موجود در بدن انسان است، ولی جنس آن از کریستال‌های شکننده است. وقتی شما عادت داشته باشید، دایما مواد ساینده‌ای مثل نخ و یا سوزن را با سطح آن تماس دهید، سطح این دندانها در طول سال‌ها دچار آسیب و سایش میشود و این آسیب در بلندمدت به شکل فرورفتگی‌هایی به خصوص در لبه دندانهای جلویی فک پایین درخواهد آمد.
توصیه من به صاحبان این شغل این است که از دندان خود به عنوان ابزار کار استفاده نکنند، چون این سایش‌ها علاوه بر اینکه ظاهر دندانها را نازیبا میکنند، می‌توانند باعث پوسیدگی و حتی حساسیت دندانها شوند.
در مورد نجارها هم به همین ترتیب است؟
بله. برخی از نجارها هنگام کوبیدن میخ به وسایل چوبی عادت دارند میخ را بین دندانهای جلویی‌شان نگه دارند. میخ یک قطعه فلزی است که در اثر تماس مداوم و ضربه زدن به دندانها، مینای دندانها را می‌شکند و یا سایش میدهد.
اگر کسی در محیطی کار کند که دایم با خوراکی‌های شیرین سر و کار داشته باشد، آیا ممکن است دندان‌هایش زودتر پوسیده شود؟
بله. این خطری است که دندانهای برخی از افراد مثل قنادها و کارگران قنادی‌ها را تهدید میکند، چون در محیطی که این افراد کار میکنند، مواد قندی که یکی از عوامل اصلی پوسیدگی دندانی هستند، به مقدار زیاد وجود دارند. اگر این افراد عادت داشته باشند، دایما این خوراکی‌های شیرین را در محل کارشان بچشند، محیط دهان شان دایما اسیدی خواهد بود. در محیط اسیدی، ساختمان معدنی دندان، حل میشود، بنابراین پوسیدگی‌های دندانی، خیلی زود سر و کله‌شان در دهان این افراد پیدا میشود.
توصیه من به صاحبان این مشاغل این است که در صورت امکان کمتر از شیرینی‌ها در طی ساعات کاری‌شان استفاده کنند و یا اگر عادت به چشیدن مواد شیرین دارند، بلافاصله پس از خوردن شیرینی، دهانشان را بشویند و یا از آدامس‌های بدون قند استفاده کنند.
راست است که میگویند کار در کارخانه‌ها هم می‌تواند باعث پوسیدگی دندان شود؟
بله، در برخی از کارخانجات که کارگران با مواد شیمیایی خاص سر و کار دارند، این مواد شیمیایی می‌توانند روی بافت دندانها تایثر بگذارند. در این شرایط استفاده از ماسک‌های ایمنی و پوشاندن دهان و بینی با این ماسک‌ها می‌تواند از تماس مداوم مواد با بافت دندانها پیشگیری کند. برخی از این مواد شیمیایی و بخارات آنها، حالت اسیدی دارند که تنفس مداوم این بخارات و تماس آنها با دندانها می‌تواند باعث پوسیدگی دندانها شود.
آیا برعکس این ماجرا هم وجود دارد؛ یعنی آیا مشاغلی هستند که شانس پوسیدگی دندانها را کاهش دهند؟
البته؛ در برخی از حرفه‌ها که با سلامت افراد جامعه سر و کار دارند مثل پزشکان، پرستاران، دندانپزشکان و پرسنل بهداشتی و درمانی، این اتفاق شاید پیش بیاید. از آنجایی که شغل این افراد با سلامت و بهداشت جامعه در ارتباط است و دایما در محیط کار خودشان، آخرین نکات و دستاوردهای بهداشتی، شنیده یا خوانده و یا به مردم آموزش داده میشود، باعث میشود این گروه از افراد توجه بیشتری به حفظ سلامتی و بهداشت دهان و دندانهای شان داشته باشند و یا در فواصل منظم‌تری برای چکاپ به دندانپزشکان مراجعه کنند.
گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
حتما شما هم کارتون های دوران کودکی را به یاد دارید که در آن ها کسانی که دندانشان آبسه کرده بود، با لپی باد کرده و دستمالی که روی سرشان گره زده شده بود، صورت خنده داری پیدا می کردند، ولی اگر شما دچار آبسه های دندانی شده باشید حتما می دانید که این آبسه ها چندان هم خنده دار نیستند، بلکه درد و تورم آن ها شما را حسابی کلافه می کنند.
