گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
کافی است شما در یک تصادف اتومبیل سرتان به فرمان بخورد و دندان های جلویی تان بشکند یا کودک شما وقتی مشغول ورزش و بازی در پارک یا اسکیت سواری است ناگهان به زمین بخورد و دندانش لب پر شود…
در این شرایط هر کسی نگران می شود و تلاش می کند هر چه سریع تر خود را به یک دندان پزشک برساند و دندانش را ترمیم کند. بسیاری از بیماران فکر می کنند باید دندان لب پر را تراشید و روکش کرد ولی این باور غلط است. در اغلب اوقات دندان پزشکان می توانند با انجام یک درمان زیبایی روی دندان شکسته و لب پرشده شما آن را به حالت اولیه اش بازگردانند.
این ترمیم های زیبایی با مواد همرنگ دندان انجام می شود و اصلا کسی متوجه نمی شود که دندان شما، دندانی ترمیم شده است. در دنیای دندان پزشکی ترمیمی و زیبایی مواد مختلف و جدیدی به بازار آمده اند که دست دندان پزشکان را برای این ترمیم ها باز گذاشته اند. با دکتر کسری طبری، متخصص دندان پزشکی ترمیمی و زیبایی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، درباره همین موضوع حرف زده ایم.
▪ آقای دکتر! اصلا چرا دندان های جلویی لب پر می شود؟
ـ مهم ترین دلیل لب پر شدن دندان های جلویی، ضربه خوردن یا همان تروما است که این تروما می تواند انواع مختلفی داشته باشد از خیلی خفیف تا خیلی شدید که در مواردی که ضربه خوردن خیلی شدید باشد ممکن است بیمار نیاز به درمان های پیچیده تری داشته باشد. در مواردی که ضربه خوردن خفیف است ما با لب پرشدن دندان ها مواجه می شویم.
▪ آن وقت باید دندان ها را روکش کرد؟
ـ در این موارد در صورتی که ریشه آسیب ندیده باشد و دندان در جای خود تکان نخورده باشد با درمان های خیلی محافظه کارانه می توانیم اقدام به ترمیم دندان کنیم. نکته ای که خیلی مهم است این است که از هرگونه درمان های تهاجمی مثل روکش و… باید صد درصد اجتناب کرد.
▪ پس چرا برخی دندانپزشکان این دندان ها را روکش می کنند؟
ـ متاسفانه چون تنظیم رنگ و درآوردن آناتومی در این مناطق دشوار است بنابراین همکاران دندان را تراش می دهند و آن را روکش می کنند در حالی که اصلا نیازی به روکش ندارد و می توان به کمک مواد همرنگ دندان که به اصطلاح به آنها کامپوزیت گفته می شود دندان را خیلی خوب و زیبا اصلاح و به طور دقیق ترمیم کرد. در رابطه با مراقبت های بعد از ترمیم در این موارد که ما با مواد کامپوزیت دندان های لب پر شده را ترمیم می کنیم در ادامه فقط باید چند نکته رعایت شود. طی ۲۴ ساعت یا ۴۸ ساعت اول بیمار از خوردن مواد غذایی رنگی اجتناب کند. بیمار باید از گاز زدن پرهیز کند و از همه مهم تر این است که هر ۳ تا ۴ ماه یکبار به دندان پزشک خود مراجعه کند و این کامپوزیت هایی که روی دندان انجام شده است را پالیش کند.
▪ منظور تان از پالیش کردن چیست؟
ـ پالیش کردن همان صاف و صیقلی شدن سطح دندان است چون بعد از مدتی خطی بینابین ناحیه کامپوزیت ها و دندان ایجاد می شود که ممکن است نمای خوشایندی نداشته باشد و ما با تغییر رنگ مواجه شویم بنابراین با مراجعه مرتب و منظم به دندان پزشک هر چند ماه یکبار می توانیم همواره کیفیت و زیبایی این کامپوزیت ها را حفظ کنیم.
▪ مراحل این ترمیم چگونه است؟
ـ درباره مراحل ترمیم باید گفت پس از اینکه تماس های دندانی چک شد دندان پزشک یک مقدار لبه های مینایی را صاف می کند و به کمک اسید مینا را متخلخل می کند و یک لایه باندینگ یا چسب می زند و این باندینگ را سفت می کند و بعد کامپوزیت ها را لایه لایه روی یکدیگر قرار می دهد و با نور این لایه ها را سفت می کند و بعد از اینکه این کارها انجام شد پزشک با کمک فرزهایی این لایه ها را صاف و صیقلی می کند.
▪ عادت های دهانی لطمه ای به این ترمیم ها نمی زند؟
ـ در این بیماران باید دقت کرد که آنها هیچ گونه عادت هایی مانند ناخن جویدن، یخ خوردن، دندان قروچه، فشار دادن دندان ها روی هم و… نداشته باشند زیرا اگر بیمار این گونه عادات را داشته باشد احتمال شکسته شدن دندان کامپوزیتی وجود دارد.
▪ دلایل اصلی شکستن این ترمیم ها در آینده چیست؟
ـ ما دو دلیل اصلی برای شکستگی های بعدی این ترمیم ها داریم. اول اینکه مراحلی که دندان پزشک انجام داده است اشکالی داشته است یا اینکه بیمار نیروهای خیلی زیاد و سنگینی دارد که روی این ترمیم ها اعمال می کند و باعث شکستگی آنها می شود.
گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
دندانپزشکان به زودی خواهند توانست یک ریشه دندان طبیعی جدید با استفاده از سلول های بنیادی هر فرد، برای او بسازند. به تازگی یک گروه از محققان دندانپزشکی که در آن، دندانپزشکانی از سراسر دنیا همکاری داشته اند، موفق شدند با استفاده از سلول های بنیادی، ریشه دندان و الیاف نگه دارنده دندان را در استخوان بازسازی کنند. دستیابی به این تکنیک جدید، افق های روشنی را پیش روی بیمارانی که دوست دارند از ایمپلنت های دندانی استفاده کنند ولی استخوان کافی در فک خود برای حمایت این ایمپلنت ها ندارند،می گشاید….
استفاده از سلو های بنیادی برای بازسازی ریشه دندان در حال حاضر با موفقیت روی حیوانات آزمایشگاهی انجام شده است و امید می رود در آینده ای نه چندان دور بتوان از این روش در مطب های دندانپزشکی و یا کلینیک های دندانپزشکی مدرن استفاده کرد. این محققان سلول های بنیادی مورد نیاز خود را از دندان های خارج شده از دهان افراد ۱۸ تا ۲۰ ساله به دست آوردند و این سلو ل ها توانستند ریشه دندان و الیاف لثه ای کافی برای حمایت یک تاج مصنوعی که مثل یک روکش مصنوعی دندان عمل می کرد را فراهم کنند.
در حقیقت این دندان جدید یک تاج از جنس مواد ترمیمی دندانپزشکی و ریشه و الیاف لثه ای طبیعی داشت که به وسیله سلول های بنیادی پیوندی به دهان فرد، ساخته شده است. محققان می گویند این دندان تقریبا مانند یک دندان طبیعی در دهان فرد عمل می کند و می تواند تمام عملکردهای طبیعی یک دندان را داشته باشد.
● یک دندان دورگه با ریشه ای طبیعی و تاجی مصنوعی
شاید دوست دارید بدانید این سلول های بنیادی معجزه گر از کجا به دست آمده اند. محققان سلول های بنیادی مورد نیاز خود را از پاپیلای نوک ریشه دندان به دست آورده اند. پاپیلای دندانی بافتی است که مسوول به وجود آوردن ریشه دندان و الیاف نگه دارنده آن درون استخوان است. پاپیلای نوک ریشه دندان قادر است سلول های بنیادی مناسبی برای بازسازی ریشه دندان فراهم کند. گرچه در این تکنیک ریشه دندانی که به وسیله این سلول های بنیادی ساخته می شود به محکمی یک ریشه دندان طبیعی نیست ولی می تواند به خوبی نیروهای متوسط وارد شده به دندان را تحمل کند.
دندان ها در حفره دهان هر لحظه تحت فشار نیروهای مختلف قرار می گیرند. از چسبیدن یک قطعه شکلات به دندان تا نیرویی که در اثر جویدن غذا به دندان ها وارد می شود ولی این نیروها همیشه به گونه ای بر دندان ها وارد می شوند که دندان در حفره دهان در یک تعادل به سر می برد و به همین علت است که دندان ها در محل خود ثابت هستند.
این تکنیک جدید و استفاده از آن برای انسان ها می تواند برای کسانی که تمایل دارند به جای دندان های از دست رفته خود، ایمپلنت در فک خود بگذارند ولی استخوان کافی برای حمایت از این ریشه های تیتانیومی ندارند، بسیار مفید باشد. یکی از شرایط اصلی برای اینکه فردی بتواند کاندید دریافت ایمپلنت دندانی شود آن است که استخوان کافی در استخوان فک خود داشته باشد. در این شرایط است که ایمپلنت با استخوان فک پیوند محکمی پیدا می کند و با ثبات و بدون لقی در محیط دهانی باقی می ماند.
در روش جدید با استفاده از سلول های بنیادی خود فرد، یک ریشه طبیعی درون استخوان فک به وجود می آید و سپس یک تاج مصنوعی مثل یک روکش روی این ریشه طبیعی تعبیه می شود. به این ترتیب افرادی که حتی استخوان فک شان تحلیل رفته است نیز می توانند تجربه شیرین داشتن دندان های طبیعی را احساس کنند. این مشکلی است که بیشتر سالمندان با آن مواجه هستند که به مرور زمان به دلیل تحلیل استخوان های بدن، استخوان فک نیز به تدریج تحلیل می رود و حتی دست دندان مصنوعی نیز، گیر کافی روی این استخوان باریک و کم ارتفاع نخواهد داشت.
● بانک سلو های بنیادی
بیماری های لثه، بیماری هایی خاموش اند که بی سر و صدا سر و کله شان در دهان پیدا می شود. هنگامی شما به وجودشان در دهان تان پی می برید که کار از کار گذشته است و آسیب های زیادی به لثه و استخوان فک های شما وارد کرده اند. این بیماری ها چندان هم دور از شما نیستند و تعداد زیادی از افراد جامعه دست کم از یک التهاب لثه ساده که «ژنژویت» نامیده می شود رنج می برند. آسیب های اولیه که در اثر ابتلا به ژنژویت و یا التهاب انساج نگه دارنده «پریودونتیت» ایجاد می شود با انجام جرم گیری و مسطح کردن سطح ریشه و حتی مصرف آنتی بیوتیک ها برگشت پذیرند.
ولی هنگامی که شما به «پریودونتیت» شدید دچار شوید و بخشی از استخوان های نگه دارنده دندان را به علت این بیماری های لثه ای پیشرفته از دست دهید، دیگر با انجام درمان های ساده دندانپزشکی نمی توان استخوان از دست رفته را بازسازی کرد. در این شرایط لازم است بخش های از دست رفته دندان با مواد ترمیمی، ترمیم شده و استخوان و لثه پیوند زده شود.
این پروسه درمانی در ۳۰ سال گذشته در تمام دنیا مرسوم بوده است ولی به هر حال درنهایت نمی توانست دندان، لثه و استخوان را به حالت اصلی و طبیعی خود بازگرداند و هنوز هم بیماران در غذا خوردن مشکل داشته و از تغییر شکل استخوان فک خود در مواردی ناراضی بودند. حتی در مواردی همین بیماری های لثه ای موجب بروز بیماری های سیستمیک دیگری مثل بیماری های قلبی و یا حتی زایمان زودرس می شدند، چرا که میکروب هایی که بیماری های لثه ای را ایجاد می کنند می توانند از طریق خون به بخش های دیگر بدن راه یابند.
گرچه محققانی که این مطالعه را انجام داده اند امیدوارند بتوانند سلول های بنیادی را به زنان و مردانی که از بیماری های لثه ای پیشرفته رنج می برند، پیوند بزنند ولی این کار چندان آسان نیز نمی باشد. این سلول های بنیادی باید از یک فرد دهنده پیوند و یا کسی که یک دندان سالم اش کشیده شده است (از دهان اش خارج شده است) گرفته شود. این محققان امیدوارند بتوانند یک «بانک» از سلول های بنیادی ترتیب دهند که هر گاه کودکی یکی از دندان های شیری اش را از دست داد، تعدادی سلول های بنیادی از «پالپ» (بافت نرم درون دندان) استخراج کرده و در این بانک نگهداری کنند. بنابراین هنگامی که سال ها بعد همین کودک به سنین میانسالی و سالمندی رسید و نیاز به سلول های بنیادی برای بازسازی دندان هایش پیدا کرد، بتواند از این بانک خصوصی استفاده کند.
کافی است شما در یک تصادف اتومبیل سرتان به فرمان بخورد و دندان های جلویی تان بشکند یا کودک شما وقتی مشغول ورزش و بازی در پارک یا اسکیت سواری است ناگهان به زمین بخورد و دندانش لب پر شود…
در این شرایط هر کسی نگران می شود و تلاش می کند هر چه سریع تر خود را به یک دندان پزشک برساند و دندانش را ترمیم کند. بسیاری از بیماران فکر می کنند باید دندان لب پر را تراشید و روکش کرد ولی این باور غلط است. در اغلب اوقات دندان پزشکان می توانند با انجام یک درمان زیبایی روی دندان شکسته و لب پرشده شما آن را به حالت اولیه اش بازگردانند.
این ترمیم های زیبایی با مواد همرنگ دندان انجام می شود و اصلا کسی متوجه نمی شود که دندان شما، دندانی ترمیم شده است. در دنیای دندان پزشکی ترمیمی و زیبایی مواد مختلف و جدیدی به بازار آمده اند که دست دندان پزشکان را برای این ترمیم ها باز گذاشته اند. با دکتر کسری طبری، متخصص دندان پزشکی ترمیمی و زیبایی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، درباره همین موضوع حرف زده ایم.
▪ آقای دکتر! اصلا چرا دندان های جلویی لب پر می شود؟
ـ مهم ترین دلیل لب پر شدن دندان های جلویی، ضربه خوردن یا همان تروما است که این تروما می تواند انواع مختلفی داشته باشد از خیلی خفیف تا خیلی شدید که در مواردی که ضربه خوردن خیلی شدید باشد ممکن است بیمار نیاز به درمان های پیچیده تری داشته باشد. در مواردی که ضربه خوردن خفیف است ما با لب پرشدن دندان ها مواجه می شویم.
▪ آن وقت باید دندان ها را روکش کرد؟
ـ در این موارد در صورتی که ریشه آسیب ندیده باشد و دندان در جای خود تکان نخورده باشد با درمان های خیلی محافظه کارانه می توانیم اقدام به ترمیم دندان کنیم. نکته ای که خیلی مهم است این است که از هرگونه درمان های تهاجمی مثل روکش و… باید صد درصد اجتناب کرد.
▪ پس چرا برخی دندانپزشکان این دندان ها را روکش می کنند؟
ـ متاسفانه چون تنظیم رنگ و درآوردن آناتومی در این مناطق دشوار است بنابراین همکاران دندان را تراش می دهند و آن را روکش می کنند در حالی که اصلا نیازی به روکش ندارد و می توان به کمک مواد همرنگ دندان که به اصطلاح به آنها کامپوزیت گفته می شود دندان را خیلی خوب و زیبا اصلاح و به طور دقیق ترمیم کرد. در رابطه با مراقبت های بعد از ترمیم در این موارد که ما با مواد کامپوزیت دندان های لب پر شده را ترمیم می کنیم در ادامه فقط باید چند نکته رعایت شود. طی ۲۴ ساعت یا ۴۸ ساعت اول بیمار از خوردن مواد غذایی رنگی اجتناب کند. بیمار باید از گاز زدن پرهیز کند و از همه مهم تر این است که هر ۳ تا ۴ ماه یکبار به دندان پزشک خود مراجعه کند و این کامپوزیت هایی که روی دندان انجام شده است را پالیش کند.
▪ منظور تان از پالیش کردن چیست؟
ـ پالیش کردن همان صاف و صیقلی شدن سطح دندان است چون بعد از مدتی خطی بینابین ناحیه کامپوزیت ها و دندان ایجاد می شود که ممکن است نمای خوشایندی نداشته باشد و ما با تغییر رنگ مواجه شویم بنابراین با مراجعه مرتب و منظم به دندان پزشک هر چند ماه یکبار می توانیم همواره کیفیت و زیبایی این کامپوزیت ها را حفظ کنیم.
▪ مراحل این ترمیم چگونه است؟
ـ درباره مراحل ترمیم باید گفت پس از اینکه تماس های دندانی چک شد دندان پزشک یک مقدار لبه های مینایی را صاف می کند و به کمک اسید مینا را متخلخل می کند و یک لایه باندینگ یا چسب می زند و این باندینگ را سفت می کند و بعد کامپوزیت ها را لایه لایه روی یکدیگر قرار می دهد و با نور این لایه ها را سفت می کند و بعد از اینکه این کارها انجام شد پزشک با کمک فرزهایی این لایه ها را صاف و صیقلی می کند.
▪ عادت های دهانی لطمه ای به این ترمیم ها نمی زند؟
ـ در این بیماران باید دقت کرد که آنها هیچ گونه عادت هایی مانند ناخن جویدن، یخ خوردن، دندان قروچه، فشار دادن دندان ها روی هم و… نداشته باشند زیرا اگر بیمار این گونه عادات را داشته باشد احتمال شکسته شدن دندان کامپوزیتی وجود دارد.
▪ دلایل اصلی شکستن این ترمیم ها در آینده چیست؟
ـ ما دو دلیل اصلی برای شکستگی های بعدی این ترمیم ها داریم. اول اینکه مراحلی که دندان پزشک انجام داده است اشکالی داشته است یا اینکه بیمار نیروهای خیلی زیاد و سنگینی دارد که روی این ترمیم ها اعمال می کند و باعث شکستگی آنها می شود.توسط : admin | تاریخ : 1397/07/18 | نظرات
ترمیم دندان‌های عقبی
گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
دکتر گلرخ ثریا/ تعویض آمالگام با کامپازیت در گفتگو با دکتر آصف‌زاده متخصص دندانپزشکی ترمیمی‌و زیبایی
دندان‌های عقبی‌تان را ترمیم کرده‌اید اما وقتی می‌خندید، پرکردگی‌های تیره‌رنگ این دندانها از گوشه لبخندتان بیرون می‌افتد. به دندانپزشکتان گفته بودید که به جای این ترمیم‌های سیاه، از مواد نقره‌ای برای ترمیم دندان‌هایتان استفاده کند اما او به شما گفته که این مواد برای ترمیم دندانها عقبی مناسب نیستند…
این روزها اما می‌توان حتی دندان‌های عقبی را نیز با مواد همرنگ دندان به راحتی ترمیم کرد و حتی برخی از دندانپزشکان، سایر مواد ترمیمی را از مواد موجود در مطب خود حذف کرده‌اند و تمام دندان‌های جلویی و عقبی را فقط با مواد همرنگ دندان ترمیم می‌کنند. با این مواد می‌توان حتی پرکردگی‌های سیاه قبلی را از داخل دندان حذف و آنها را با این مواد همرنگ دندان تعویض و ترمیم کرد. با دکتر فرخ آصف‌زاده، متخصص دندانپزشکی ترمیمی‌و زیبایی و عضو هیات علمی‌دانشگاه شاهد درباره ترمیم دندان‌های عقبی با مواد همرنگ دندان گفت‌وگو کرده‌ایم.
سلامت: آقای دکتر! دندان‌های عقبی معمولا زودتر از بقیه دندانها پوسیده می‌شوند؛ چرا؟
بله؛ پوسیدگی‌های سطح جونده دندان‌های عقب، یکی از شایع‌ترین بیماری‌هایی است که درمان آن گذشته از مساله زیبایی، از جنبه سلامت نیز ضروری است؛ زیرا این پوسیدگی‌های جزیی پس از مدتی رشد می‌کنند و علاوه بر تخریب نسج دندان، ممکن است به عصب دندان نیز صدمه برسانند. در این صورت، به درمان عصب یا روت کانال نیاز داریم. به همین دلیل است که دندانپزشکان توصیه می‌کنند هر 6 ماه یک بار معاینه‌های دوره‌ای دندانپزشکی انجام شود تا در صورت بروز چنین ضایعاتی، در همان مراحل اولیه، جلوی آن گرفته شود.
سلامت: دندان‌های عقبی را هم می‌شود طوری با مواد همرنگ دندان ترمیم کرد که مانند یک دندان سالم به نظر برسند؟
بله؛ در سال‌های گذشته، دندان‌های عقبی را به طور معمول با مواد سیاه یا همان آمالگام ترمیم می‌کردند. ولی امروزه با توجه به پیشرفت‌هایی که در زمینه ساخت کامپازیت‌ها و چسب‌های دندانپزشکی صورت گرفته، با کمی‌دقت و صرف وقت می‌توان دندان‌های عقب را نیز با مواد سفید پر کرد و علاوه بر حفظ نسج دندان، زیبایی را نیز به آن افزود.
سلامت: ترمیم دندان با مواد همرنگ دندان نسبت به ترمیم دندان با مواد نقره‌ای چه مزایایی دارد؟
تراش حفره‌های کامپازیتی محافظه‌کارانه‌تر از آمالگام است و در نهایت، نسج دندان سالم‌تر می‌ماند.