درباره آبسه‌های سر و صورت و آبسه های دندانی با دکتر محمدعلی دولت‌آبادی، متخصص و جراح دهان و فک و صورت و استادیار دانشگاه آزاد اسلامی به گفتگو نشسته ایم…
آقای دکتر! خیلی‌ها وقتی دچار آبسه می شوند به سرعت به داروخانه سر خیابان می روند و با خرید چند عدد آنتی بیوتیک شروع به خوددرمانی می کنند. این کافی است؟
خیر، آنتی‌بیوتیک در درمان آبسه فقط نقش کمکی دارد. نقش اصلی در درمان آبسه‌های دندانی، اول حذف عامل عفونت و دوم باز کردن راهی برای خروج چرک است که با بریدن بافت های روی آبسه و یا عصب کشی دندان و یا حتی خارج کردن دندان انجام می شود که هر دوی این ها باید در مطب دندانپزشکی و زیر نظر دندانپزشک انجام شود.
پس از انجام این دو مرحله، اگر این عفونت همچنان به گسترش خود ادامه دهد و کنترل نشود، نیاز به تجویز آنتی بیوتیک وجود خواهد داشت.
رسیدگی نکردن به این آبسه ها و بی توجهی به درمان آن ممکن است چه خطراتی در پی داشته باشد؟
اگر آبسه ها در نواحی سطحی و در مجاورت استخوان فک باشند، مشکل چندانی پیش نمی آید و به آسانی قابل کنترل و درمان هستند، ولی اگر این عفونت به فضاهای عمقی مانند فضاهای اطراف حلق، مجاری تنفسی و حتی اطراف مغز راه پیدا کنند، بسیار بسیار خطرناکند و می توانند موجب انسداد راه‌های تنفسی، درگیری مغز و مننژیت (التهاب پرده مغز) و درگیری خون و حتی مرگ شوند.
حتی اگر شما به یک آبسه سطحی به موقع رسیدگی نکنید، این عفونت می تواند به بافت های عمقی تر گسترش یابد و دردسرساز شود.
علامت این آبسه‌های خطرناک به طور معمول چیست؟
اولین علامتش تب بالا و بی حالی است. حال عمومی اش خوب نیست و احساس درد، دشواری در بلعیدن غذا و آب، و حتی مشکلات تنفسی دارد. پزشک می تواند این آبسه را احساس کند و تشخیص دهد.
باید چه کار کرد؟
این مرحله بسیار خطرناک است و باید به موقع به بیمار رسیدگی شود تا بتوان جان او را نجات داد. در این مرحله بسیار بسیار مهم است که تشخیص داده شود، عفونت در کدام فضا و در کجا پنهان شده است تا به موقع بتوان از طریق جراحی به آن رسیدگی کرد و عفونت را تخلیه کرد.
در این مرحله باید فرد در بیمارستان بستری شود و با عمل جراحی، این آبسه و چرک تخلیه گردد.
مصرف آنتی بیوتیک خوراکی بی فایده است. باید در بیمارستان آنتی بیوتیک در وریدهای بیمار تزریق شود.
دندان عقل هم می تواند موجب آبسه و عفونت شود؟
بله، به طور معمول دندانهای عقل نیمه نهفته می توانند موجب آبسه شوند. اگر نیمی از دندان عقل شما در گوشت نهفته است، لثه اطراف آن می تواند روی دندان را گرفته و میکروب ها در لثه اطراف این دندان جمع شوند و با تحریک این بافت(هنگام گاز گرفتن گوشت اضافی) ناگهان اطراف دندان عقل آبسه کند، بنابراین در این موارد لازم است ابتدا با مصرف آنتی بیوتیک مناسب، عفونت اطراف دندان عقل کنترل شده و سپس دندان عقل از دهان خارج شود.
عفونت اطراف این دندان می تواند موجب درگیری فضاهای عمقی تر هم بشود که خطرناک است.
کسانی که دندان عقل شان را می کشند، روزهای بعد دچار تورم صورت می شوند. آیا این آبسه است؟
خیر، این تورم پس از جراحی است که از روز دوم پس از جراحی آغاز شده و در روز سوم تا چهارم به حداکثر اندازه خود می رسد، ولی از روز چهارم باید این تورم کاهش یابد.