سلامت: این کار فقط در مطب دندانپزشکی انجام می‌شود یا می‌توان از حفره دندان قالب‌گیری کرد و مواد همرنگ دندان را به صورت آماده و تراش‌خورده درون حفره دندان جایگزین کرد؟
در مواردی که تخریب نسج دندان بیشتر باشد و نتوان آن را به طور مستقیم با کامپازیت ترمیم کرد، می‌توان از روش‌های غیرمستقیم و پرکردگی‌های سفید لابراتواری استفاده کرد که به این نوع پرکردگی‌ها، «آنله همرنگ» می‌گویند.
سلامت: چگونه این کار را انجام می‌دهند؟
این روش، 2 تا 3 جلسه طول می‌کشد. پس از تراش دندان و حذف پوسیدگی‌ها، از دندان مزبور قالب‌گیری می‌شود و قالب دندان به لابراتوار ارسال می‌شود. در لابراتوار پس از ریختن گچ مخصوص داخل قالب، نگاره مثبت دندان حاصل می‌شود که تکنیسین می‌تواند روی آن ترمیم همرنگ را که از جنس چینی یا کامپازیت لابراتواری است، فرم بدهد و به مطب دندانپزشک ارسال کند. در جلسه‌های بعدی، دندانپزشک، پرکردگی لابراتواری را پس از امتحان، در جای خود می‌چسباند.
سلامت: اگر تاج دندان به‌طور کلی تخریب شود و دندان و لثه هم‌سطح شوند، باز هم می‌توان آن را با مواد همرنگ دندان ترمیم کرد؟
در این موارد، پس از انجام معالجات ریشه و بازسازی تاج دندان، از دندان قالب‌گیری شده و برای آن روکش ساخته می‌شود.
سلامت: آقای دکتر! بعضی‌ها می‌گویند این آمالگام‌های نقره‌ای سرطان‌زا هستند و نباید برای ترمیم دندانها استفاده شوند. درست است؟
نه! هنوز در هیچ کتاب و منبع علمی نیامده که استفاده از آمالگام برای بدن انسان خطرناک یا سمی است. البته در برخی از تحقیقات علمی به خطر جیوه آزاد برای محیط‌زیست، خانم‌های باردار و مبتلایان به بیماری‌های کلیوی اشاره شده ولی این به مفهوم کنار گذاشتن مزایای آمالگام، به خصوص در ایران نیست. قیمت ارزان، طول عمر نسبتا بالا و سهولت کاربرد از مزایای اصلی استفاده از آمالگام است.
گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
کافی است شما در یک تصادف اتومبیل سرتان به فرمان بخورد و دندان های جلویی تان بشکند یا کودک شما وقتی مشغول ورزش و بازی در پارک یا اسکیت سواری است ناگهان به زمین بخورد و دندانش لب پر شود…
در این شرایط هر کسی نگران می شود و تلاش می کند هر چه سریع تر خود را به یک دندان پزشک برساند و دندانش را ترمیم کند. بسیاری از بیماران فکر می کنند باید دندان لب پر را تراشید و روکش کرد ولی این باور غلط است. در اغلب اوقات دندان پزشکان می توانند با انجام یک درمان زیبایی روی دندان شکسته و لب پرشده شما آن را به حالت اولیه اش بازگردانند. این ترمیم های زیبایی با مواد همرنگ دندان انجام می شود و اصلا کسی متوجه نمی شود که دندان شما، دندانی ترمیم شده است. در دنیای دندان پزشکی ترمیمی و زیبایی مواد مختلف و جدیدی به بازار آمده اند که دست دندان پزشکان را برای این ترمیم ها باز گذاشته اند. با دکتر کسری طبری، متخصص دندان پزشکی ترمیمی و زیبایی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، درباره همین موضوع حرف زده ایم.
▪ آقای دکتر! اصلا چرا دندان های جلویی لب پر می شود؟
مهم ترین دلیل لب پر شدن دندان های جلویی، ضربه خوردن یا همان تروما است که این تروما می تواند انواع مختلفی داشته باشد از خیلی خفیف تا خیلی شدید که در مواردی که ضربه خوردن خیلی شدید باشد ممکن است بیمار نیاز به درمان های پیچیده تری داشته باشد. در مواردی که ضربه خوردن خفیف است ما با لب پرشدن دندان ها مواجه می شویم.
▪ آن وقت باید دندان ها را روکش کرد؟
در این موارد در صورتی که ریشه آسیب ندیده باشد و دندان در جای خود تکان نخورده باشد با درمان های خیلی محافظه کارانه می توانیم اقدام به ترمیم دندان کنیم. نکته ای که خیلی مهم است این است که از هرگونه درمان های تهاجمی مثل روکش و… باید صد درصد اجتناب کرد.
▪ پس چرا برخی دندانپزشکان این دندان ها را روکش می کنند؟
متاسفانه چون تنظیم رنگ و درآوردن آناتومی در این مناطق دشوار است بنابراین همکاران دندان را تراش می دهند و آن را روکش می کنند در حالی که اصلا نیازی به روکش ندارد و می توان به کمک مواد همرنگ دندان که به اصطلاح به آنها کامپوزیت گفته می شود دندان را خیلی خوب و زیبا اصلاح و به طور دقیق ترمیم کرد. در رابطه با مراقبت های بعد از ترمیم در این موارد که ما با مواد کامپوزیت دندان های لب پر شده را ترمیم می کنیم در ادامه فقط باید چند نکته رعایت شود. طی ۲۴ ساعت یا ۴۸ ساعت اول بیمار از خوردن مواد غذایی رنگی اجتناب کند. بیمار باید از گاز زدن پرهیز کند و از همه مهم تر این است که هر ۳ تا ۴ ماه یکبار به دندان پزشک خود مراجعه کند و این کامپوزیت هایی که روی دندان انجام شده است را پالیش کند.
▪ منظور تان از پالیش کردن چیست؟
پالیش کردن همان صاف و صیقلی شدن سطح دندان است چون بعد از مدتی خطی بینابین ناحیه کامپوزیت ها و دندان ایجاد می شود که ممکن است نمای خوشایندی نداشته باشد و ما با تغییر رنگ مواجه شویم بنابراین با مراجعه مرتب و منظم به دندان پزشک هر چند ماه یکبار می توانیم همواره کیفیت و زیبایی این کامپوزیت ها را حفظ کنیم.
▪ مراحل این ترمیم چگونه است؟
درباره مراحل ترمیم باید گفت پس از اینکه تماس های دندانی چک شد دندان پزشک یک مقدار لبه های مینایی را صاف می کند و به کمک اسید مینا را متخلخل می کند و یک لایه باندینگ یا چسب می زند و این باندینگ را سفت می کند و بعد کامپوزیت ها را لایه لایه روی یکدیگر قرار می دهد و با نور این لایه ها را سفت می کند و بعد از اینکه این کارها انجام شد پزشک با کمک فرزهایی این لایه ها را صاف و صیقلی می کند.
▪ عادت های دهانی لطمه ای به این ترمیم ها نمی زند؟
در این بیماران باید دقت کرد که آنها هیچ گونه عادت هایی مانند ناخن جویدن، یخ خوردن، دندان قروچه، فشار دادن دندان ها روی هم و… نداشته باشند زیرا اگر بیمار این گونه عادات را داشته باشد احتمال شکسته شدن دندان کامپوزیتی وجود دارد.
▪ دلایل اصلی شکستن این ترمیم ها در آینده چیست؟
ما دو دلیل اصلی برای شکستگی های بعدی این ترمیم ها داریم. اول اینکه مراحلی که دندان پزشک انجام داده است اشکالی داشته است یا اینکه بیمار نیروهای خیلی زیاد و سنگینی دارد که روی این ترمیم ها اعمال می کند و باعث شکستگی آنها می شود.
گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
می‌دانید چرا کوسه‌ها دندان‌هایشان در چند ردیف رویش می‌کند اما دندان‌های انسان در یک ردیف بیرون می‌آید؟ گروهی از ژنتیک‌دان‌ها می‌گویند دلیل این امر را یافته‌اند و کشف آنها می‌تواند به بزرگسالان کمک کند هنگامی که دندان‌هایشان افتاد، دندان‌های جدید دربیاورند.
دانشمندان دانشگاه روچس‌تر آمریکا گزارش کردند که به نظر می‌رسد یک ژن منفرد مسوول این نحوه رویش دندان‌هاست و از تشکیل ردیف‌های اضافی دندانها در برخی از گونه‌های جانوری جلوگیری می‌کند. هنگامی که دانشمندان موش‌هایی را پرورش دادند که فاقد این ژن بودند، این جوندگان در مجاورت اولین دندان‌های آسیایشان دندان‌های اضافی رویید، دندان‌های پشتیبانی مانند دندان‌های کوسه‌ها و سایر جانوران غیرپستاندار.
دندان مزاحم
هر فرد دارای ۲۸ دندان اصلی است، یعنی در هر نیم فک هفت دندان. علاوه بر این دندانها در هر طرف انتهای فک در بسیاری از افراد دندان دیگری وجود دارد که دندان عقل نامیده می‌شود. دندان عقل الزاما در همه افراد وجود ندارد.
دندان‌های اضافی دندان‌هایی هستند که علاوه بر این تعداد از دندانها در فک افراد به وجود می‌آید. این دندانها معمولا شکلی طبیعی ندارند و در بین دندان‌های طبیعی قرار می‌گیرند و باعث به وجود آمدن اختلالاتی در رویش دندان‌های دایمی می‌شوند که از آن جمله می‌توان به فاصله افتادن بین دندانها وکمبود فضا برای رویش دندان‌های اصلی اشاره کرد.
تشخیص زودرس دندان‌های اضافی بسیار مهم است و معمولا این کار با انجام رادیوگرافی صورت می‌گیرد. به طور معمول کودکان باید به شکل مرتب مورد معاینات دندانپزشکی قرار گیرند و در صورتی که این کار به درستی صورت گیرد، موارد این‌چنینی خیلی زود مشخص شده و با خارج کردن دندان‌های اضافی از بروز مسایل بیشتر جلوگیری می‌شود.
جای دندان اضافه کجاست؟
اگرچه دندان‌های اضافه ممکن است در هر ناحیه از قوس دندانی دیده شوند ولی میزان وقوع آنها در مناطق خاصی بیشتر است. آنها در فک بالا به مراتب شایعتر از فک پایین هستند. (۹۰ درصد در فک بالا و ۱۰ درصد در فک پایین). محل شایع دندان‌های اضافی بین دو دندان جلو در فک بالا می‌باشد. به این دندان مزیودنس می‌گویند.
یک دندان آسیای بزرگ اضافه نیز دومین دندان اضافی شایع است. در فک پایین شایع‌ترین دندان‌های اضافه، آسیاهای کوچک هستند. دندان اضافی ممکن است شیبه دندان‌های طبیعی باشد یا دارای شکل مخروطی بوده و هیچ شباهتی به دندان‌های طبیعی نداشته باشد. دندان‌های شیری اضافه نادرند. دندان‌های اضافه می‌توانند منفرد یا متعدد، روییده یا نهفته باشند.
دیده نشدن دندان اضافی دلیل بر وجود نداشتن آن نیست. بسیاری از این دندانها فقط در فک می‌مانند و هرگز رویش نمی‌کنند. البته بد نیست بدانید در برخی از بیماری‌های مادرزادی، دندان‌های اضافی متعددی در دهان فرد دیده می‌شوند که با مشورت دندانپزشک باید آنها را از دهان خارج کرده و از پروتزهای دندانی مناسب استفاده کرد.
۶ نکته مهم درباره یک دندان اضافه
1. اگر دندان شیری کودک بیفتد ورویش دندان دایمی بیش از شش ماه طول بکشد، احتمال وجود دندان اضافی وجود دارد. این دندان اضافی که درفک وجود دارد، مانع از رویش دندان دایم می‌شود.
2. اگر دندان روییده شده در دهان کودک شکل طبیعی ندارد و یا زیاده از حد کوچک است، ممکن است این دندان اضافی باشد.
3. فاصله زیاد بین دندان‌های جلوی کودک ممکن است ناشی از وجود دندان اضافی در کنار ریشه این دندانها باشد.
4. تشخیص نهایی دندان اضافی فقط باید توسط دندانپزشک صورت گیرد بنابراین اگر احساس می‌کنید که دندان اضافی در دهان دارید، حتما با دندانپزشک مشورت کنید تا تشخیص دهد و درمان زودهنگام را آغاز کند.
5. به‌طور معمول این نوع دندانها باید هر چه زودتر خارج شوند تا باعث ایجاد مشکل نشوند.
6. در برخی افراد یک دندان اضافی بین دو دندان جلو وجود دارد و همین مساله باعث فاصله افتادن بین دندانها می‌شود.
گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
مقایسه یک تحقیق ایرانی و برزیلی درباره علاقه مادر و کودک به شیرینی
بیشتر بچه ها عاشق شیرینی و شکلات هستند و پدر و مادرها هم برای شاد کردن فرزندان شان گه گاه به آن ها شیرینی و شکلات می دهند. کمتر بچه ای پیدا می شود که حاضر باشد از چشمک این خوراکی های خوشمزه صرف نظر کند. به تازگی نتایج برخی مطالعات محققان ایرانی نشان داده است که میزان علاقه به شیرینی بر میزان پوسیدگی دندان های مادر و کودکان بی تاثیر بوده و از سوی دیگر، سن مادر و میزان تحصیلات او و همچنین دختر یا پسر بودن فرزند او نیز بر میزان علاقه به شیرینی تاثیرگذار است.
در این مطالعه ی جالب که در دانشکده دندانپزشکی دانشگاه آزاد تهران انجام شده، محققان تلاش کردند کودکان پیش دبستانی و مادران شان را از نظر علاقه به شیرینی ها و میزان پوسیدگی دندان مورد بررسی قرار دهند.
با این هدف 120 زوج کودک پیش دبستانی و مادران آن ها مورد مطالعه و بررسی قرار گرفتند. این کودکان از مراکز دولتی، غیردولتی و دخترانه و پسرانه انتخاب شده بودند.
سپس محققان برای بررسی میزان پوسیدگی دندان ها در این مادران و کودکان تلاش کردند تعداد دندان های پوسیده، کشیده شده و پُر شده(ترمیم شده) را در دهان هر یک از مادران و کودکان بشمارند. این شاخص در علم دندانپزشکی به اختصار DMFT نامیده می شود. از سوی دیگر محققان تلاش کردند میزان علاقه مادران و کودکان پیش دبستانی را به مواد قندی بسنجد. برای این کار پنج فلاسک چای آماده شد که چای درون آن به غلظت های گوناگون شیرین شده بود. سپس از مادران خواسته شد که یک لیوان از هر یک از چای ها بنوشند و سپس نظرشان را اعلام کنند که به کدام چای شیرین بیشتر علاقه داشته اند. چایی که شیرین تر بوده است و یا چایی که درجه شیرین شدنش کمتر بوده است؟ سپس این مراحل برای کودکان نیز تکرار شد.
نتایج این مطالعه نشان داد که میزان علاقه مادر به شیرینی با میزان علاقه فرزندش به شیرینی شباهت ندارد. همچنین میزان علاقه مادر به شیرینی بر میزان سلامت دندانی او بی تاثیر است و میزان علاقه کودک به شیرینی نیز بر میزان پوسیدگی دندان هایش تاثیری ندارد.
نتایج یک تحقیق برزیلی
پیش از این نیز مطالعه ای مشابه در گوشه ای دیگر از دنیا نیز انجام شده بود. این تحقیق در سال 1988 در کشور برزیل انجام شده و در سال 2001 به چاپ رسیده است. در این مطالعه محققان برزیلی تلاش کردند ارتباط میان علاقه به شیرینی و پوسیدگی دندانی را در گروه های دو نفره مادر و فرزند بسنجند. در این مطالعه 298 جفت مادر و کودک برزیلی مورد بررسی قرار گرفتند که کودکان 4 تا 5 ساله بوده و از مهد کودک های دولتی انتخاب شده بودند.
در این مطالعه نیز از مادران و کودکان خواسته شد چای شیرین با غلظت های شیرین کننده متفاوت را نوش جان کنند و خوشمزه ترین چای را انتخاب کنند.
جالب اینجا است که نتایج مطالعات محققان برزیلی برخلاف نتایج به دست آمده از سوی محققان ایرانی بود. نتایج محققان برزیلی نشان داد که علاقه مادران به شیرینی با علاقه فرزندان شان به مواد قندی در ارتباط است یعنی اگر مادری به شیرینی ها علاقه بیشتری نشان می داد فرزندش نیز به همان نسبت بیشتر عاشق خوردن شیرینی بود. از سوی دیگر علاقه مادران و فرزندان برزیلی به شیرینی به طور مشخص با میزان پوسیدگی دندانی در ارتباط نبود.
محققان چه می گویند؟
شما تصور می کنید چرا علاقه کودکان برزیلی به شیرینی مشابه مادران شان است ولی این مطلب در مورد کودک ایرانی این چنین نیست؟ محققان تلاش کرده اند دلایل این تفاوت را کشف کنند. یکی از دلایل احتمالی، تفاوت فرهنگی در الگوی غذایی مناطق مورد بررسی است. پژوهش محققان برزیلی در شهر مارینگای برزیل صورت گرفته است؛ شهری که یکی از بزرگترین تولیدکنندگان شکر و نیشکر در جهان است. شکر در این شهر به میزان زیادی در دسترس است و مصرف بالایی نیز دارد. سرانه ی مصرف شکر در برزیل در سال حدود 44 تا 45 کیلوگرم است. اگر مادران در سال های اولیه زندگی به طور متناوب به فرزندان خود مواد و خوراکی های شیرین بدهند، کودک آن ها به خوردن خوراکی های بسیار شیرین علاقه پیدا می کند. از سوی دیگر محققان اعتقاد دارند علاقه به طعم شیرین، حسی تغییرپذیر است. این علاقه می تواند روز به روز تغییر کند یا در زمان های گوناگون یک روز یا در مورد غذاهای متعدد و با وجود مشکلات و فشارهای اجتماعی خاص متفاوت باشد. علاقه به مصرف شیرینی می تواند بر اثر عوامل ژنتیکی نیز تغییر کند.
مثلث پوسیدگی دندان
کلا تغذیه در مثلث پوسیدگی دندان، یکی از اضلاع مثلث را تشکیل می دهند. پوسیدگی دندانی را شاید بتوان شایع ترین بیماری مردم دنیا دانست که به ویژه در سال های اخیر رشد قابل توجهی داشته است. تغییر عادات غذایی مردم دنیا و افزایش مصرف مواد قندی از دلایل اصلی افزایش میزان پوسیدگی در سراسر دنیا است. نباید فراموش کرد که مادران قوی ترین عامل تعیین کننده الگوی مصرف مواد قندی برای فرزندان شان هستند و اگر از ابتدا پایه های این دیوار کج نهاده شود باید انتظار داشت که الگوی تغذیه کودک غلط ساخته شود. اگر مادران از همان ابتدا تلاش کنند که موادغذایی سالم را در اختیار فرزندان شان قرار دهند، می توان انتظار داشت که کودکان در آینده دندان های سالم تری داشته باشند؛ چرا که مهم ترین راه مقابله با پوسیدگی دندان، پیشگیری از آن است و مهم ترین روش های پیشگیری از پوسیدگی دندان های کودکان شامل تعیین عادات غذایی صحیح، رعایت بهداشت دهان و استفاده از مواد مسدود کننده شیارها و استفاده از فلوراید است.
این روزها تبلیغات تلویزیونی، خوردن شیرینی، شکلات، چیپس و پفک را تشویق می کنند. این تبلیغات می تواند در ذهن کودکان اثر پُررنگی بر جای بگذارد و بر الگوی تغذیه آن ها اثر چشمگیری بر جای بگذارد. به نظر می رسد برنامه ریزان حوزه سلامت در رسانه ها باید تلاش کنند برنامه هایی برای ارتقای سلامت بهداشت دهان و دندان و الگوی تغذیه برای مادران و کودکان تدارک ببینند. متخصصان تغذیه کودک تاکید می کنند که کودکان باید در شش ماه اول زندگی از شیر مادر استفاده کنند و پس از آن، بدون هیچ ماده افزودنی و شیرین کننده از شیر یا سایر نوشیدنی ها استفاده کنند.
گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
«باید دندان هایم را زود تر درست کنم؛ چون می گویند در دوران بارداری نمی شود دندانپزشکی رفت». این حرف خیلی از خانم های جوانی است که می خواهند باردار شوند. آن ها وقتی روی صندلی دندانپزشکی مطب می نشینند، از این جور حرف ها کم نمی زنند و من از خودم می پرسم واقعا چه کسی گفته است که در این دوران، دندانپزشکی رفتن قدغن است؟ اگر شما هم باردارید یا قصد باردار شدن دارید، خواندن این 5 نکته را درباره مراقبت از دندان ها در دوران بارداری به شما توصیه می کنم.
1. لثه تان حساس و متورم می شود.
به دلیل تغییرات هورمونی در دوران بارداری لثه حساس می شود و ممکن است برجستگی و تورمی در قسمتی از بافت لثه از ماه سوم بارداری به بعد ایجاد شود و روی بعضی از دندان ها را بپوشاند که به آن تومور بارداری می گویند. حساسیت لثه و تومور بارداری ممکن است موجب شود خانم باردار به خوبی از مسواک یا نخ دندان استفاده نکند. در نتیجه پلاک میکروبی که عامل پوسیدگی است مدت زیادی روی سطح دندان ها باقی می ماند.