ولی اگر این تورم از روز چهارم به بعد، بدتر شود و گسترش پیدا کند، نشانه این است که محل جراحی دچار عفونت شده است و باید درمان‌های لازم انجام شود، ولی به طور معمول اگر جراحی در محیط استریل و با وسایل استریل انجام شود، عفونتی را در پی نخواهد داشت.
آقای دکتر ممکن است آبسه ها آن قدر وسیع شوند که نیاز به تخلیه بافت و استخوان‌های صورت مانند استخوان گونه و … باشد؟
به طور معمول چنین اتفاقی پیش نمی آید و آبسه‌ها موجب درگیری استخوان نمی شوند که نیاز به خارج کردن استخوان باشد، فقط نیاز است محل تجمع چرک تخلیه شود.
ولی وقتی یک آبسه خیلی قدیمی و مزمن باشد، ممکن است عفونت در جایی دیگر، قدیمی و مزمن شود. برای مثال ممکن است در استخوان مزمن شود و موجب از بین رفتن و مرگ استخوان شود که نیاز به خارج کردن بخشی از استخوان صورت است.
از طرف دیگر به طور معمول این کیست‌های داخل استخوان هستند که با بزرگ شدن، استخوان‌های فک و صورت را تحلیل می دهند.
تومورها هم می توانند درست مانند کیست‌ها بی سر و صدا، درون استخوان‌ها و بافت های سر و صورت رشد کنند و آن ها را از بین ببرند. در این صورت در یک عکس برداری اتفاقی کشف می شوند.
ولی عفونت‌ها و آبسه‌ها به طور معمول سر و صدای بیشتری دارند و خودشان را با درد و مجرایی باز شده به پوست یا مخاط، نمایان می کنند.
آیا ممکن است خطای دندانپزشک، مثلا هنگام عصب‌کشی دندان، موجب آبسه دندانی شود؟ تعلل در درمان ریشه چه طور؟
به طور معمول این اتفاق خیلی کم پیش می آید، حتی اگر مواد پُر کردنی کانال ریشه دندان از انتهای ریشه بیرون زدگی داشته باشد کمتر موجب آبسه می شود.
ولی آنچه به طور معمول می تواند موجب آبسه دندانی شود این است که کسی دندانش نیاز به درمان ریشه داشته باشد و در این امر تعلل کند و عفونت از انتهای ریشه وارد بافت‌های اطراف ریشه و در نهایت استخوان اطراف دندانها و مخاط شود. در این هنگام است که آبسه ای در پای دندان پیدا می شود که خیلی از افراد در این هنگام به فکر درمان ریشه دندان و به اصطلاح عموم “عصب‌کشی” می افتند.
گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
حسابی خوابتان می‌آید و می‌خواهید بخوابید، ولی یک کار باقی مانده است، هنوز مسواک نزده‌اید! با بی‌‌حوصلگی به دستشویی می‌‌روید، خمیر دندان را روی مسواک میگذارید و به جلوی تلویزیون برمی‌گردید. در حالی که غرق تماشای آخرین صحنه‌های فیلم هستید، دندانهایتان را تند تند مسواک می‌‌زنید. فکر می‌‌کنم یک دقیقه هم نمی‌شود.
ولی آیا این نوع مسواک زدن اثری هم دارد؟
اگر از شما سوال کنند کدام قسمت از دندانهایتان را مسواک زده‌اید، به یاد ندارید، چون در حالی که غرق تماشای آخر فیلم بودید، مثل هر شب و به صورت خودکار، در کوتاه‌‌ترین زمان ممکن دندانهایتان را مسواک زده‌اید.
یک لحظه صبر کنید.
حتما قبول دارید شما همین یک دست دندان را دارید و اگر هر یک از آنها را از دست بدهید، دندان تازه‌ای به جای آن رویش پیدا نخواهد کرد و باید تا آخر عمر با جای خالی آن کنار بیایید.
از همین امشب با دندانهایتان مهربان‌‌تر باشید. لحظاتی را فقط به مسواک زدن اختصاص دهید.
جلوی آینه بایستید و با این روش جدید دندانهایتان را مسواک بزنید:
مسواک زدن از یک تا چهار
همیشه عادت کرده‌ایم از سطح جونده ی دندانها مسواک زدن را شروع کنیم، بنابراین بیشتر اوقات وقتی نوبت به سطح زبانی دندانها میرسد، یا دستمان خسته شده است و یا مسواک زدن این سطح از دندانها را از قلم می‌اندازیم، بنابراین از امشب به بعد، اول سطح زبانی دندانها، بعد سطح جونده و آخر از همه سطح گونه‌ای دندانهایتان را مسواک بزنید.
هنگامی که سطح جونده را مسواک می‌‌زنید، موهای مسواک را مثل برس روی این سطح نکشید. این کار نه تنها موجب سایش سطح دندانها میشود، بلکه عمق شیارهای سطح دندان را نیز پاک نخواهد کرد. روش درست آن است که موهای مسواک را روی سطح جونده دندانها فشار دهید و مسواک را فقط در جای خود لرزش دهید. به این ترتیب عمق شیارها که محل اولیه ایجاد پوسیدگی است، پاک خواهد شد.
پشت دندانهای جلویی و پشت آخرین دندانهای موجود در هر قوس فکی که معمولا دندانهای عقل هستند، سرزمین‌های فراموش شده در دهان شما میباشند که مسواک کمتر به این سرزمین‌ها پا میگذارد.
برای پاک کردن این سطوح، مسواکتان را به صورت عمودی گرفته و یک زاویه 45 درجه به آن بدهید. در این وضعیت موهای مسواک به این سطوح رسیده و می‌تواند کاملا این سطوح را پاک کند.
از همین امشب برای مسواک زدن از این روش جدید استفاده کنید.
ناگفته‌های جامسواکی
شما مسواکتان را کجا نگه می‌دارید؟ در جا مسواکی کنار دستشویی و یا در یک لیوان روی میز آرایشتان؟ تا به حال فکر کرده‌اید بهترین محل برای نگهداری مسواک کجاست؟ بد نیست بدانید جامسواکی کنار دستشویی اصلا محل مناسبی برای قرار دادن مسواک نیست، چون وقتی شما از توالت خارج می‌شوید و دست‌هایتان را در دستشویی می‌شویید، کاسه دستشویی آغشته به تعداد زیادی میکروب خواهد شد. این میکروبها با فشار آب در فضای دستشویی پخش می‌شوند و روی مسواکها می‌نشینند. شما با وارد کردن مسواک به دهانتان میکروبها را وارد دهان و دستگاه گوارش تان خواهید کرد.
توصیه ما این است که برای دست‌شویی‌تان یک کابینت مخصوص نگهداری مسواک بخرید و مسواکها را درون این کابینت دربسته نگهداری کنید. اگر تغییر دکوراسیون برایتان دشوار است، حداقل یک کاور مسواک برای هر کدام از مسواک‌هایتان بخرید و سر مسواکها را درون این درپوش‌ها نگهداری کنید.
روش دیگر هم این است که مسواکها را خارج از دستشویی مثلا در اتاق خواب تان نگهداری کنید.
راهنمای خرید مسواک
– سایز سر مسواک را متناسب با اندازه دهان خود انتخاب کنید. مسواک مناسب باید به شما امکان دسترسی به بیشترین سطح دندانها را بدهد و شما بتوانید به راحتی دندانهای عقبی را با آن تمیز کنید.
– سلیقه و نظر شما مهم است. مسواکی را انتخاب کنید که با آن راحت باشید و با سهولت بتوانید با آن دندانهایتان را بشویید. سعی کنید نسبت به مسواک تان احساس خوبی داشته باشید.
– در صورتی که تحلیل لثه دارید و یا دندانهای شما به آب سرد و گرم حساس است، از مسواکهای فوق نرم (سوپرسافت یا اکستراسافت) استفاده کنید.
– دسته مسواک باید به گونه‌ای باشد که به راحتی در دست شما قرار گیرد. دسته مسواک هرچه حجیم‌تر باشد، راحت‌تر در کف دست جای می‌گیرد و در نتیجه کنترل بهتری در مسواک زدن خواهید داشت.
– زاویه بین دسته و سر مسواک باید کم باشد، یعنی دسته با شیب ملایمی به سر ختم شود.
– برخی کارخانجات تولیدکننده مسواک، مدعی هستند که به دلیل ایجاد تغییراتی اندک در نحوه قرارگیری، طول، سختی و نحوه قرار گرفتن، دارای بهترین طراحی هستند و طرح جدید مسواک ارایه شده ی آنها، بهترین کارایی را دارد.