2. بیماری صبحگاهی به سراغ تان می آید.
در 3 ماهه اول بارداری ممکن است صبح ها نوعی حالت کسالت، تهوع و استفراغ وجود داشته باشد که به آن ” بیماری صبحگاهی ” می گویند. این حالت در اثر استشمام بوی بعضی مواد یا غذاها تشدید می شود. استفراغ مکرر موجب می شود سطح دندان به طور متناوب در معرض اسید معده قرار گیرد. ضمنا خانم باردار ممکن است نوعی عادت غیر طبیعی داشته باشد که عامه مردم به آن ” ویار ” می گویند؛ به این ترتیب که از مواد ترش یا شیرین به طور مکرر و زیاد استفاده کنند. این مواد می تواند موجب پوسیدگی دندان ها شود.
3. ظرفیت معده تان کم می شود.
در دوران بارداری، به خصوص در ماه های آخر، ظرفیت معده کاهش می یابد. خانم باردار به مقادیر کمتر ولی در دفعات بیشتری غذا می خورد و کمتر هم مسواک می زند. بنابراین امکان تشکیل پلاک میکروبی که عامل پوسیدگی است، افزایش می یابد.
4. پوسیدگی در کمین دندان های شما
بهتر است در همان ماه های اول بارداری برای معاینه دندان ها به دندانپزشک مراجعه کنید تا دندانپزشک روش های بهداشتی لازم برای پیشگیری از پوسیدگی و بیماری لثه را به شما آموزش دهد. بعد از هر بار مصرف مواد غذایی، به خصوص مواد قندی، دندان های تان را مسواک کنید. بعد از هر بار استفراغ دندان ها را مسواک کنید و یا حداقل دهان را به طور کامل با آب بشویید.
5. زمان مناسب برای درمان دندانپزشکی زنان باردار
به طور کلی دوران بارداری را که تقریباً 9 ماه است به 3 دوره 3 ماهه تقسیم می کنند که به نام های 3 ماهه اول، دوم و سوم موسوم است. زمان های مناسب مراجعه به دندانپزشک شامل دو بار در 3 ماهه اول، حداقل یک بار در 3 ماهه دوم و یک بار در 3 ماهه سوم است. در طول این دوره، تغییرات مختلفی در بدن مادر و جنین ایجاد می شود:
سه‌ماهه اول: بافت های مختلف بدن جنین در این دوره تشکیل می شود و جنین به مواد و تحریکات مختلف بسیار حساس است و احتمال سقط جنین زیاد است. همچنین در این دوره مادر از کسالت هایی چون تهوع و استفراغ صبحگاهی، بی میلی به غذا و تغییرات قلبی عروقی رنج می برد. بنابراین بهتر است درمان های دندانپزشکی طولانی مدت در این دوره انجام نشود. در ملاقات اول، دندان های مادر معاینه و رادیوگرافی های دندانی که قبل از بارداری گرفته شده اند، بررسی می شود و دندان هایی که قبل از زایمان ممکن است برای مادر مشکل ایجاد کند معین می شود و برای ترمیم آن ها در 3 ماهه دوم بارداری به بیمار نوبت داده می شود. همچنین چگونگی مسواک زدن صحیح و استفاده از نخ دندان به خانم باردار آموزش داده می شود. ملاقات دوم 3 ماهه اول برای ارزیابی رعایت بهداشت دهان از سوی خانم باردار است. تغییرات بافت های لثه در اثر هورمون ها بررسی می شود و دستورات بهداشتی لازم داده می شود.
سه‌ماهه دوم: این دوره بهترین زمان جهت انجام درمان های دندانپزشکی است چون بافت های مختلف بدن جنین تشکیل شده اند و در حال رشد و تکامل هستند. هم چنین حالت کسالت و تهوع ابتدای بارداری تا حدودی برطرف شده است. خانم باردار معمولاً راحت تر از 3 ماهه اول می تواند در وضعیت مناسب روی صندلی دندانپزشکی قرار گیرد. در این دوره می توان تمام درمان های دندانی لازم را انجام داد. استفاده از بی حس کننده موضعی مانعی ندارد. همچنین در صورت لزوم دندانپزشک ممکن است بعد از درمان، آنتی بیوتیک یا مسکن تجویز کند که استفاده از آن ها بلامانع است.
باید توجه داشت که درمان دندان هایی که قبل از زایمان برای خانم باردار مشکلی ایجاد نمی کنند، باید به بعد از زایمان موکول شود.
سه‌ماهه سوم: در این دوره رشد و تکامل جنین ادامه دارد و سرعت آن بیشتر از6 ماهه اول بارداری است. خانم باردار به دلیل افزایش وزن جنین نمی تواند مدت زیادی در حالت خوابیده به پشت روی صندلی دندانپزشکی قرار گیرد، بنابراین بهتر است فقط درمان های کوتاه مدت و اورژانسی در این دوره انجام شود. همچنین در ملاقات دندانپزشکی این دوره نکات لازم در مورد چگونگی رویش دندان های نوزاد، مراقبت های منزل و زمان مراجعه برای معاینه دندانپزشکی نوزاد توصیه خواهد شد.
خانم های باردار باید توجه داشته باشند که درمان های اورژانس دندانپزشکی در هر دوره و زمانی از بارداری می تواند انجام شود. بنابراین به هیچ وجه نباید برای تسکین درد دندان خود به مدت طولانی از مسکن ها استفاده کنند، بلکه باید سریع به دندانپزشک مراجعه کنند. همچنین باید توجه داشته باشند که مصرف خودسرانه هر دارویی ممکن است برای مادر و جنین خطرناک باشد. بنابراین لازم است هیچ دارویی را بدون اجازه پزشک یا دندانپزشک استفاده نکنند.
در مواردی که پزشک یا دندانپزشک معالج با اطلاع از بارداری بیمار، دارویی را تجویز می کنند مصرف آن دارو بلامانع و حتی ضروری است و اجتناب از مصرف آن ممکن است برای بیمار و جنین زیان داشته باشد.
گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
حتما برای شما هم پیش آمده که برای گذاشتن روکش روی دندان های تان به مطب دندان پزشکی رفته باشید. در این شرایط، دندان پزشک، دندان های شما را تراش می دهد و از آن قالب گیری می کند و به شما می گوید که روکش دندان های شما چند روز دیگر آماده خواهد شد.
اگر شما همین طوری مطب را ترک کنید، خواهید دید که درد دندان تراش داده تان امان شما را می برد؛ چون مینا و بخشی از عاج دندان، تراش خورده و برداشته شده است و عاج زیرین در فضای دهان تان بدون پوشش رها شده؛ بنابراین درد در چنین شرایطی طبیعی است.
اما اگر دندان پزشک شما هوشیارتر باشد، قبل از این که شما مطب را ترک کنید، یک روکش موقتی روی دندان های تان می گذارد تا دچار درد نشوید. اگر دوست دارید با این روکش ها آشنا شوید، با ما همراه شوید.
شاید بپرسید گذاشتن روکش موقتی روی دندان تراش خورده تا آماده شدن روکش اصلی چه مزیتی دارد؟
* اولین مزیت اش این است که این روکش از عصب دندان شما در برابر تحریکات محیط دهان محافظت می کند و اجازه نمی دهد تغییرات حرارتی و نشت بزاق باعث شود که اعصاب دندان شما تحریک شوند.
* از طرف دیگر چون دندان شما تراش خورده و کوچک شده است گذاشتن یک روکش موقتی روی آن باعث می شود که دندان شما از جای خودش حرکت نکند و در موقعیت خودش ثابت بماند.
* سومین دلیل مهم برای گذاشتن روکش موقتی این است که شما می توانید تا آماده شدن روکش اصلی آن دندان، بدون نگرانی از شکستن آن، با آن غذا بخورید. وقتی روکش موقتی روی این دندان است شما می توانید مطمئن باشید که خرده های غذا، اطراف دندان تراش خورده، گیر نمی کنند
* و بالاخره حفظ زیبایی. تصور کنید شما 6 دندان جلویی فک تان را برای گرفتن 6 عدد روکش تراش داده اید. در این صورت تصورش را بکنید اگر قرار باشد حتی یک هفته با دندان های کوچک شده بخندید چه منظره ای خواهد داشت، بنابراین لااقل لازم است وقتی دندان های جلویی برای ساختن روکش تراش می خورند، برای حفظ زیبایی، روی آن ها روکش گذاشته شود.
روکش موقتی؛ آماده یا ساختنی؟
در مطب دندان پزشکی دو دسته روکش موقتی وجود دارد:
* یک دسته از این روکش ها از پیش آماده شده هستند و در بسته هایی مخصوص قرار داده شده اند. از این روکش های آماده، سایزها و اندازه های متفاوتی دارند که دندانپزشک شما می تواند با در نظر گرفتن اندازه ی دندان تراش خورده ی شما، روکش مناسبی را از میان آن ها برای دندان های شما انتخاب کند. فراموش نکنید اگر فقط یکی از دندان های شما تراش خورده باشد شما می توانید از این نوع روکش روی آن استفاده کنید.
این روکش های از پیش ساخته شده چند نوع هستند:
گروه اول: روکش های موقتی فلزی هستند که چون رنگ فلز هستند فقط برای دندان های خلفی مناسب می باشند.
گروه دوم: روکش های سلولوئیدی شفاف هستند که بی رنگ می باشند و دندان شما از پشت آن مشخص است این روکش را می توان برای دندان های جلویی و آسیاهای کوچک استفاده کرد.
گروه سوم: هم روکش های پلی کربنات هم رنگ دندان هستند که باز هم برای دندان های جلویی و آسیای کوچک مناسب هستند. این روکش ها کاملا به رنگ دندان هستند و دندان تراش خورده ی شما از زیر آن مشخص نیست.
* البته اگر دندان پزشک شما متخصص باشد و یا وقت و حوصله بیشتری به خرج دهد می تواند برای دندان های شما روکش موقتی مخصوص دندان های شما را بسازد. جنس این روکش ها از پلیمری به اسم آکریل است. این ماده دارای پودر و مایعی است که با مخلوط کردن آن ها خمیری ساخته می شود که در قالب های مخصوص روی دندان های شما فرم داده می شود و سپس با دیسک های کاغذی و فرزهای مخصوص ابعاد آن تنظیم می شود. البته اگر ساختن آن مستقیما روی دندان های تان انجام شود حرارت و گرمای ناشی از پولیمریزاسیون آن می تواند دندان های شما را تحریک کند و باعث درد و ناراحتی شما شود، پس بهتر است خارج از دهان شما ساخته شود و سپس در محل خود گذاشته شده و سمان شوند.