اگرچه ادعا میشود بعضی انواع مسواکهای جدید، پلاک‌های میکروبی را بهتر برمی‌دارند، ولی تحقیقات، نشان داده شده است که هیچ یک برتری مشخصی بر دیگری ندارند و هیچ مسواکی قادر نیست همه پلاک‌ها را بردارد. به نظر دندانپزشکان، روش مسواک زدن صحیح مهم‌تر از نوع مسواک است.
– مسواک شما باید دارای سر کوتاه، الیاف نایلونی با نوک گرد و نرم یا متوسط باشد. سر الیاف و موهای مسواک در صورتی که گرد باشد، حین مسواک زدن لثه را کمتر تحریک خواهد کرد و احتمال آسیب لثه کاهش می‌یابد.
– یک مسواک خوب آن است که بعد از مدتی استفاده، پرزهای آن پخش و پلا نشود. شاید بگویید که همه مسواکها بعد از مدتی این‌طور می‌شوند، اما مسواک اگر خوب باشد، به جای اینکه در مدت دو هفته خراب شود، 3 تا 4 ماه بدون اینکه پرزهایش مشکلی پیدا کنند، کار میکند.
واقعیت این است که تمیز کردن دندانها وقتی امکان دارد که پرزهای مسواک خاصیت ارتجاعی خود را از دست نداده باشند.
گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
حسابی خوابتان می آید و آماده‌اید در رختخواب شیرجه بزنید، ولی یک کار باقی مانده است و آن هم سر زدن به آخرین دوستی است که در طول روز با او ملاقات می کنید، “مسواک عزیز” را می گویم. با بی حوصلگی به دستشویی می روید، خمیر دندان را روی مسواک می گذارید و به جلوی تلویزیون برمی گردید. در حالی که غرق تماشای آخرین صحنه‌های فیلم هستید، دندانهایتان را تند تند مسواک می زنید. فکر می کنم یک دقیقه هم نمی شود.
اگر از شما سوال کنند، کدام قسمت از دندانها یتان را مسواک زده‌اید، به یاد ندارید، چون در حالی که غرق تماشای آخر فیلم بودید، مثل هر شب و به صورت خودکار، در کوتاه ترین زمان ممکن دندانها یتان را مسواک زده‌اید.
یک لحظه صبر کنید، حتما قبول دارید شما همین یک دست دندان را دارید و اگر هر یک از آنها را از دست بدهید، دندان تازه‌ای به جای آن رویش پیدا نخواهد کرد و باید تا آخر عمر با جای خالی آن کنار بیایید. از همین امشب با دندانها یتان مهربان تر باشید. لحظاتی را فقط به مسواک زدن اختصاص دهید، جلوی آینه بایستید و با این روش جدید دندانها یتان را مسواک بزنید.
* همیشه عادت کرده‌ایم از سطح جونده یا سطح “لپی گونه‌ای” دندانها مسواک زدن را شروع کنیم، بنابراین بیشتر اوقات وقتی نوبت به سطح زبانی دندانها می رسد، یا دستمان خسته شده است و یا مسواک زدن این سطح از دندانها را از قلم می اندازیم. بنابراین از امشب به بعد، اول سطح زبانی دندانها، بعد سطح جونده و آخر از همه سطح گونه‌ای دندانهایتان را مسواک بزنید.
هنگامی که سطح جونده را مسواک می زنید، موهای مسواک را مثل برس روی این سطح نکشید. این کار نه تنها موجب سایش سطح دندانها می شود، بلکه عمق شیارهای سطح دندان را نیز پاک نخواهد کرد. روش درست آن است که موهای مسواک را روی سطح جونده دندانها فشار دهید و مسواک را فقط در جای خود لرزش دهید. به این ترتیب عمق شیارها که محل اولیه ی ایجاد پوسیدگی است، پاک خواهد شد.
* پشت دندانهای جلویی و پشت آخرین دندانهای موجود در هر قوس فکی که معمولاً دندانهای عقل هستند، سرزمین‌های فراموش شده در دهان شما می باشند که مسواک کمتر به این سرزمین‌ها پا می گذارد.
برای پاک کردن این سطوح، مسواکتان را به صورت عمودی گرفته و یک زاویه 45 درجه به آن بدهید. در این وضعیت موهای مسواک به این سطوح رسیده و می تواند کاملا این سطوح را پاک کند.
از همین امشب برای مسواک زدن از این روش جدید استفاده کنید.