روکش های فلزی موقتی
تصورش را بکنید که دندان آسیای شما در یک مهمانی در اثر شکستن پسته و فندق با آن شکسته باشد. در این صورت قطعه شکسته شده ممکن است زبان و گونه ی شما را آزرده کند و یا خراش دهد. در این شرایط اگر شما در نیمه های وقت به مطب دندان پزشکی بروید شاید فرصت نباشد که برای این دندان روکش ساخته شود، بنابراین دندان پزشک یک روکش پیش ساخته موقتی فلزی روی دندان های شما می گذارد و آن را با سمان مخصوصی روی دندان های تان محکم می کند. در این شرایط شما می توانید تا آماده شدن روکش اصلی با آن دندان غذا بجوید و یا از آزرده شدن زبان و گونه تان نگران نشوید.
گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
اگر شما دندانپزشک باشید، گاهی اتفاقات خیلی جالبی برای شما در مطب‌تان پیش می‌آید که شگفت‌زده‌تان می‌کند. چند روز پیش یکی از بیماران روی صندلی دندانپزشکی با کمی خجالت و رودربایستی، مطالبی را مطرح کرد که شگفت‌زده شدم. بیمار آن روز من به هیچ وجه برای ترمیم دندانها و پر کردن پوسیدگی‌های آنها به مطب نیامده بود و برعکس می‌خواست دندان‌های جلویی‌اش تراش بخورد و فضایی به اندازه یک میلی‌متر در بین این دندانها باز شود. وقتی از او درباره علت این کار سوال کردم پاسخ داد: «من نوازنده نی هستم و با این کار در نواختن نی و خلق آهنگ‌های زیبا موفق‌تر خواهم بود.»…
نواختن سازهای بادی مانند «نی»، «ترومپت» و «فلوت»، با لب و دهان و دندان رابطه تنگاتنگی دارد و نوازندگان اعتقاد دارند فرم خاصی از لب و دندانها و دهان موجب می‌شود که هنرجوی این سازها در نواختن آنها موفق‌تر باشد. در این میان بعضی‌ها حتی حاضرند سلامت دهان و دندان‌هایشان را به خطر بیندازند تا در نواختن این سازها موفق‌تر باشند.
● این همه سازهای بادی
سازهای بادی بر اساس فرم قسمت دهانی‌شان و چگونگی قرار گرفتن لب‌ها و دهان هنگام نواختن آنها به گروه‌های متفاوتی تقسیم می‌شوند: ترومپت و هورن (با دهانه کوچک) در گروه اول این سازها قرار دارند. قسمت دهانی این سازها فنجان مانند است. در این سازها برای تولید صدا، دندان‌های جلویی فک پایین و فک بالا تقریبا روی یکدیگر قرار می‌گیرند و فک پایین بسته به ارتفاع صورت کمی به جلو کشیده می‌شود و لب‌ها کمابیش به دندان‌های جلویی فشار می‌آورند. گروه دوم سازهایی مانند ساکسیفون هستند. قسمت دهانی این سازها گره مانند است. هنگام نواختن این سازها شیب سطح بالایی به دندان‌های پیشین فک بالا فشار می‌آورد که جهت این فشار به سمت بالا و جلو است. این فشار ممتد به دندانها می‌تواند در بلندمدت خطرناک باشد و حتی در کودکان موجب جابه‌جایی دندانها به سمت بیرون دهان شود. در نواختن سازهایی مانند فلوت صدا از طریق سوراخی که در کنار لوله و نزدیک سر آن قرار دارد، ایجاد می‌شود. بین عضلات منقبض لب بالا که به طرف دندان‌های جلو کشیده شده و لب پایین حفره‌ای کوچک به وجود می‌آید.
● وقتی ارتودنسی کرده‌اید
بعضی از کسانی که مشغول آموزش سازهای بادی هستند، هم‌زمان دندان‌هایشان را ارتودنسی کرده‌اند. بستن سیم‌ها و نگین‌های فلزی روی دندانها و یا پلاک‌های ارتودنسی دردهان می‌تواند در نواختن این سازها مشکل ایجاد کند. در حین ارتودنسی دندانها از نیروهای خارج دهانی و یا داخل دهانی برای ردیف کردن دندانها استفاده می‌شود تا دندانها ردیف و مرتب شوند ولی فشار قسمت دهانی این سازهای بادی می‌تواند موجب پیشگیری از مرتب شدن دندانها و اختلال در روند درمانی شود. اغلب نوازندگان این سازها نیاز به تمرینات بسیار فشرده‌ای دارند که طی آن به دندانها فشار وارد می‌شود. به عنوان مثال سطح شیب‌دار قسمت دهانی کلارینت همچون یک وسیله ارتودنسی عمل می‌کند که دندان‌های پیشین فک بالا را به سمت جلو می‌راند. اگر دندان کودکی بسیار جلو باشد نواختن این سازها می‌تواند تاثیر درمان ارتودنسی را از بین ببرد. اگر شما پلاک ارتودنسی متحرک دارید، می‌توانید آن را هنگام نواختن این سازها از دهان‌تان خارج کنید ولی اگر ارتودنسی ثابت کرده‌اید، بهتر است پیش از شروع تمرینات با دندانپزشکتان مشورت کنید.
● ویولون را به فک‌تان فشار ندهید
بسیاری از نوازندگان حرفه‌ای ویولون عادت دارند که بدنه ویولون را به فکشان هنگام نواختن ساز فشار دهند و این فشار مداوم می‌تواند موجب گرفتگی و اسپاسم عضلات صورتی و درد در مفصل فک شود. مفصل گیجگاهی فکی تنها مفصل متحرک در دهان و فک و صورت است که علایم تق‌‌تق کردن، خش‌خش کردن، محدودیت در باز شدن دهان و حتی درد در این مفصل می‌تواند نشانه بیماری‌های این مفصل باشد. اگر شما ویولا بنوازید چون این ساز بزرگ‌تر و سنگین‌تر است شاید باز هم با مشکلات بیشتری در بلند مدت روبه‌رو شوید. بهترین راه برای اینکه فشار زیادی به صورت، فک و چانه شما وارد نشود، این است که شما ساز را از اول درست در دست بگیرید و از انقباض بیش از حد عضلات صورت‌تان دوری کنید.
● نی و دندان
به‌طور کلی نی را با جا گرفتن بین دو دندان نیش و گرد کردن زبان در پایین و پشت آن می‌نوازند. بعضی‌ها برای اینکه صدای نی بهتر شود از دندانپزشک می‌خواهند که بین دو دندان جلویی‌شان فاصله ایجاد کند ولی این تخریب ساختمان دندان در بلندمدت در کنار تکیه مداوم نی روی دندان‌های جلویی می‌تواند موجب تخریب این دندانها شود و دندانپزشکان این تغییرات را برای سلامت دندانها و لثه‌ها خطرناک می‌دانند.
● لب‌ها و سازها
در نواختن سازهای بادی، بسیاری از هنرجویان برای به دست آوردن تبحر در رشته خودشان، ساعت‌ها به تمرین مشغول هستند. این تمرینات سنگین و فشار مداوم ساز با لب‌ها می‌تواند موجب آسیب دیدگی لب‌ها و حتی زخم شدن لب‌ها شود. از طرف دیگر کسانی که مستعد تبخال هستند با اعمال فشار مکانیکی مداوم به لب‌ها می‌توانند موجب بروز تبخال روی لب‌هایشان شوند. ویروس تبخال اغلب به صورت نهفته باقی می‌ماند و ممکن است به دلایل گوناگون مانند فشار مکانیکی مداوم فعال شود.
گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
این ملکول های کوچک قند هستند که با تحریک جوانه های چشایی زبان باعث ایجاد احساس خوشایند درک طعم شیرینی می شوند ولی در همین لحظه این ملکول های قند توسط میکروب های دهان شما به اسید تبدیل می شود و تولید این اسید عامل اصلی پوسیدگی دندان های شما می شود.بنابراین شاید آن قدرها هم که فکر می کنیم قندها شیرین نیستند!
اگرچه به طور کلی می توان قندها را عامل اصلی رشد باکتری های مُضر در دهان دانست، با این حال امروزه مصرف مواد قندی اجتناب ناپذیر است. بنابراین رعایت این چند توصیه عملی باعث کاهش اثرات مُضر قندها بر دندان ها می شود.
تعداد دفعات مصرف مواد قندی را کاهش دهید:
بعد از هر بار مصرف مواد قندی بین ۲۰ تا ۶۰ دقیقه میکروب های دهان فعال شده و اسید تولید می کنند، بنابراین بهتر است مصرف مواد قندی را به وعده‌های اصلی غذا یا به یک یا دو میان وعده محدود کنید و در همان وعده مقدار مورد نظر از شیرینی را مصرف کرده و سپس دندان های خود را مسواک بزنید. هرگز مواد شیرین مثل آبنبات را برای مدت طولانی در دهان نگه ندارید.
دندان های خود را با آب بشویید:
اگر در محل کار یا مهمانی امکان مسواک زدن بعد از مصرف مواد قندی را ندارید، حتما دهان خود را به خوبی با آب بشویید تا دیگر طعم و باقی مانده ی شیرینی را احساس نکنید. به یاد داشته باشید که باقی ماندن طعم شیرینی در دهان به معنای ادامه تولید اسید توسط باکتری ها است.
آدامس های بدون قند(sugar free) را استفاده کنید:
می توانید با مصرف آدامس های بدون قند تا حد زیادی دندان های خود را تمیز کنید. با حرکات جویدن و افزایش ترشح بزاق حین مصرف این آدامس ها بقایای مواد غذایی از روی دندان ها پاک می شوند و هم چنین زایلیتول موجود در این آدامس ها مانع تولید اسید توسط باکتری ها می گردد.
سیب بخورید:
گاز زدن میوه ای نسبتا سفت مانند سیب علاوه بر ماساژ لثه ها و کمک به حفظ سلامتی آن ها باعث می شود بقایای مواد غذایی از روی دندان ها شسته شده و به این ترتیب تا حدی به حفظ بهداشت محیط دهان کمک می کند.
گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
1. برای ساخت روکش دندان جزییات بسیاری باید توسط دندانپزشک بررسی شود. موقعیت دندان در فک، وجود فضای کافی در فک مقابل، وضعیت سلامت لثه، میزان نسج باقی مانده از دندان، طول مناسب ریشه دندان، فقدان ضایعه یا کیست در اطراف ریشه دندان از جمله مواردی است که هنگام اقدام به ساخت روکش دندان باید مدنظر قرار گیرند. در صورتی که یک دندان از نظر تمامی این موارد مورد تایید باشد مراحل ساخت روکش دندان آغاز می‌شود.
2. دندانپزشک در ابتدا با بررسی وضعیت ریشه دندان، در صورت نیاز، اقدام به درمان ریشه (عصب‌کشی) دندان می‌کند.
3. درصورتی که میزان نسج تخریب شده از تاج زیاد باشد و پوسیدگی تاج، دندان را تا نزدیک لثه و حتی زیر آن تخریب کرده باشد، دندان مورد جراحی لثه قرار می‌گیرد. طی این درمان (که به اندازه نامش پیچیده و دلهره‌آور نیست) مقداری از نسج لثه و استخوان اطراف دندان حذف می‌شود تا حجم کافی از تاج دندان برای گذاشتن روکش در دسترس باشد. دندانپزشک در ادامه تمام پوسیدگی‌های دندان را برمی‌دارد، سپس دندان را به کمک یک ماده ترمیم‌کننده مناسب مثل آمالگام یا کامپوزیت به صورت کامل ترمیم می‌کند تا آماده تراش و قالب‌گیری شود.
اغلب دندان‌هایی که به علت پوسیدگی‌های وسیع نیاز به درمان ریشه دندان پیدا می‌کنند، پس از درمان ریشه و برداشت پوسیدگی‌ها، نسج زیادی از دست می‌دهند و این‌گونه دندانها نیازمند نوعی حمایت داخل ریشه‌ای هستند که به آن پست (Post) گفته می‌شود. پست میله‌ای از جنس فلز است که داخل کانال دندان قرار می‌گیرد و باعث گیر روکش به دندان می‌شود. در قسمت بالای میله هم قسمتی شبیه تاج بازسازی می‌شود که به کلاهک (core) معروف است. این دو قسمت به دندان چسبانده می‌شود و سپس مراحل بعدی ساخت روکش مانند دندان عادی ادامه پیدا می‌کند.
4. فرم خاصی از تراش برای دندانی که قرار است زیر روکش برود لازم است. برای قرار گرفتن دندانی که زیر روکش می‌رود لازم است دندان در اطراف و سطح جونده به فرمی تراش بخورد و از نسج دندانی آن حذف شود که فضای کافی برای قرارگیری روی دندان ایجاد شود. بعد از آنکه تراش دندان کامل شد، از ناحیه دندان تراش خورده و همچنین فک مقابل آن قالب‌گیری می‌شود و قالب تهیه شده برای ساخت روکش به لابراتوار دندانپزشکی (محلی که دندان‌های ساختنی در آنجا تهیه می‌شوند) ارسال می‌شود تا روکش موردنظر ساخته شود. روی دندان تراش خورده معمولا روکش موقتی قرار می‌گیرد.
5. در جلسه ملاقات بعدی، پایه فلزی روکش ساخته شده روی دندان موردنظر امتحان می‌شود. در این جلسه باید مسایلی مثل تطابق کامل روکش با دندان و وضعیت آن نسبت به لثه بررسی شود و رنگ روکش انتخاب شود و بیمار برای جلسه بعدی فراخوانده شود.
بررسی رنگ روکش دندان
6. در این جلسه روکش ساخته شده‌ای که روی آن لایه چینی (پرسلن) هم قرار گرفته روی دندان امتحان می‌شود و رنگ آن بررسی می‌شود. در مورد رنگ روکش ساخته شده از بیمار هم نظرخواهی می‌شود و اگر مورد رضایت بود، روکش روی دندان چسبانده می‌شود.
7. اگر به تازگی روکشی دریافت کردید و احساس کردید برای دندان شما بلند است، حتما به دندانپزشک مراجعه کنید تا آن را اصلاح کند در غیر این صورت به مفصل فکی شما فشار وارد خواهد شد.
8. روکش‌هایی که از دو لایه فلزی و چینی ساخته شده باشند (لایه زیرین از فلز و پوشش رویی از چینی) ممکن است در کنار لثه حلقه سیاه رنگی ایجاد کنند که به علت لایه فلزی زیر روکش است و این امری طبیعی است. روکش دندان نه تنها به عنوان محافظی برای دندان از پوسیدگی یا بیماری‌های لثه عمل نمی‌کند، بلکه یک دندان روکش شده نیاز به بهداشت و مراقبت منظم و خاص دارد. اگر احساس کردید روکش دندان شما لق شده است، ممکن است نیاز به معاینه دندانپزشک و درمان داشته باشد. در این صورت حتما برای اصلاح وضعیت روکش خود به دندانپزشک مراجعه کنید تا از تخریب دندان زیر روکش خود پیشگیری کنید.
گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
جرم به صورت فیزیکی، بین لثه و دندان شما فاصله می‌اندازد و چسبندگی لثه به دندان را از بین می‌برد، بنابراین لثه‌ها شل شده و تحلیل می‌روند. به همین علت است که خیلی اوقات پس از جرم‌گیری تصور می‌کنید از بلندی لثه‌هایتان کاسته شده و بین دندانها فاصله افتاده است، اما حقیقت این است که این فاصله تا به حال توسط جرم پُر شده بود و قابل رویت نبود.
وقتی جر‌م‌ها را بر می‌دارید، تازه متوجه می‌شوید که لثه‌های شما بر اثر وجود جرم تا چه اندازه تحلیل رفته‌اند.
جرم ، کانونی برای رشد و فعالیت میکروب‌های بیماری‌زاست که محصولات سمی این میکروب‌ها لثه‌ها را بیمار می‌کند.
یک لثه سالم، صورتی رنگ و براق بوده و محکم به سطح دندان می چسبد، اما ترشحات و مواد زاید ناشی از فعالیت این میکروب‌ها، موجب التهاب و عفونت لثه می‌شود و به همین دلیل است که لثه در مجاورت جر‌م‌ها، قرمز، شل و اسفنجی است.
اثرات مضر جرم به همین جا ختم نمی‌شود. به دنبال التهاب لثه، استخوان اطراف دندان نیز تحلیل رفته و دندان با از دست دادن بافت‌های نگه دارنده خود به مرور زمان لق خواهد شد.
جالب است بدانید نتایج مطالعات جدید نشان داده‌اند، بیماری‌های لثه باعث تشدید بیماری‌های سایر اعضای بدن می‌شوند. سموم باکتری‌های موجود در جرم با انتشار در رگ‌های خونی لثه، وارد سیستم گردش خون می‌شود و می‌تواند موجب بالا رفتن قند خون در افراد دیابتی، تشدید بیماری‌های قلب و عروق و حتی زایمان زودرس شود.
چند وقت به چند وقت باید جرم‌گیری کنیم؟
مینای دندان با داشتن بیش از 96 درصد مواد معدنی، یکی از سخت‌ترین مواد موجود در جهان است که تنها الماس آن را تراش می‌دهد. ابزارهای جرم‌گیری از آلیاژهایی ساخته شده‌اند که به سختی الماس نیستند و نمی‌توانند مینای دندان را برداشته و به آن آسیب برسانند.
در عین حال هنگام جرم‌گیری، نوک وسیله فقط با جر‌م‌ها در تماس است و با رعایت اصول صحیح جرم‌گیری توسط دندانپزشک، هیچ خطری دندان و مینای آن را تهدید نمی‌کند.
فواصل جرم‌گیری برای افراد مختلف، متفاوت است. اگر بهداشت دهانی شما مناسب باشد، بیماری‌های لثه نداشته باشید و میزان مواد معدنی بزاقتان کم باشد، احتمالاً در فواصل زمانی بیشتری نیاز به جرم‌گیری خواهید داشت.
هر 6 ماه به دندانپزشک مراجعه کنید تا نیاز شما به جرم‌گیری را با توجه به شرایط تان پیش بینی کند.
گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
این روزها دندانپزشکان به افرادی که از پوسیدگی دندان شاکی‌اند و می‌گویند هر کاری می‌کنند باز هم دندان‌هایشان می پوسد، توصیه می‌کنند از دهان‌شویه فلورایددار استفاده کنند. بر حسب سرعت پوسیدگی دندان‌هایتان می‌توانید با نظر دندانپزشک، یک یا دو بار در هفته از این دهان‌شویه‌ها استفاده کنید.
بعضی‌ها می‌گویند که بد نیست دهان‌شویه را از کودکی برای فرزندتان بخرید تا دندان‌هایش پوسیده نشود، ولی آیا کودکان می‌توانند به راحتی و بی‌خطر از این دهان‌شویه ها استفاده کنند؟
با دکتر شیرین معماران، متخصص پروتزهای دندانی و ایمپلنت، درباره همین موضوع صحبت کرده ایم.
می گویند مصرف منظم دهان‌شویه فلورایددار از پوسیدگی دندان پیشگیری می‌کند. درست است؟
در حال حاضر دهان‌شویه‌های فلورایددار(مثل همان دهان‌شویه‌هایی که در مدارس استفاده می‌شوند) در کنار ژل‌ها و خمیر دندان‌های فلورایددار و چند محصول دیگر در دسترس قرار دارند و باعث عملکرد موضعی فلوراید می‌شوند، اما مطالعات نشان می‌دهد که افزودن فلوراید به آب شهری، مؤثرترین روش کاهش پوسیدگی دندان، به خصوص در سطح وسیع جامعه است، زیرا غیر از تأثیر وسیع آن، بر خلاف روش‌های انفرادی موضعی، در بدن نیز جذب عمومی داشته و می‌تواند وارد ساختمان دندان‌های رویش نیافته شود.
در ایران چه‌طور؟ آیا به آب آشامیدنی شهرها فلوراید افزوده می‌شود؟
تأثیر فلوراید آب بیشتر در دندان‌های دایمی محسوس است. به نظر می‌رسد در اغلب مناطق ایران میزان فلوراید آب در حد لازم و حتی بالاتر از حد مجاز باشد. گرچه متاسفانه تحقیقات جامع و کاملی در مورد میزان فلوراید آب مناطق مختلف ایران در دسترس نیست، ولی با این حال مشکل “فلوئورزیس” (آسیب دیدن دندانها در اثر مصرف زیاد فلوراید)، در برخی از مناطق جنوبی ایران مثل بوشهر رایج است و باید افزودن فلوراید به آب این مناطق که مردم به خودی خود فلوراید را از محیط دریافت می‌کنند، تحت کنترل باشد.
در مطب چه طور؟ اگر فکر کنیم دندان‌های مان سریع پوسیده می‌شوند، می‌توان از دندانپزشک خواست که با فلوراید به داد دندان‌هایمان برسد؟
به هر حال ثابت شده که کاربرد موضعی فلوراید به خصوص توسط دندانپزشک، باعث کاهش میزان پوسیدگی به خصوص در کودکان می‌شود. در نتیجه کاربرد موضعی فلوراید برای کودکان و نوجوانان در مطب‌های دندانپزشکی اکیدا توصیه می‌شود.
دندانپزشک بعد از تعیین میزان استعداد ابتلای بیمار به پوسیدگی دندان و احیانا انجام درمان‌های لازم اولیه مثل حذف پوسیدگی‌ها، درمان با فلوراید را انجام می‌دهد.
دهان‌شویه‌های فلورایددار چه‌طور؟ شما آنها را توصیه می‌کنید؟
استفاده از دهان‌شویه‌های فلورایددار یکی از روش‌های موضعی استفاده از فلوراید است که هم‌اکنون نیز طرح همگانی استفاده از آن در مدارس کشور در حال اجراست. این طرح به صورت استفاده ی یک روز در هفته از دهان‌شویه توسط دانش‌آموزان با نظارت مسوولان مدارس انجام می‌شود.
استفاده از هر گونه دهان‌شویه فلورایددار برای کودکان زیر 6 سال ممنوع است، مگر اینکه دندانپزشک تجویز کند.
و در خانم‌های باردار چه طور؟
یکی از چالش‌های مهم، تجویز مکمل‌های فلوراید در خانم‌های باردار است. در منابع علمی، سند معتبری در زمینه ارزش تجویز مکمل خوراکی فلوراید برای مادران باردار، حتی در مناطقی که آب فاقد فلوراید است، وجود ندارد.
گرچه مصرف این مکمل‌ها توسط اداره غذا و داروی آمریکا (FDA) برای مادران باردار ممنوع اعلام شده است، اما این مکمل‌ها برای جنین به هیچ وجه خطرناک نیستند.
در سال‌های اخیر برخی محققان ثابت کرده‌اند که فلوراید از راه جفت به جنین منتقل می‌شود، اما مقدار فلوراید منتقل شده نامشخص است. در عین حال، محققان توافق دارند که وقتی جنین در معرض فلوراید قرار می‌گیرد، مقدار بسیار کمی برای پیشگیری از پوسیدگی دندان‌های شیری او مفید است.
به طور کلی توافق صاحب‌نظران علم دندانپزشکی بر این است که مصرف فلوراید توسط زنان باردار، فایده‌ای برای دندان‌های نوزاد و حداقل در مورد دندان‌های دایمی نخواهد داشت.
گفتید در جنوب کشور یک نوع بیماری دندان مربوط به مصرف زیاد فلوراید رایج است. این بیماری چیست؟
جذب بیش از حد فلوراید توسط بدن، به خصوص در مناطقی که فلوراید آب بالاست، می‌تواند به فلوئورزیس دندانی (دندان‌های خال‌دار) منجر شود. در این حالت مینای دندان رنگ سفید گچی یا قهوه‌ای مات به خود می‌گیرد. این وضعیت بیشتر در دندان‌های دایمی دیده می‌شود.
این مشکل در صورت تایید توسط دندانپزشک به راحتی با روش‌های ترمیم همرنگ دندان، قابل رفع است.
فلوراید چگونه جلوی پوسیدگی دندان را می‌گیرد؟
فلوراید به سه طریق زیر، روی دندان ها تاثیر می گذارد:
– وقتى فلوراید با مینا و عاج دندان تماس مى‌یابد، با کلسیم و فسفر موجود در آنها “فلورو آپاتیت” را تشکیل مى‌دهد و این ترکیب در مقایسه با هیدروکسى آپاتیت (ماده کریستالی موجود در مینای دندان)، نسبت به اسید (عامل پوسیدگی) مقاوم تراست.
– فلوراید همچنین ترمیم و معدنى شدن مجدد سطح دندان‌هاى پوسیده را تسریع مى‌کند و کمک مى‌کند تا روند تخریب معکوس شود و موجب افزایش مقاومت سطح دندان در برابر پوسیدگى می‌شود.
– در نهایت، فلوراید موجب کاهش اثر تخریبى باکترى‌های دهان بر دندان می‌شود که این کار را از طریق تداخل در تشکیل و عملکرد میکروارگانیسم‌ها انجام می‌دهد.
گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندانپزشک زیبایی و ایمپلنت
دندانپزشکان به زودی خواهند توانست یک ریشه دندان طبیعی جدید با استفاده از سلول های بنیادی هر فرد، برای او بسازند. به تازگی یک گروه از محققان دندانپزشکی که در آن، دندانپزشکانی از سراسر دنیا همکاری داشته اند، موفق شدند با استفاده از سلول های بنیادی، ریشه دندان و الیاف نگه دارنده دندان را در استخوان بازسازی کنند. دستیابی به این تکنیک جدید، افق های روشنی را پیش روی بیمارانی که دوست دارند از ایمپلنت های دندانی استفاده کنند ولی استخوان کافی در فک خود برای حمایت این ایمپلنت ها ندارند،می گشاید….
استفاده از سلو های بنیادی برای بازسازی ریشه دندان در حال حاضر با موفقیت روی حیوانات آزمایشگاهی انجام شده است و امید می رود در آینده ای نه چندان دور بتوان از این روش در مطب های دندانپزشکی و یا کلینیک های دندانپزشکی مدرن استفاده کرد. این محققان سلول های بنیادی مورد نیاز خود را از دندان های خارج شده از دهان افراد ۱۸ تا ۲۰ ساله به دست آوردند و این سلو ل ها توانستند ریشه دندان و الیاف لثه ای کافی برای حمایت یک تاج مصنوعی که مثل یک روکش مصنوعی دندان عمل می کرد را فراهم کنند.
در حقیقت این دندان جدید یک تاج از جنس مواد ترمیمی دندانپزشکی و ریشه و الیاف لثه ای طبیعی داشت که به وسیله سلول های بنیادی پیوندی به دهان فرد، ساخته شده است. محققان می گویند این دندان تقریبا مانند یک دندان طبیعی در دهان فرد عمل می کند و می تواند تمام عملکردهای طبیعی یک دندان را داشته باشد.
● یک دندان دورگه با ریشه ای طبیعی و تاجی مصنوعی
شاید دوست دارید بدانید این سلول های بنیادی معجزه گر از کجا به دست آمده اند. محققان سلول های بنیادی مورد نیاز خود را از پاپیلای نوک ریشه دندان به دست آورده اند. پاپیلای دندانی بافتی است که مسوول به وجود آوردن ریشه دندان و الیاف نگه دارنده آن درون استخوان است. پاپیلای نوک ریشه دندان قادر است سلول های بنیادی مناسبی برای بازسازی ریشه دندان فراهم کند. گرچه در این تکنیک ریشه دندانی که به وسیله این سلول های بنیادی ساخته می شود به محکمی یک ریشه دندان طبیعی نیست ولی می تواند به خوبی نیروهای متوسط وارد شده به دندان را تحمل کند.
دندان ها در حفره دهان هر لحظه تحت فشار نیروهای مختلف قرار می گیرند. از چسبیدن یک قطعه شکلات به دندان تا نیرویی که در اثر جویدن غذا به دندان ها وارد می شود ولی این نیروها همیشه به گونه ای بر دندان ها وارد می شوند که دندان در حفره دهان در یک تعادل به سر می برد و به همین علت است که دندان ها در محل خود ثابت هستند.
این تکنیک جدید و استفاده از آن برای انسان ها می تواند برای کسانی که تمایل دارند به جای دندان های از دست رفته خود، ایمپلنت در فک خود بگذارند ولی استخوان کافی برای حمایت از این ریشه های تیتانیومی ندارند، بسیار مفید باشد. یکی از شرایط اصلی برای اینکه فردی بتواند کاندید دریافت ایمپلنت دندانی شود آن است که استخوان کافی در استخوان فک خود داشته باشد. در این شرایط است که ایمپلنت با استخوان فک پیوند محکمی پیدا می کند و با ثبات و بدون لقی در محیط دهانی باقی می ماند.
در روش جدید با استفاده از سلول های بنیادی خود فرد، یک ریشه طبیعی درون استخوان فک به وجود می آید و سپس یک تاج مصنوعی مثل یک روکش روی این ریشه طبیعی تعبیه می شود. به این ترتیب افرادی که حتی استخوان فک شان تحلیل رفته است نیز می توانند تجربه شیرین داشتن دندان های طبیعی را احساس کنند. این مشکلی است که بیشتر سالمندان با آن مواجه هستند که به مرور زمان به دلیل تحلیل استخوان های بدن، استخوان فک نیز به تدریج تحلیل می رود و حتی دست دندان مصنوعی نیز، گیر کافی روی این استخوان باریک و کم ارتفاع نخواهد داشت.
● بانک سلول های بنیادی
بیماری های لثه، بیماری هایی خاموش اند که بی سر و صدا سر و کله شان در دهان پیدا می شود. هنگامی شما به وجودشان در دهان تان پی می برید که کار از کار گذشته است و آسیب های زیادی به لثه و استخوان فک های شما وارد کرده اند. این بیماری ها چندان هم دور از شما نیستند و تعداد زیادی از افراد جامعه دست کم از یک التهاب لثه ساده که «ژنژویت» نامیده می شود رنج می برند. آسیب های اولیه که در اثر ابتلا به ژنژویت و یا التهاب انساج نگه دارنده «پریودونتیت» ایجاد می شود با انجام جرم گیری و مسطح کردن سطح ریشه و حتی مصرف آنتی بیوتیک ها برگشت پذیرند.
ولی هنگامی که شما به «پریودونتیت» شدید دچار شوید و بخشی از استخوان های نگه دارنده دندان را به علت این بیماری های لثه ای پیشرفته از دست دهید، دیگر با انجام درمان های ساده دندانپزشکی نمی توان استخوان از دست رفته را بازسازی کرد. در این شرایط لازم است بخش های از دست رفته دندان با مواد ترمیمی، ترمیم شده و استخوان و لثه پیوند زده شود.
این پروسه درمانی در ۳۰ سال گذشته در تمام دنیا مرسوم بوده است ولی به هر حال درنهایت نمی توانست دندان، لثه و استخوان را به حالت اصلی و طبیعی خود بازگرداند و هنوز هم بیماران در غذا خوردن مشکل داشته و از تغییر شکل استخوان فک خود در مواردی ناراضی بودند. حتی در مواردی همین بیماری های لثه ای موجب بروز بیماری های سیستمیک دیگری مثل بیماری های قلبی و یا حتی زایمان زودرس می شدند، چرا که میکروب هایی که بیماری های لثه ای را ایجاد می کنند می توانند از طریق خون به بخش های دیگر بدن راه یابند.
گرچه محققانی که این مطالعه را انجام داده اند امیدوارند بتوانند سلول های بنیادی را به زنان و مردانی که از بیماری های لثه ای پیشرفته رنج می برند، پیوند بزنند ولی این کار چندان آسان نیز نمی باشد. این سلول های بنیادی باید از یک فرد دهنده پیوند و یا کسی که یک دندان سالم اش کشیده شده است (از دهان اش خارج شده است) گرفته شود. این محققان امیدوارند بتوانند یک «بانک» از سلول های بنیادی ترتیب دهند که هر گاه کودکی یکی از دندان های شیری اش را از دست داد، تعدادی سلول های بنیادی از «پالپ» (بافت نرم درون دندان) استخراج کرده و در این بانک نگهداری کنند. بنابراین هنگامی که سال ها بعد همین کودک به سنین میانسالی و سالمندی رسید و نیاز به سلول های بنیادی برای بازسازی دندان هایش پیدا کرد، بتواند از این بانک خصوصی استفاده کند.